Η διαμόρφωση προϋποθέσεων και η καλλιέργεια του κατάλληλου εδάφους, ώστε να διαμορφωθούν ευρύτερες αντιμονοπωλιακές- αντιιμπεριαλιστικές συσπειρώσεις, πάνω στα προβλήματα, που συγκινούν ευρύτερες λαϊκές μάζες, όπως είναι η υγεία και η πρόνοια, είναι ζήτημα καθημερινής καθοδηγητικής δουλιάς του κόμματος στις γραμμές του εργατικού και λαϊκού κινήματος.

Οι εξελίξεις στο δημόσιο τομέα υγείας, που σηματοδοτούνται από την προώθηση των αντιδραστικών αναδιαρθρώσεων, είναι ζωτικής σημασίας για τις ανάγκες αναπαραγωγής του κοινωνικού κεφαλαίου. Θίγουν όχι μόνο την εργατική τάξη, αλλά και ευρύτερα λαϊκά στρώματα, την νεολαία, τις γυναίκες.

Η γενική επιδείνωση της κατάστασης του λαού μας, δεν μπορεί παρά να επιφέρει και αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία. Δεν είναι τυχαίο φαινόμενο, που ορισμένες αρρώστιες που είχαν στο παρελθόν εξαφανισθεί, σήμερα να επανεμφανίζονται και μάλιστα σε υψηλή συχνότητα, όπως είναι η φυματίωση.

Παράλληλα επιχειρούνται ποιοτικού χαρακτήρα παρεμβάσεις στο δημόσιο σύστημα υγείας, που αποτελούν μέρος των γενικότερων ανατροπών στο κοινωνικό ασφαλιστικό σύστημα της χώρας.

Η επιθετικότητα του κεφαλαίου εκφράζεται σήμερα, από:

-” Την ανάγκη αύξησης των επενδύσεών του στο τομέα της υγείας.

-” Την αξιοποίηση των δημόσιων υποδομών για αύξηση της κερδοφορίας της επιχειρηματικής δράσης.

-” Τη μείωση των εργοδοτικών εισφορών και της κρατικής χρηματοδότησης με στόχο την κατάργηση της.

-” Μετακύλιση της χρηματοδότησης στα ασφαλιστικά ταμεία εξ ολοκλήρου και αύξηση της ιδιωτικής δαπάνης.

-” Νέες γενναίες φοροαπαλλαγές και φοροελαφρύνσεις στο κεφάλαιο για τη σύναψη ιδιωτικών ασφαλιστικών συμβολαίων στο κλάδο υγείας με τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες.

-” Μετάλλαξη των δημόσιων νοσοκομείων σε επιχειρήσεις, που θα ανταγωνίζονται τις ιδιωτικές κλινικές με τους κανόνες και τους νόμους της αγοράς.

-” Διαχωρισμός του κλάδου υγείας των ασφαλιστικών ταμείων από τον κλάδο σύνταξης, με στόχο την κατάργηση της δυνατότητας παροχής υπηρεσιών υγείας από τα ασφαλιστικά ταμεία και τη δημιουργία οργανισμού διαχείρισης των πόρων υγείας, που θα αγοράζει για λογαριασμό των ασφαλισμένων - πακέτα υγείας - μέσα από τη σύναψη συμβολαίων με το δημόσιο και ιδιωτικό τομέα υγείας.

Κοινός παρανομαστής των μέτρων είναι η υποκατάσταση της κρατικής ευθύνης από την ατομική, η πλήρης εμπορευματοποίηση των υγειονομικών αναγκών του λαού μας και η ακόμη μεγαλύτερη σύνδεση της ικανοποίησής τους με την οικονομική δυνατότητα του κάθε εργαζόμενου.

Στο φως αυτών των επιδιώξεων, πρέπει να αντιστοιχιστεί η τακτική με τη στρατηγική μας, ώστε να αποκρούεται η επίθεση, ωριμάζοντας ταυτόχρονα την εργατική συνείδηση και διευκολύνοντας τη διαμόρφωση του αντιμονοπωλιακού αντιιμπεριαλιστικού Μετώπου πάλης και την επιδίωξη των στρατηγικών μας στόχων.

Στο θέμα της χρηματοδότησης του δημοσίου συστήματος υγείας η κυβέρνηση έχει κάνει σοβαρά βήματα στη προώθηση της πολιτικής της. Πως εκφράζεται η πορεία αυτή;

Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού είναι προσανατολισμένες στην οικονομική ενίσχυση των αντιδραστικών αναδιαρθρώσεων, δηλαδή της επιχειρηματοποίησης των δημοσίων νοσοκομείων, της εμπορευματοποίησης των υπηρεσιών τους και της αξιοποίησής τους από τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες, από το κεφάλαιο.

