EKTΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΩΝ ΤΟΥ 2014


του Τμήματος Αγροτικής Πολιτικής της ΚΕ του ΚΚΕ

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΩΝ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΩΝ

Τα οξυμένα προβλήματα γεωργών και κτηνοτρόφων πυροδοτούν κινητοποιήσεις, ακόμα και μέσα στο καλοκαίρι, αν και οι αγροτικές δουλειές απαιτούν αυτή την περίοδο τους αγρότες στα χωράφια. Όμως το ρωσικό εμπάργκο, η στάση της κυβέρνησης και η στοίχισή της σε ΕΕ, ΗΠΑ και ΝΑΤΟ στους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς με τη Ρωσία για την Ουκρανία, είχε θύμα τη διάθεση της ροδακινοπαραγωγής και άλλων αγροτικών προϊόντων. Ακόμα οι μεγάλες περικοπές στους κτηνοτρόφους στην εξισωτική αποζημίωση, πάνω από 60%, η επιδημία του ιού του καταρροϊκού πυρετού στο ζωικό κεφάλαιο με σοβαρές απώλειες, οι φόροι και τα χαράτσια, ο ΕΝΦΙΑ για σπίτια, αποθήκες, χωράφια κ.ά. οδήγησαν σε ακόμα μεγαλύτερη μείωση το αγροτικό εισόδημα και προκάλεσαν την οργάνωση κινητοποιήσεων.

Φυσικά νωπή είναι η πείρα και τα νέα στοιχεία που αποκτήθηκαν από τις μεγάλες αγροτικές κινητοποιήσεις πριν λίγους μήνες και αξίζει να εκτιμήσουμε.

Οι αγροτικές κινητοποιήσεις ήρθαν ως αποτέλεσμα μιας σχετικά ανεβασμένης διάθεσης αγροτών, στην οποία έπαιξε ρόλο και η δυσαρέσκεια σε σχέση με τα φορολογικά μέτρα που εξαγγέλθηκαν. Πυροδότησε αντιδράσεις απέναντι στην κυβέρνηση, ενώ βοήθησε η έγκαιρη παρέμβαση κομματικών δυνάμεων, καθώς υπήρχε και η σχετική προετοιμασία της ΠΑΣΥ.

Οι αγροτικές κινητοποιήσεις του 2014, από την άποψη του πλαισίου πάλης, του φορέα συντονισμού τους, σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσαν συνέχεια εκείνων του 2013, όταν διαμορφώθηκε το Πανελλαδικό Συντονιστικό των Μπλόκων, το οποίο πήρε πρωτοβουλία για τη συνέχεια και στο 2014. Οι αγροτικές δυνάμεις του Κόμματος είχαν μια σχετική προετοιμασία, είχαν συζητήσει την εκτίμηση των κινητοποιήσεων του 2013, τον πρώτο σχεδιασμό της δράσης για το επόμενο διάστημα.

Το Τμήμα Αγροτικής Πολιτικής της ΚΕ του ΚΚΕ, σε συνεργασία με τους υπεύθυνους περιοχών, με την κομματική ομάδα για το αγροτικό συνδικαλιστικό κίνημα, προσπάθησε να εκτιμήσει αντικειμενικά τις διαθέσεις των αγροτών, κυρίως των μικρομεσαίων. Στην εκτίμηση των διαθέσεων, αλλά και στην επικαιροποίηση του πλαισίου πάλης, συνέβαλε η Πανελλαδική Σύσκεψη της ΠΑΣΥ που πραγματοποιήθηκε στις 24 Νοέμβρη 2013.

Είχαν προηγηθεί διάφορες μορφές δράσης που έδειξαν διαθέσεις, π.χ., συμμετοχή αγροτιάς στην πανεργατική απεργία της 6ης Νοέμβρη 2013 που στην Καρδίτσα πήρε τη μορφή μαζικού αγροτικού συλλαλητηρίου, με συμμετοχή 130 περίπου τρακτέρ και περίπου 400 αγροτών. Είχε παρατηρηθεί ότι η Καρδίτσα και ειδικά ο Παλαμάς δείχνει αν υπάρχουν διαθέσεις και δυνατότητες γι’ αγωνιστικές δράσεις. Αυτό οφείλεται στο ότι έχει ζωντανούς αγροτικούς συλλόγους κι ενεργοποιεί την αγροτιά μέσα από γενικές συνελεύσεις. Επίσης είχαν γίνει κινητοποιήσεις και συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας σε ΟΠΕΚΕΠΕ - ΕΛΓΑ - Τράπεζα σε πολλές περιοχές με την πρωτοβουλία ομοσπονδιών, συλλόγων κι επιτροπών που γενικά συσπειρώνονται ή επηρεάζονται από τη δράση της ΠΑΣΥ. Μαζική ήταν, με 450 αγρότες, η Πανθεσσαλική Συγκέντρωση των Ομοσπονδιών που έγινε στη Λάρισα, στις 10 Δεκέμβρη κι έδωσε ώθηση για ενημερωτικές περιοδείες και συσκέψεις σε χωριά.

Υπήρχαν διαθέσεις για να βγουν με τη μορφή των μπλόκων. Αυτό φάνηκε ακόμα πιο έντονα στη συντονισμένη από την ΠΑΣΥ πανελλαδική κινητοποίηση στις εφορίες, στη συνέχεια στην πανελλαδική σύσκεψη των μπλόκων Νίκαιας (που είχε συγκροτηθεί πέρσι), την Κυριακή 19 Γενάρη. Εντυπωσιακά μαζική ήταν στην Καρδίτσα και την Πέλλα, αλλά και σε άλλες περιοχές.

