Τα αίτια των φετινών αγροτικών κινητοποιήσεων αντικειμενικά αναπτύχθηκαν στο έδαφος των οξυμένων προβλημάτων που βιώνουν γεωργοί και κτηνοτρόφοι.
Οι φόροι, τα χαράτσια που στη διετία 2012-2013 είχαν ξεπεράσει τα 2 δισ. ευρώ, το μειωμένο αγροτικό εισόδημα, τα χρέη, οι καταδικαστικές αποφάσεις δικαστηρίων, τα ακριβότερα αγροτοεφόδια κ.ά είχαν ως αποτέλεσμα όλο και περισσότερο να δυσκολεύει ο κύκλος της αναπαραγωγής από τους μικρομεσαίους αγρότες, ενώ οι περισσότεροι ζούσαν με την απειλή των κατασχέσεων και αυτό συνεχίζεται.
Η αφορμή του ξεσπάσματος ήταν το φορολογικό, αφού το μεγαλύτερο μέρος των αγροτών θα πλήρωνε άμεσο φόρο για πρώτη φορά τόσο για το χωράφι όσο και το εισόδημα από το πρώτο ευρώ 13%, αλλά και όσοι έκαναν φορολογικές δηλώσεις θα πλήρωναν πολύ περισσότερο απ’ όσο πλήρωναν μέχρι το 2013. Η αγανάκτηση ήταν συσσωρευμένη και, παρά τη συνολική υποχώρηση των αγωνιστικών διαθέσεων του λαϊκού κινήματος, το δυνάμωμα των αντιλήψεων περί αναποτελεσματικότητας των αγώνων που γεννούσαν απογοήτευση, την έλλειψη αγροτικού κινήματος [λίγοι Αγροτικοί Σύλλογοι (ΑΣ), αδύνατη οργάνωση από τους ΑΣ, σύλλογοι-σφραγίδες], σημαντικό τμήμα αγροτών βγήκε αγωνιστικά, ποσοτικά μεγαλύτερο και σε περισσότερες περιοχές σε σύγκριση με το 2013.
Μαζική συμμετοχή υπήρχε και στα μπλόκα που ήταν στην επιρροή της ΠΑΣΕΓΕΣ και από πολιτικής επιρροής σε ΠΑΣΟΚ - ΝΔ και στο ΣΥΡΙΖΑ. Υπήρξαν και παρεμβάσεις άλλων πολιτικών δυνάμεων, όπως των ΑΝΕΛ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ΧΑ.
Ο συσχετισμός δεν ήταν σε όλα τα μπλόκα ίδιος και αυτό εκφράστηκε και στα αιτήματα, στις πρωτοβουλίες, στο συντονισμό, στις κινήσεις προς την κυβέρνηση, στις μορφές πάλης, αλλά και στη στάση των δυνάμεων καταστολής απέναντι στα μπλόκα, στη στάση των ΜΜΕ. Ωστόσο, στο σύνολό τους τ’ αγροτικά μπλόκα αυτής της περιόδου δημιούργησαν αγωνιστικό - αντικυβερνητικό κλίμα· σε μια περίοδο μάλιστα που υπήρχε έντονη παθητικότητα εκ μέρους των εργαζομένων απέναντι στ’ αντιλαϊκά κυβερνητικά μέτρα, με ελάχιστες εξαιρέσεις κινητοποιήσεων. Σημαντική ήταν η έκφραση μαχητικής αλληλεγγύης, κυρίως από δυνάμεις του ΠΑΜΕ και της ΟΓΕ, της ΠΑΣΕΒΕ, του ΜΑΣ, προς τα μπλόκα που συντονίστηκαν στη Νίκαια, όπου κυριάρχησε το πλαίσιο πάλης της ΠΑΣΥ. Παρεμβάσεις αλληλεγγύης υπήρχαν και μέσω άλλων μαζικών οργανώσεων, επαγγελματιών, π.χ., φορτηγατζήδων στη Νίκαια, ΕΒΕ στην Πελοπόννησο, σε μπλοκ επιρροής του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην δυνάμεων του ΠΑΣΟΚ. Παράλληλα εκδηλώθηκαν μορφές αλληλεγγύης από επαγγελματίες των πόλεων και σε μπλόκα επιρροής της ΠΑΣΕΓΕΣ (Κουλούρα, «Πρωτοβουλία»).
Από τη μεριά των κομμουνιστών και σε μαζικό επίπεδο της ΠΑΣΥ έγκαιρα κωδικοποιήθηκε το πλαίσιο των αιτημάτων, έγιναν διορθώσεις στο ύψος του αφορολόγητου, με μείωση των ορίων, ώστε να γίνει όσο μπορούσε καλύτερα ο διαχωρισμός των μικρών και μεσαίων αγροτών από τους μεγάλους αγρότες που επίσης εναντιώθηκαν στα χαράτσια. Το πλαίσιο πάλης στο Πανελλαδικό Συντονιστικό της Νίκαιας περιελάμβανε και τα αιτήματα για δημόσια και δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη κ.ά. Ταυτόχρονα, μερικά από αυτά τα αιτήματα έρχονταν σε σύγκρουση με την ΕΕ (τιμές παραγωγού, αφορολόγητο πετρέλαιο κ.ά). Αυτό το πλαίσιο αιτημάτων έγινε αποδεκτό και από μπλόκα αγροτών που δεν είχαν καμιά προηγούμενη σχέση με την ΠΑΣΥ, έστω με Ομοσπονδίες της. Η υιοθέτησή τους δημιούργησε προβλήματα στην επιρροή αγροτοσυνδικαλιστών των κυβερνητικών κομμάτων και εν μέρει του ευρωμονόδρομου.