Οι προϋπολογισμοί των νοσοκομείων δεν καταρτίζονται με πρόβλεψη κάλυψης των λειτουργικών τους αναγκών από τον κρατικό προϋπολογισμό αλλά από τα ασφαλιστικά ταμεία, μέσω της συγκέντρωσης των νοσηλίων.

Το 1999 τα έσοδα των νοσοκομείων καλύφθηκαν σε ποσοστό 72,9% από τα νοσήλια, ενώ η κρατική χρηματοδότηση συνέβαλε σε ποσοστό 7,9%. Η συμμετοχή του κράτους στον κλάδο υγείας των ασφαλιστικών φορέων καλύπτει μόλις το 0,43% των εσόδων[1]. Αποτέλεσμα είναι ο κλάδος υγείας του ΙΚΑ να παρουσιάζει έλλειμμα το 2001 ύψους 124.692.591.000 δρχ., το αντίστοιχο έλλειμμα το 1999 ήταν 95.428.588.000[2].

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Κοινωνικού Προϋπολογισμού του 2000 τα έξοδα του κράτους για κοινωνική προστασία το 1970 ήταν 27,5% του συνόλου, ενώ το 2000 ήταν το 24,2%. Υπάρχει σαφής μείωση. Αντίθετα υπάρχει αύξηση των κοινωνικών δαπανών των ασφαλιστικών ταμείων. Το 1970 τα έξοδα τους ήταν το 72,5%, ενώ το 2000 το 75,8%.

Η πολιτική της κυβέρνησης επιταχύνεται με τη μετάλλαξη των δημόσιων νοσοκομείων σε επιχειρήσεις.

Πρέπει να επισημάνουμε παράλληλα πως η συνολικότερη πολιτική της κυβέρνησης στον τομέα της χρηματοδότησης επιβάρυνε και άμεσα τους ασφαλισμένους τα τελευταία χρόνια. Οι ιδιωτικές δαπάνες υγείας αντιπροσωπεύουν το 43,5% των συνολικών δαπανών. Στη δεκαετία που πέρασε μια σειρά μέτρα των κυβερνήσεων λειτούργησαν αποφασιστικά σε αυτή την κατεύθυνση. Παραδείγματος χάρη επιβολή χιλιάρικου στα εξωτερικά ιατρεία, διαφοροποιημένο νοσήλιο, λίστες φαρμάκων, αύξηση συμμετοχής στα φάρμακα, πληρωμή εξετάσεων στα τακτικά πρωινά ιατρεία και στα επείγοντα, αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών κλπ. Μια πορεία που δείχνει και από την πλευρά του κλάδου υγείας τον απατηλό χαρακτήρα της τριμερούς χρηματοδότησης. Να γιατί σήμερα επιβάλλεται να δίνεται το σύγχρονο νόημα για την εργατική τάξη του συνθήματος για δωρεάν υγεία.

Η απάντηση του εργατικού κινήματος στις σημερινές συνθήκες δεν μπορεί να είναι γενικόλογα για αύξηση των κρατικών δαπανών υγείας. Δεν μπορεί να μπει στη λογική το νοσήλιο είναι μικρότερο του κόστους και άρα να αυξηθεί για να έχουν έσοδα τα νοσοκομεία. Δεν μπορεί να χωρέσει στη λογική «γιατί τα ταμεία να τα δίνουν στα ιδιωτικά νοσοκομεία και όχι στα δημόσια». Δεν μπορεί να χωρέσει στη λογική οι εργαζόμενοι πληρώνουν ήδη πολλά από την τσέπη τους και άρα ας θεσμοθετηθεί ο συμπληρωματικός ρόλος των ιδιωτικών δαπανών.

Η γραμμή που μπορεί και να αποκρούσει και να ανοίγει δρόμους είναι η απαίτηση της πλήρους χρηματοδότησης των νοσοκομείων από τον κρατικό προϋπολογισμό, η κατάργηση των νοσηλίων και άμεσα να απαιτηθεί η κατάργηση των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων στον κλάδο υγείας.

Στη στρατηγική του κεφαλαίου πρέπει να απαντήσουμε με επιθετικούς στόχους, που και να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες των εργαζομένων και να διαμορφώνονται οι προϋποθέσεις ανατροπής του.