Στη συνέχεια συγκεντρώθηκαν τρακτέρ στις πλατείες κυρίως στη Θεσσαλία και οι διαθέσεις επιβεβαιώθηκαν στη συγκέντρωση της Θεσσαλονίκης για την AGROTICA, με φορέα το Πανελλαδικό των Μπλόκων. Ήταν η πιο μαζική που είχε γίνει, με συμμετοχή περίπου 4.000, κυρίως αγροτόκοσμου, από την περιοχή της Μακεδονίας και της Θεσσαλίας, με πιο μαζική συμμετοχή αγροτικών οικογενειών από την Πέλλα. Πολλοί συμμετείχαν για πρώτη φορά σε μια τέτοια κινητοποίηση. Υπήρχαν αγρότες και οι οικογένειές τους που ήταν για χρόνια ανοργάνωτοι και πολιτικά επηρεαζόμενοι από διάφορες πολιτικές δυνάμεις, ωστόσο συσπειρώθηκαν με τα ζωτικά αιτήματα πάλης του Πανελλαδικού Συντονιστικού των Μπλόκων. Αυτό φόβισε κυβερνητικές δυνάμεις, που παρενέβησαν –μετά από το συλλαλητήριο της AGROTICA– για ν’ αναβληθεί η μετακίνηση τρακτέρ σε μπλόκα.

Το πρώτο μπλόκο που φτιάχτηκε ήταν της Νίκαιας, παρά τις απειλητικές παρεμβάσεις και τα εμπόδια στο στήσιμο σκηνών, ενώ ακολούθησαν σε όλη την Ελλάδα και στα νησιά. Τελικά, σε οργανωμένα μπλοκ βγήκαν 4.500 τρακτέρ, σε περισσότερα από 50 σημεία, ενώ τις δύο πρώτες μέρες ήταν στους δρόμους 2.000 τρακτέρ.

Ο ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΑ ΜΠΛΟΚΑ, ΠΑΛΗ ΓΙΑ ΤΑ ΑΙΤΗΜΑΤΑ, ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟ

Τα αίτια των φετινών αγροτικών κινητοποιήσεων αντικειμενικά αναπτύχθηκαν στο έδαφος των οξυμένων προβλημάτων που βιώνουν γεωργοί και κτηνοτρόφοι.

Οι φόροι, τα χαράτσια που στη διετία 2012-2013 είχαν ξεπεράσει τα 2 δισ. ευρώ, το μειωμένο αγροτικό εισόδημα, τα χρέη, οι καταδικαστικές αποφάσεις δικαστηρίων, τα ακριβότερα αγροτοεφόδια κ.ά είχαν ως αποτέλεσμα όλο και περισσότερο να δυσκολεύει ο κύκλος της αναπαραγωγής από τους μικρομεσαίους αγρότες, ενώ οι περισσότεροι ζούσαν με την απειλή των κατασχέσεων και αυτό συνεχίζεται.

Η αφορμή του ξεσπάσματος ήταν το φορολογικό, αφού το μεγαλύτερο μέρος των αγροτών θα πλήρωνε άμεσο φόρο για πρώτη φορά τόσο για το χωράφι όσο και το εισόδημα από το πρώτο ευρώ 13%, αλλά και όσοι έκαναν φορολογικές δηλώσεις θα πλήρωναν πολύ περισσότερο απ’ όσο πλήρωναν μέχρι το 2013. Η αγανάκτηση ήταν συσσωρευμένη και, παρά τη συνολική υποχώρηση των αγωνιστικών διαθέσεων του λαϊκού κινήματος, το δυνάμωμα των αντιλήψεων περί αναποτελεσματικότητας των αγώνων που γεννούσαν απογοήτευση, την έλλειψη αγροτικού κινήματος [λίγοι Αγροτικοί Σύλλογοι (ΑΣ), αδύνατη οργάνωση από τους ΑΣ, σύλλογοι-σφραγίδες], σημαντικό τμήμα αγροτών βγήκε αγωνιστικά, ποσοτικά μεγαλύτερο και σε περισσότερες περιοχές σε σύγκριση με το 2013.

Μαζική συμμετοχή υπήρχε και στα μπλόκα που ήταν στην επιρροή της ΠΑΣΕΓΕΣ και από πολιτικής επιρροής σε ΠΑΣΟΚ - ΝΔ και στο ΣΥΡΙΖΑ. Υπήρξαν και παρεμβάσεις άλλων πολιτικών δυνάμεων, όπως των ΑΝΕΛ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ΧΑ.

Ο συσχετισμός δεν ήταν σε όλα τα μπλόκα ίδιος και αυτό εκφράστηκε και στα αιτήματα, στις πρωτοβουλίες, στο συντονισμό, στις κινήσεις προς την κυβέρνηση, στις μορφές πάλης, αλλά και στη στάση των δυνάμεων καταστολής απέναντι στα μπλόκα, στη στάση των ΜΜΕ. Ωστόσο, στο σύνολό τους τ’ αγροτικά μπλόκα αυτής της περιόδου δημιούργησαν αγωνιστικό - αντικυβερνητικό κλίμα· σε μια περίοδο μάλιστα που υπήρχε έντονη παθητικότητα εκ μέρους των εργαζομένων απέναντι στ’ αντιλαϊκά κυβερνητικά μέτρα, με ελάχιστες εξαιρέσεις κινητοποιήσεων. Σημαντική ήταν η έκφραση μαχητικής αλληλεγγύης, κυρίως από δυνάμεις του ΠΑΜΕ και της ΟΓΕ, της ΠΑΣΕΒΕ, του ΜΑΣ, προς τα μπλόκα που συντονίστηκαν στη Νίκαια, όπου κυριάρχησε το πλαίσιο πάλης της ΠΑΣΥ. Παρεμβάσεις αλληλεγγύης υπήρχαν και μέσω άλλων μαζικών οργανώσεων, επαγγελματιών, π.χ., φορτηγατζήδων στη Νίκαια, ΕΒΕ στην Πελοπόννησο, σε μπλοκ επιρροής του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην δυνάμεων του ΠΑΣΟΚ. Παράλληλα εκδηλώθηκαν μορφές αλληλεγγύης από επαγγελματίες των πόλεων και σε μπλόκα επιρροής της ΠΑΣΕΓΕΣ (Κουλούρα, «Πρωτοβουλία»).

Από τη μεριά των κομμουνιστών και σε μαζικό επίπεδο της ΠΑΣΥ έγκαιρα κωδικοποιήθηκε το πλαίσιο των αιτημάτων, έγιναν διορθώσεις στο ύψος του αφορολόγητου, με μείωση των ορίων, ώστε να γίνει όσο μπορούσε καλύτερα ο διαχωρισμός των μικρών και μεσαίων αγροτών από τους μεγάλους αγρότες που επίσης εναντιώθηκαν στα χαράτσια. Το πλαίσιο πάλης στο Πανελλαδικό Συντονιστικό της Νίκαιας περιελάμβανε και τα αιτήματα για δημόσια και δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη κ.ά. Ταυτόχρονα, μερικά από αυτά τα αιτήματα έρχονταν σε σύγκρουση με την ΕΕ (τιμές παραγωγού, αφορολόγητο πετρέλαιο κ.ά). Αυτό το πλαίσιο αιτημάτων έγινε αποδεκτό και από μπλόκα αγροτών που δεν είχαν καμιά προηγούμενη σχέση με την ΠΑΣΥ, έστω με Ομοσπονδίες της. Η υιοθέτησή τους δημιούργησε προβλήματα στην επιρροή αγροτοσυνδικαλιστών των κυβερνητικών κομμάτων και εν μέρει του ευρωμονόδρομου.

Τα αιτήματα ήταν σημείο αναφοράς και συσπείρωσης των μπλόκων στο συντονισμό τους, ενώ σε αρκετές περιοχές εμπλουτίζονταν και με τα πιο ειδικά προβλήματα κατά τόπο.

Tα αιτήματα στα μπλοκ επιρροής της ΠΑΣΕΓΕΣ και του ΣΥΡΙΖΑ ήταν αποσπασματικά, με εξαίρεση το αίτημα για τροποποίηση στο φορολογικό νομοσχέδιο, κι επικέντρωσαν στη διαβούλευση. Για τοπικά οξυμένα προβλήματα (π.χ. στην Αργολίδα - για πορτοκάλια - ελιές κ.ά.) είχαν αιτήματα που αφορούσαν την κατανομή των κονδυλίων της ΚΑΠ.

Στη Νίκαια ήταν το μεγαλύτερο (περίπου 900 τρακτέρ) μπλοκ, αν και κρατήθηκαν σχεδόν άλλες τόσες δυνάμεις στα χωριά κάτω από την επίδραση της παρέμβασης των κομμάτων της κυβέρνησης και τοπικών παραγόντων, του κόστους της μετακίνησης, αλλά και της αμφισβήτησης της συγκεκριμένης μορφής πάλης, σε συνδυασμό με τον αποκλεισμό διαμόρφωσης μπλόκου πάνω στην Εθνική Οδό. Αυτοί οι παράγοντες επέδρασαν ανασταλτικά και στη σταθερή, καθημερινή και ολοήμερη παρουσία στο μπλόκο της Νίκαιας, τροφοδότησαν τη συζήτηση για τις μορφές πάλης. Η αστυνομία, από την πρώτη μέρα, χτύπησε με χημικά την προσπάθεια πεζής πορείας προς την Εθνική, χτύπησε επίσης στην Ηλεία, Αλεξανδρούπολη κ.α., όχι όμως στην Κουλούρα.

Η Νίκαια αποτέλεσε το σημείο αναφοράς στον πανελλαδικό συντονισμό, αλλά και στην αντιπαράθεση με την προσπάθεια να λειτουργήσει το μπλόκο της Κουλούρας ως το κέντρο του πανελλαδικού συντονισμού, παρόλο που στηρίχτηκε από τα ΜΜΕ, αλλά και με συκοφαντίες για τους κομμουνιστές αγροτοσυνδικαλιστές.

Η «Πρωτοβουλία», με επίκεντρο το μπλοκ της Κουλούρας, επισκέφτηκε όλα τα κόμματα εκτός του ΚΚΕ. Αντίθετα, το Πανελλαδικό Συντονιστικό (Νίκαια) το επισκέφτηκε το ΚΚΕ, ενώ η αντιπροσωπευτική επιτροπή του επισκέφτηκε όλα τα κόμματα, πλην ΧΑ.

Στο μπλοκ της Νίκαιας συμμετείχαν αγρότες που ψήφιζαν ΝΔ - ΣΥΡΙΖΑ - ΠΑΣΟΚ, δυσαρεστημένοι, που σήμερα σκορπούν τη ψήφο τους σε διάφορα κόμματα, όμως εμπιστεύονται τις Ομοσπονδίες και το ΚΚΕ στους αγώνες. Το μεγαλύτερο μέρος των αγωνιζόμενων αγροτών εμπιστευόταν τους κομμουνιστές, τους άκουγε, ακολουθούσε και στήριζε πρωτοβουλίες και θέσεις τους, όταν κινούνταν με συλλογικές διαδικασίες στα μπλόκα της κάθε περιοχής. Είχαν συσσωρεύσει πλέον ορισμένη πείρα που επιβεβαίωσε τις από χρόνια θέσεις κι εκτιμήσεις του ΚΚΕ για την ΕΕ και ειδικότερα για την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ). Επίσης, έβλεπαν πλέον ότι είχε δίκιο το ΚΚΕ για την ανάγκη συντονισμένου λαϊκού αγώνα, για ετοιμότητα εναλλαγής των μορφών πάλης, για το μακροχρόνιο του αγώνα, αφού τα αίτια των προβλημάτων των αγροτών βρίσκονται στη σχέση οικονομίας - πολιτικής.