Η πάλη για ένα δημόσιο λαϊκό δωρεάν σύστημα υγείας στις σημερινές συνθήκες πρέπει να αποκαλύπτει το χαρακτήρα που έχει σήμερα το δημόσιο σύστημα και τις τάσεις μετάλλαξής του. Ο περιορισμός των αιτημάτων απλά και γενικόλογα στην υπεράσπιση του δημόσιου τομέα υγείας κρύβει τις επιδιώξεις του κεφαλαίου να λειτουργήσει η όποια δημόσια υπηρεσία υγείας με όρους επιχείρησης, σύμφωνα με τις κατά καιρούς δηλώσεις του υπουργού Υγείας και του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, και ταυτόχρονα οι υπηρεσίες των δημοσίων νοσοκομείων να αξιοποιούνται από τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες με διάφορους τρόπους, πχ. συμβόλαια με τα ιδιωτικά απογευματινά ιατρεία ή αξιοποίηση κρεβατιών Α΄ και Β΄ θέσης, προκειμένου να εξασφαλίσουν περισσότερα κέρδη από τα ιδιωτικά συμβόλαια. Επομένως, το εργατικό λαϊκό κίνημα οφείλει να υπερασπίζεται το δημόσιο χαρακτήρα των νοσοκομείων με πλήρη χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό, με δωρεάν υπηρεσίες υψηλής ποιότητας στον κάθε Ελληνα ή αλλοδαπό εργαζόμενο έχει ανάγκη.

Η πάλη αυτή για να έχει τα ανάλογα αποτελέσματα πρέπει να απαιτεί ταυτόχρονα την κατάργηση κάθε μορφής επιχειρηματικής δράσης στον τομέα της υγείας σαν ικανή και αναγκαία συνθήκη για να υπάρξει δημόσιο σύστημα υγείας που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του λαού μας.

Η εμπειρία των τελευταίων είκοσι χρόνων δείχνει ότι η συνύπαρξη του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, οδήγησε στη γιγάντωση του δεύτερου. Στη γιγάντωση των ιδιωτικών δαπανών υγείας. Στην αύξηση των εργατικών ατυχημάτων και επαγγελματικών ασθενειών. Αυξήθηκαν οι θάνατοι από τα εργατικά ατυχήματα. Αυξάνονται συνολικά τα προβλήματα υγείας του λαού μας σαν αποτέλεσμα όξυνσης όλων εκείνων των κοινωνικών και οικονομικών παραγόντων που κύρια ευθύνονται για τη διατάραξη της υγείας και την εμφάνιση των ασθενειών. Αντίθετα, με τη συρρίκνωση και απαξίωση του δημόσιου τομέα, σε βάρος του άνθισε ο ιδιωτικός. Σύμφωνα και με στοιχεία της ICAP το ’99 ο τζίρος του ιδιωτικού τομέα ξεπέρασε τα 300 δισεκατομμύρια.

Στις σημερινές συνθήκες παραπέρα εξάπλωσης των επενδύσεων του ιδιωτικού τομέα υγείας, ενίσχυσης της συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης, για το ίδιο το κεφάλαιο είναι αναγκαίος ο έλεγχος της αγοράς από το κράτος, για να εξασφαλίζονται όροι «υγιούς ανταγωνισμού». Για το εργατικό κίνημα η απάντηση δεν μπορεί να είναι η συνύπαρξη, ο έλεγχος, η θεσμοθέτηση κανόνων ανταγωνισμού αλλά η κατάργηση της ίδιας της αγοράς και του ανταγωνισμού. Η κατάργηση κάθε μορφής επιχειρηματικής δράσης.

Η προάσπιση και προαγωγή της υγείας του ανθρώπου προϋποθέτει υποχρεωτικά άλλου τύπου οικονομική ανάπτυξη που θάχει επίκεντρο τον ίδιο τον άνθρωπο και τις ανάγκες του. Οπου τα βασικά μέσα παραγωγής θάναι ιδιοκτησία όλης της κοινωνίας και θα λειτουργούν με κριτήρια την κάλυψη των αναγκών του λαού και όχι το κέρδος. Αυτό ασφαλώς προϋποθέτει και διαφορετικού τύπου εξουσία. Λαϊκή Εξουσία. Σοσιαλισμό.

Στην καπιταλιστική οργάνωση της παραγωγής, η εργατική δύναμη γίνεται εμπόρευμα και μάλιστα το πλέον κακοπληρωμένο και κακομεταχειρισμένο, για την παραγωγή του κέρδους, την αναπαραγωγή του κεφαλαίου και της εκμετάλλευσης. Από αυτή την άποψη είναι στρατηγικής σημασίας για εργατικό-λαϊκό κίνημα να παλεύει συνολικά, ενωτικά, ταυτόχρονα για την κατάκτηση δημόσιου δωρεάν λαϊκού συστήματος υγείας, την κατάργηση του ιδιωτικού τομέα, την κατάργηση της ίδιας της εκμετάλλευσης.