Από άποψη κοινωνικής σύνθεσης, σε αρκετά μπλόκα κυριαρχούσαν οι μεσαίοι, που εμφανίζονταν πιο δραστήριοι συνδικαλιστικά σε σχέση με τους πιο μικρούς αγρότες, ενώ συνεχιζόταν το φαινόμενο ν’ απουσιάζουν οι πολύ μικροί - φτωχοί αγρότες, που ουσιαστικά ασχολούνται συμπληρωματικά με την αγροτική παραγωγή· δηλαδή πρόκειται για μικροαστικό κίνημα (αγροτών εμπορευματοπαραγωγών) κι όχι για κίνημα εργατών γης ή ιδιοκτητών γης που συμπληρωματικά ασχολούνται με την αγροτική παραγωγή. Οι υπαγόμενοι σε αυτήν τη δεύτερη κατηγορία αγροτών μόνο τυπικά και όχι ουσιαστικά μπορεί να θεωρούνται ως εμπορευματοπαραγωγοί (ουσιαστικά δεν αναπαράγονται ως τέτοιοι).

Συμμετείχαν νέες δυνάμεις από χωριά, και με σημαντικό θετικό στοιχείο τη συμμετοχή νέων ηλικιακά αγροτών, οι οποίοι είχαν –όπως είναι φυσικό– πιο μαχητικές διαθέσεις, ενθουσιάζονταν, αλλά και απογοητεύονταν πιο εύκολα.

Στο μπλοκ της ΠΑΣΕΓΕΣ εκφράζονταν οι μεγαλοαγρότες, όμως συσπείρωναν και μικρομεσαία αγροτιά και ταυτόχρονα αποτελούσαν τη μαγιά για την προσπάθεια επανασύστασης της χρεοκοπημένης ΓΕΣΑΣΕ. Στη Βόρεια Ελλάδα έλεγαν ότι «εμείς είμαστε Μακεδονία, δεν έχουμε δουλειά με τη Θεσσαλία». Επειδή δυσκολεύονταν ν’ απορρίψουν το πλαίσιο πάλης του Συντονιστικού των Μπλόκων, αλλά και τη γενικότερη απήχησή του, έθεταν γεωγραφικά το ζήτημα της αντιπαράθεσης.

Στην Πελοπόννησο χαρακτηρίζονταν ως «ανεξάρτητα μπλόκα» και χρησιμοποίησαν με αρκετή επιτυχία μορφές και δράσεις όπως το συντονιστικό των μπλόκων, δηλαδή την αλληλεγγύη από φορείς που εκφράστηκε με κλείσιμο μαγαζιών, μαζικές κινητοποιήσεις, κινητοποιήσεις με μπλοκ τρακτέρ για κλείσιμο δρόμων.

Στη Θεσσαλία, αν και προσπάθησαν, δεν κατόρθωσαν να φτιάξουν δυναμικά μπλοκ της επιρροής της ΠΑΣΕΓΕΣ και των άλλων φιλοευρωενωσιακών δυνάμεων. Η ΚΑΠ αντικειμενικά μπαίνει στο πεδίο της ιδεολογικής - πολιτικής πάλης, των αντιθέσεων μεταξύ μεγαλοαγροτών επιχειρηματιών και της μικρής και μεσαίας αγροτιάς. Σήμερα έχει μεγαλύτερη επίδραση η θέση του ΚΚΕ για την ΚΑΠ και την ΕΕ, αν και υπάρχουν ακόμη ελπίδες από την κοινοτική επιδότηση. Στην κατεύθυνση αξιοποίησης της νέας ΚΑΠ έγιναν παρεμβάσεις από δυνάμεις της ΠΑΣΕΓΕΣ και της προσπάθειας ανασυγκρότησής της.

Δύο περιοχές έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, γιατί συγκέντρωσαν δυνάμεις αγροτών που έμπαιναν σε αγώνα πρώτη φορά, αρκετοί από αυτούς νέοι. Η Πέλλα με 6 μπλόκα, τα 5 από τα οποία συντονίστηκαν με τη Νίκαια, ενώ είχε προηγηθεί συμμετοχή αγροτών που πρωτοστάτησαν σε αυτά τα μπλόκα, στην πανελλαδική σύσκεψη της ΠΑΣΥ. Μεγάλη ήταν η συμμετοχή τους στο συλλαλητήριο στην AGROTICA, αλλά και στο συλλαλητήριο στην Αθήνα.

Στη Ροδόπη, αν και δε στήθηκαν μπλόκα αγροτών, έγιναν –κάτω από την επίδραση της πανελλαδικής δυναμικής των μπλόκων– τρία μεγάλα συλλαλητήρια με πάνω από 1.000 άτομα συμμετοχή –κυρίως από τη μειονότητα– υπό την πολιτική επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ και λόγω των οξυμένων προβλημάτων της καπνοκαλλιέργειας και κτηνοτροφίας.

Συνολικά σε όλη την Ελλάδα, σε πόλεις και χωριά, κύρια από κομματικές δυνάμεις κι επιρροές, εκφράστηκε η εργατική-λαϊκή αλληλεγγύη από φορείς των ΠΑΜΕ, ΟΓΕ, αλλά και της ΠΑΣΕΒΕ και ΜΑΣ. Παρεμβάσεις αλληλεγγύης υπήρχαν και μέσω άλλων μαζικών οργανώσεων, επαγγελματιών, π.χ. φορτηγατζήδων στη Νίκαια, ΕΒΕ στην Πελοπόννησο κ.ά., που αναπτέρωσαν το ηθικό για δράση.

Η ΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ

Η κυβέρνηση ανησύχησε από τις αγροτικές κινητοποιήσεις γιατί διαμόρφωναν αντικυβερνητικό κλίμα. Ωστόσο υπήρχαν και δικές της εσωτερικές αντιθέσεις στο φορολογικό νομοσχέδιο που είχε ετοιμάσει, κυρίως αντιδράσεις από το ΠΑΣΟΚ. Φάνηκε ότι υπήρχαν και προχειρότητες, κακοτεχνίες στις προτεινόμενες ρυθμίσεις.

Δούλεψε οργανωμένα και με σχέδιο για να μη μαζικοποιηθεί το μπλοκ της Νίκαιας. Στις άλλες περιοχές που υπήρχαν τέτοια μπλόκα δεν έκανε προσπάθεια για να εμποδίσει τη συμμετοχή.

Στα μπλόκα που δεν είχε επιρροή υπήρχαν άνθρωποί της που έκφραζαν δυσαρέσκεια, γκρίνιαζαν για να επηρεάσουν και άλλους, να διασπείρουν αμφισβήτηση και απογοήτευση με διάφορες δικαιολογίες, π.χ. «αφού δε φτάσαμε στην Εθνική, δεν πιέζουμε την κυβέρνηση, τι καθόμαστε λοιπόν;» ή «οι Ομοσπονδίες δε θέλουν να συγκρουστούν» κ.ά. Είχε μεγαλύτερο έλεγχο στα ΜΜΕ και στα τοπικά που περιόρισαν δραστικά την προβολή και υπονόμευσαν το μπλοκ της Νίκαιας, επιχείρησαν να το εμφανίσουν ως μπλόκο του ΚΚΕ, παρόλο που γνώριζαν ότι οι δυνάμεις του ΚΚΕ σε αυτό ήταν περιορισμένες. Αντίθετα, πρόβαλαν το μπλόκο της Κουλούρας, αν και ήταν πολύ μικρότερης έκτασης, αλλά εκεί συγκεντρώνονταν κυρίως οι συνδικαλιστές επιρροής της ΓΕΣΑΣΕ. Δεν πρόβαλαν τόσο ούτε τα μπλόκα Πελοποννήσου που συντόνιζε ο Πεβερέτος της ΠΑΣΕΓΕΣ και ΣΕΚ κι ενεργοποίησε περισσότερες μάζες αγροτών, αλλά και μαγαζάτορες, επαγγελματοβιοτέχνες, επιμελητήρια, καθηγητές και άλλους φορείς, με πλήρη στήριξη από τις υποδομές της ΠΑΣΕΓΕΣ.

Η γραμμή διάσπασης του λαϊκού κινήματος με επιχείρημα ότι οι αγρότες δε θέλουν να πληρώνουν φόρους, ενώ οι μισθωτοί πληρώνουν, που προσπάθησε να καλλιεργήσει για να συκοφαντήσει τον αγώνα, δεν πέρασε, αντιμετωπίστηκε αρκετά ικανοποιητικά.

Επίσης κυβερνητικοί βουλευτές έκαναν παρεμβάσεις στο υπουργείο Οικονομικών κι ερωτήσεις στη Βουλή, παρουσιάζοντας μικροδιαφοροποιήσεις ως προς το φορολογικό. Έτσι, κάτω από πιέσεις, διόρθωσε ορισμένες ρυθμίσεις. Πήρε πίσω την υποχρεωτική τήρηση βιβλίων εσόδων-εξόδων, αύξησε το όριο του τζίρου για υποχρεωτική κράτηση παραστατικών από τα 10.000 ευρώ στα 15.000 ευρώ, μετέθεσε το τέλος επιτηδεύματος για 5 χρόνια.

ΤΑ ΚΟΜΜΑΤΑ

ΣΥΡΙΖΑ: Ο πρόεδρός του δεν επισκέφτηκε μπλόκα, οι δυνάμεις του εκφράστηκαν μαζί με τις συγκροτημένες κυβερνητικές, την ΠΑΣΕΓΕΣ (ο πρόεδρός της, πρώην ΠΑΣΟΚ, τώρα δηλώνει ΣΥΡΙΖΑ) και της ΓΕΣΑΣΕ που είναι υπό διάλυση. Όπου συμμετείχε σε μπλοκ, είτε είχε διακριτική και άτονη παρουσία γιατί δεν είχε δυνάμεις (Νίκαια) είτε προσπαθούσε να υπονομεύσει (Καναλάκι Πρέβεζας). Οι βουλευτές του επισκέφτηκαν κυρίως αυτά τα μπλόκα στα οποία είχαν δυνάμεις (Πελοπόννησο), όχι όμως τακτικά όπως πέρσι. Επίσης στη Βουλή δεν είχε ιδιαίτερη παρέμβαση, π.χ., Επίκαιρη Ερώτηση που να εκφράζει την ένθερμη στήριξη του αγώνα της αγροτιάς. Ωστόσο τα αιτήματα που πρόβαλαν οι άλλοι ήταν στο μεγαλύτερο μέρος τους αυτά του ΣΥΡΙΖΑ, αιτήματα που δεν έρχονταν σε αντίθεση με την ΚΑΠ.

ΠΑΣΟΚ: Δεν είχε πολιτική παρέμβαση με παρουσία βουλευτών του, αλλά άσκησε πίεση για τροπολογία στο φορολογικό και με δελτία Τύπου προσπάθησε να ενημερώνει γι’ αυτό.

ΑΝΕΛ: Ο πρόεδρός τους, Π. Καμμένος, επισκέφτηκε την Κουλούρα και βουλευτές τους επισκέφτηκαν κυρίως τα μπλόκα της Βόρειας Ελλάδας.

ΧΑ: Εμφανίστηκε προσεκτικά. Κυρίως μέλη της, που δήλωναν ότι είναι ψηφοφόροι της, ήταν παντού. Επισκέψεις βουλευτών έγιναν κυρίως σε Κόρινθο και Αχαΐα. Τα συντονιστικά δεν την επισκέφτηκαν, γι’ αυτό έβγαλε δελτίο Τύπου παρουσιάζοντας ως εξής τη θέση της: «Η ΧΑ ζητά διαγραφή των αγροτικών χρεών, οριστικό τέλος στην ασυδοσία των μεσαζόντων και αεριτζήδων, ώστε ο αγρότης και ο κτηνοτρόφος να καρπώνεται μεγαλύτερο κέρδος από τη διάθεση της παραγωγής του και ο καταναλωτής να αγοράζει φθηνότερα τα αγροτικά προϊόντα, μείωση με κάθε τρόπο του κόστους παραγωγής και αυτό μπορεί να γίνει με τη διάθεση αφορολόγητου πετρελαίου, φθηνότερου ηλεκτρικού ρεύματος, αλλά και με την αξιοποίηση του ορυκτού μας πλούτου, να παραχθούν εφόδια για τους αγρότες (λιπάσματα κι εδαφοβελτιωτικά) και να διατεθούν σ’ αυτούς χωρίς μεσάζοντες.

Πρέπει όλοι να καταλάβουμε ότι, για να υπάρξει μια Ελλάδα που να είναι αυτάρκης και κατά συνέπεια ανεξάρτητη, χρειάζεται στήριξη με κάθε τρόπο και με κάθε μέσο του πρωτογενούς τομέα και χάραξη Εθνικής αγροτικής πολιτικής».

ΑΝΤΑΡΣΥΑ: Είχε εντονότερη παρουσία από πέρσι. Εμφάνιση σε Ηλεία, Αχαΐα, Κόρινθο, Ήπειρο και στο πανελλαδικό συλλαλητήριο στην Αθήνα, με έντονη αντι-ΚΚΕ στάση, ενώ είχε συνεργασίες με ΣΥΡΙΖΑ και ΧΑ (Κορινθία).

Η ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ

Από την αρχή και έγκαιρα ο ΓΓ της ΚΕ επισκέφτηκε τα αγροτικά μπλόκα σε Νίκαια, Αερινό, Σέρρες. Ασκήθηκαν πιέσεις στην κυβέρνηση, προκαλώντας συζήτηση στη Βουλή με σχετική Ερώτηση του Κόμματος. Επίσης ασκήθηκαν πιέσεις για να δεχτεί η κυβέρνηση αντιπροσωπία του Πανελλαδικού Συντονιστικού Νίκαιας. Πραγματοποιήθηκαν πολλές περιοδείες με μέλη του ΠΓ και της ΚΕ, βουλευτές, συνδικαλιστικά στελέχη του Κόμματος. Οι αγρότες, ανεξάρτητα από πολιτική τοποθέτηση, άκουγαν προσεκτικά τις θέσεις μας και καλοδέχονταν αντιπροσωπίες μας όπου πηγαίναμε.

Τα κομματικά όργανα, κυρίως τα Γραφεία Περιοχών, βοήθησαν, βελτίωσαν σε σχέση με το 2013 την παρέμβασή τους, την ενεργητική παρακολούθηση των εξελίξεων, των κινητοποιήσεων και την επεξεργασία της γραμμής παρέμβασης των κομμουνιστών.

Κυρίως βοήθησε και συνέβαλε η παρέμβαση των κομμουνιστών στην έκφραση αλληλεγγύης από ΠΑΜΕ - ΠΑΣΕΒΕ - ΟΓΕ - ΜΑΣ, καθώς και η συμμετοχή στο πανελλαδικό συλλαλητήριο στην Αθήνα που ξεπερνούσε από 4.000. Δημιούργησε έτσι αισιοδοξία και καλλιέργησε τη δυναμική που δίνει η κοινή δράση, ο συντονισμός, η κοινωνική συμμαχία.

Μπορεί και πρέπει να βελτιωθεί ουσιαστικά η δουλειά των ΚΟΒ στα χωριά, αλλά και η συμβολή στη μαζική προπαγάνδα απ’ όλες τις κομματικές δυνάμεις, τα στελέχη, ανεξάρτητα από την ειδίκευσή τους. Εξάλλου, όπως πρέπει να ξέρουμε τη θέση μας για την Υγεία, Παιδεία, Ασφαλιστικό κ.ά., οφείλουμε να ξέρουμε και για το Αγροτικό. Δεν εξαντλήθηκαν οι δυνατότητες παρέμβασης των κομμουνιστών για πιο έγκαιρο σχεδιασμένο συντονισμό κοινών κινητοποιήσεων αγροτών, ΕΒΕ κι εργατών (ΠΑΜΕ), π.χ. από το Εργατικό Κέντρο Λάρισας. Από την άλλη, αποδείχτηκε ότι ηγετικό ρόλο μπορούν να παίξουν και μη αγρότες κομμουνιστές όταν γνωρίζουν το ζήτημα του αγροτικού κινήματος, τις θέσεις μας, αλλά και δρουν με όρους μαζών. Συνεχίζει να πέφτει στις πλάτες των κομμουνιστών αγροτοσυνδικαλιστών το κύριο μέρος της προπαγάνδας, των περιοδειών κλπ.

Ορισμένες δυνάμεις μας (π.χ., εκλεγμένοι στα ΔΣ των Ομοσπονδιών) έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στα χωριά ώστε να συγκεντρωθούν δυνάμεις και να συμμετέχουν στην κινητοποίηση. Όμως μπορούμε να βελτιώσουμε τη λειτουργία αγροτικών συλλόγων, ομοσπονδιών, με προτεραιότητα τα ΔΣ που έχουμε πλειοψηφία.

ΣΥΝΟΨΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ

• Οι αγροτικές κινητοποιήσεις άσκησαν πίεση στην κυβέρνηση. Εκδηλώθηκαν σε μια περίοδο νηνεμίας από πλευράς κινητοποιήσεων και διαθέσεων και αυτό επηρέασε, έδωσε αέρα πανελλαδικά. Άλλοι κλάδοι που επισκέφτηκαν τα μπλόκα ήταν ενίσχυση της αλληλεγγύης, αλλά και πόλος για να δώσουν προβολή και στα δικά τους προβλήματα (φορτηγατζήδες, ψαράδες, ταξιτζήδες, σχολικοί φύλακες).

• Έγινε ένα βήμα στην κατεύθυνση συσπείρωσης της μικρομεσαίας αγροτιάς. Εκφράστηκε στα αιτήματα και την απομόνωση μεγαλοαγροτών κι ενώσεων της ΠΑΣΕΓΕΣ (πέρσι συμμετείχαν μεγαλοφραουλάδες, ενώσεις κ.ά.). Ωστόσο στις δικές τους μορφές συσπείρωσαν και μικρομεσαίους αγρότες.

• Παρά τη θετική εμπειρία, παραμένει ως ανάγκη η απαίτηση ακόμα μεγαλύτερης ετοιμότητας στη δική μας παρέμβαση, κυρίως στα χωριά, ικανότητας να μπορούμε ν’ αξιοποιούμε τις διαθέσεις γρήγορα και αποτελεσματικά, ν’ αναπτύσσεται η επιρροή μας χωρίς να χάνουμε τον αντιμονοπωλιακό προσανατολισμό, ενάντια στην ΕΕ, την ΚΑΠ, αλλά και χωρίς να υποχωρούμε στη ζύμωση της συνολικής μας πολιτικής πρότασης ή να εγκλωβιζόμαστε σε ορισμένα οργανωτικά σχήματα αν η ζωή δίνει δυνατότητα νέων.

Τέτοιες νέες μορφές συνδικαλιστικής οργάνωσης ήταν το Πανελλαδικό Συντονιστικό των Μπλόκων με κέντρο το μπλόκο της Νίκαιας. Ήταν επίσης οι επιτροπές αγωνιζόμενων αγροτών που έφτιαξαν τα μπλόκα, π.χ., σε χωριά του νομού Πέλλας, ο μεταξύ τους συντονισμός, αλλά και με το Πανελλαδικό Συντονιστικό.

Η συσπείρωση τέτοιων δυνάμεων ξεπέρασε τις σημερινές δυνατότητες συσπείρωσης αγροτικών συλλόγων και Ομοσπονδιών στην ΠΑΣΥ. Ταυτόχρονα, όμως, οι κεντρικές παρεμβάσεις της ΠΑΣΥ (δημοσιοποίηση - ζύμωση του πλαισίου πάλης, θετική επιρροή των συνδικαλιστών της σε νέους αγροτικούς συλλόγους ή επιτροπές αγώνα κλπ.) βοήθησαν στην προώθηση των στόχων της ΠΑΣΥ: Στόχοι πάλης, αντιπαράθεση με ΠΑΣΕΓΕΣ κλπ., αναγκαιότητα πανελλαδικού συντονισμού, κοινής πάλης με εργατοϋπάλληλους, αυτοαπασχολούμενους πόλεων κλπ.

Επομένως, παλεύουμε να διαμορφωθούν ή να εξελιχτούν σε πιο σταθερές οι μορφές συνδικαλιστικής οργάνωσης, παίρνοντας υπόψη μας το σημερινό συσχετισμό. Παραμένει ως πρώτος στόχος στη δράση μας με τους αγρότες η συγκρότηση - λειτουργία - δράση με διάφορες μορφές των αγροτικών συλλόγων, Επιτροπών Αγώνα, ομοσπονδιών, ο πανελλαδικός συντονισμός.

Όταν υπάρχουν δυνάμεις που μένουν πίσω, ακόμη και κομμουνιστές με αρμοδιότητες σε συλλόγους ή στις Ομοσπονδίες, πρέπει έγκαιρα ν’ αντικαθίστανται από νέες που έχουν αναδειχτεί, όχι μόνο από κομματικά μέλη ή οπαδούς, αλλά και συνεργαζόμενους. Βεβαίως, ταυτόχρονα απαιτείται ειδική δουλειά με πρωτοπόρους αγρότες, αυτούς που μπορούν να καταλάβουν ότι το μέλλον της αγροτικής παραγωγής, συνολικότερα της παραγωγής, δε βρίσκεται ούτε στον ατομικό εμπορευματοπαραγωγό, ούτε στον καπιταλιστή αγρότη, αλλά στη μεγάλη, μηχανοποιημένη αγροτική παραγωγή, με κοινωνική ιδιοκτησία και κεντρικό σχεδιασμό, ότι ο αγροτικός παραγωγικός συνεταιρισμός είναι ένα σκαλοπάτι προετοιμασίας για ένα μέρος των μικρών αγροτών. Αξιοποιούμε τα άρθρα της ΚΟΜΕΠ σχετικά με το Αγροτικό και όχι μόνο, το προπαγανδιστικό υλικό μας.

Αυτή είναι η καλύτερη ετοιμότητα απέναντι στην παρέμβαση για την ανασύνταξη του κυβερνητικού αγροτοσυνδικαλισμού, απ’ όπου κι αν προέρχεται.

• Η δράση των κομμουνιστών στο αγροτικό κίνημα συνδυάζεται με την ένταση της ιδεολογικής - πολιτικής παρέμβασης απ’ όλες τις δυνάμεις μας, στη ζύμωση των θέσεών μας για την ΚΑΠ, την ΕΕ, την οικονομική-πολιτική πρόταση του Κόμματος που περιλαμβάνει και τις θέσεις μας για τον αγροτοπαραγωγό, την αγροτική παραγωγή.

Τ’ αποτελέσματα των εκλογών, ιδιαίτερα στις Περιφερειακές, έδειξαν ότι υπάρχουν δυνατότητες να πειστούν με τις θέσεις μας λαϊκά τμήματα των αγροτών, οι οικογένειές τους.

• Έγινε ένα ακόμη βήμα στην κατανόηση της ανάγκης της λαϊκής συμμαχίας. Πρέπει να συνεχίσουμε, και όταν δεν έχουμε ανεβασμένες μορφές κινητοποιήσεων, με κοινές εκδηλώσεις και δράσεις (Υγεία, Παιδεία, διόδια, φορολογικό, ανεργία κ.ά). Δηλαδή ο συντονισμός να παίρνει άλλες μορφές όταν δεν υπάρχουν τρακτέρ στους δρόμους.

• Οι κομμουνιστές δουλεύουν με στόχο να δυναμώνουν τους υπάρχοντες αγροτικούς συλλόγους, φτιάχνουν όπου μπορούν καινούργιους ή στηρίζουν επιτροπές αγωνιζόμενων αγροτών (πιο άτυπη μορφή, χωρίς καταστατικό ή έγκριση από πρωτοδικείο, αλλά που έχει κέντρο της τη συσπείρωση στο χωριό) και καλούν ΓΣ για την εκτίμηση των κινητοποιήσεων και τη συνέχεια του αγώνα για τα φορολογικά, τις ασφαλιστικές εισφορές του ΟΓΑ, τον ΟΣΔΕ, για πιο ειδικά ζητήματα της κάθε περιοχής, π.χ., πορτοκάλια Αργολίδας, Άρτας, καπνός στη Ροδόπη, ευλογιά στη Θράκη, κτηνοτροφία και γάλα, χρέη στη ΔΕΗ, για τις αντλίες νερού. Πρωτοστατούμε για ν’ αποφασίζονται συνειδητά οι διάφορες μορφές πάλης, να συνειδητοποιείται το μακρόχρονο του αγώνα, για το πώς συνδέονται τα αιτήματα με το πολιτικό ζήτημα, την ΕΕ, την ΚΑΠ κλπ.

Το Πανελλαδικό της ΠΑΣΥ εκτίμησε τις αγροτικές κινητοποιήσεις στις 23 Μάρτη, παρενέβη με ανακοίνωση, συνέντευξη Τύπου, αποκάλυψε το σχεδιασμό ΠΑΣΕΓΕΣ - ΓΕΣΑΣΕ - ΣΕΚ για το νέο αγροτικό συνδικαλιστικό φορέα, καθώς και τη στήριξή τους στην πολιτική της ΕΕ με σεμινάρια για τα οφέλη της νέας ΚΑΠ, για τις ευθύνες που έχουν μέχρι σήμερα.

Σε περιοχές με ιδιαίτερα αρνητικό συσχετισμό, συμβάλλουμε για επιτροπές ΠΑΣΥ, ενώ επιδιώκουμε την ουσιαστική βοήθεια συντονισμού εκεί που δεν υπάρχει ομοσπονδία. Η ΠΑΣΥ, όπου είναι δυνατό, πρέπει να παίξει ρόλο συντονισμού σε επίπεδο Περιφέρειας. Αυτό απαιτεί τη διάθεση κομματικών δυνάμεων, τη συζήτηση στα όργανα για να κινηθούν με ευελιξία, ενισχύοντας ουσιαστικά τη γραμμή ανασυγκρότησης του αγροτικού κινήματος. Τόσο στους αγροτικούς συλλόγους και στις Ομοσπονδίες που είναι μέλη της ΠΑΣΥ όσο και στους νέους συλλόγους ή επιτροπές αγροτών, να ζυμώσουμε καλύτερα το ρόλο της ΠΑΣΥ ως πλαίσιο πάλης, αναγκαιότητα πανελλαδικού συντονισμού του αγροτικού κινήματος, ως ανάγκη σταθερής κοινής δράσης με το εργατικό κίνημα, τους αυτοαπασχολουμένους των πόλεων, το ριζοσπαστικό κίνημα της νεολαίας, των γυναικών. Με αυτό το περιεχόμενο μπορούμε ν’ αποφορτίσουμε την προκατάληψη που υπάρχει ότι η ΠΑΣΥ είναι παράταξη του ΚΚΕ, επιδιώκοντας και τη διεύρυνση στην αντιπροσώπευση με τη συμμετοχή νέων αγροτοσυνδικαλιστών που αναδείχτηκαν. Η δραστηριότητα της ΠΑΣΥ, στο πλαίσιο, σε υλικό, σε συνεντεύξεις κλπ., στην ενοποίηση του αγώνα, συνεχίζεται χωρίς να χάνεται ο στόχος της οργάνωσης κάτω, στο χωριό, ή με αγροτικό σύλλογο ή με επιτροπή αγωνιζόμενων αγροτών, με περιεχόμενο παρέμβασης συνολικά για τις ανάγκες, τη ζωή τους. Π.χ., κοινές δράσεις για χρέη, φορολογικό, Υγεία, Παιδεία κλπ. Με ευελιξία να κινηθούμε στο συντονισμό των αγροτικών συλλόγων κι επιτροπών αγροτών (μπλοκ), κρατώντας το κύριο, ό,τι είναι ώριμο, π.χ., συντονιστικό στο νομό Πέλλας, προσπάθεια σταθεροποίησης της επικοινωνίας με το Πανελλαδικό Συντονιστικό των μπλοκ.

Στους ερχόμενους μήνες θα φανεί και ο νέος κύκλος συρρίκνωσης του αγροτικού εισοδήματος για τη συντριπτική πλειοψηφία των αγροτών, οι νέες δυσκολίες στη διάθεση του αγροτικού προϊόντος αλλά και στην πληρωμή του μικρού και μεσαίου αγρότη, στη δυνατότητά του να βάλει μπροστά νέα παραγωγή, ν’ ανταποκριθεί στις δανειακές και άλλες υποχρεώσεις. Σε αυτό το έδαφος μπορούν να προκύψουν κινητοποιήσεις, συντονισμός με εργατικές και άλλες λαϊκές δυνάμες, αλλά και μια πιο δυναμική συσπείρωση αγροτών με το ΚΚΕ, το μόνο κόμμα που μπορεί να εγγυηθεί άμεσα την εργατική - λαϊκή πίεση σε οποιαδήποτε κυβέρνηση στο καπιταλιστικό έδαφος, προοπτικά τις υποκειμενικές προϋποθέσεις για την εργατική - λαϊκή εξουσία


ΣημειώσειςΣημειώσεις

* Κείμενο του Τμήματος Αγροτικής Πολιτικής της ΚΕ του ΚΚΕ.