Τα αιτήματα ήταν σημείο αναφοράς και συσπείρωσης των μπλόκων στο συντονισμό τους, ενώ σε αρκετές περιοχές εμπλουτίζονταν και με τα πιο ειδικά προβλήματα κατά τόπο.
Tα αιτήματα στα μπλοκ επιρροής της ΠΑΣΕΓΕΣ και του ΣΥΡΙΖΑ ήταν αποσπασματικά, με εξαίρεση το αίτημα για τροποποίηση στο φορολογικό νομοσχέδιο, κι επικέντρωσαν στη διαβούλευση. Για τοπικά οξυμένα προβλήματα (π.χ. στην Αργολίδα - για πορτοκάλια - ελιές κ.ά.) είχαν αιτήματα που αφορούσαν την κατανομή των κονδυλίων της ΚΑΠ.
Στη Νίκαια ήταν το μεγαλύτερο (περίπου 900 τρακτέρ) μπλοκ, αν και κρατήθηκαν σχεδόν άλλες τόσες δυνάμεις στα χωριά κάτω από την επίδραση της παρέμβασης των κομμάτων της κυβέρνησης και τοπικών παραγόντων, του κόστους της μετακίνησης, αλλά και της αμφισβήτησης της συγκεκριμένης μορφής πάλης, σε συνδυασμό με τον αποκλεισμό διαμόρφωσης μπλόκου πάνω στην Εθνική Οδό. Αυτοί οι παράγοντες επέδρασαν ανασταλτικά και στη σταθερή, καθημερινή και ολοήμερη παρουσία στο μπλόκο της Νίκαιας, τροφοδότησαν τη συζήτηση για τις μορφές πάλης. Η αστυνομία, από την πρώτη μέρα, χτύπησε με χημικά την προσπάθεια πεζής πορείας προς την Εθνική, χτύπησε επίσης στην Ηλεία, Αλεξανδρούπολη κ.α., όχι όμως στην Κουλούρα.
Η Νίκαια αποτέλεσε το σημείο αναφοράς στον πανελλαδικό συντονισμό, αλλά και στην αντιπαράθεση με την προσπάθεια να λειτουργήσει το μπλόκο της Κουλούρας ως το κέντρο του πανελλαδικού συντονισμού, παρόλο που στηρίχτηκε από τα ΜΜΕ, αλλά και με συκοφαντίες για τους κομμουνιστές αγροτοσυνδικαλιστές.
Η «Πρωτοβουλία», με επίκεντρο το μπλοκ της Κουλούρας, επισκέφτηκε όλα τα κόμματα εκτός του ΚΚΕ. Αντίθετα, το Πανελλαδικό Συντονιστικό (Νίκαια) το επισκέφτηκε το ΚΚΕ, ενώ η αντιπροσωπευτική επιτροπή του επισκέφτηκε όλα τα κόμματα, πλην ΧΑ.
Στο μπλοκ της Νίκαιας συμμετείχαν αγρότες που ψήφιζαν ΝΔ - ΣΥΡΙΖΑ - ΠΑΣΟΚ, δυσαρεστημένοι, που σήμερα σκορπούν τη ψήφο τους σε διάφορα κόμματα, όμως εμπιστεύονται τις Ομοσπονδίες και το ΚΚΕ στους αγώνες. Το μεγαλύτερο μέρος των αγωνιζόμενων αγροτών εμπιστευόταν τους κομμουνιστές, τους άκουγε, ακολουθούσε και στήριζε πρωτοβουλίες και θέσεις τους, όταν κινούνταν με συλλογικές διαδικασίες στα μπλόκα της κάθε περιοχής. Είχαν συσσωρεύσει πλέον ορισμένη πείρα που επιβεβαίωσε τις από χρόνια θέσεις κι εκτιμήσεις του ΚΚΕ για την ΕΕ και ειδικότερα για την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ). Επίσης, έβλεπαν πλέον ότι είχε δίκιο το ΚΚΕ για την ανάγκη συντονισμένου λαϊκού αγώνα, για ετοιμότητα εναλλαγής των μορφών πάλης, για το μακροχρόνιο του αγώνα, αφού τα αίτια των προβλημάτων των αγροτών βρίσκονται στη σχέση οικονομίας - πολιτικής.
Από άποψη κοινωνικής σύνθεσης, σε αρκετά μπλόκα κυριαρχούσαν οι μεσαίοι, που εμφανίζονταν πιο δραστήριοι συνδικαλιστικά σε σχέση με τους πιο μικρούς αγρότες, ενώ συνεχιζόταν το φαινόμενο ν’ απουσιάζουν οι πολύ μικροί - φτωχοί αγρότες, που ουσιαστικά ασχολούνται συμπληρωματικά με την αγροτική παραγωγή· δηλαδή πρόκειται για μικροαστικό κίνημα (αγροτών εμπορευματοπαραγωγών) κι όχι για κίνημα εργατών γης ή ιδιοκτητών γης που συμπληρωματικά ασχολούνται με την αγροτική παραγωγή. Οι υπαγόμενοι σε αυτήν τη δεύτερη κατηγορία αγροτών μόνο τυπικά και όχι ουσιαστικά μπορεί να θεωρούνται ως εμπορευματοπαραγωγοί (ουσιαστικά δεν αναπαράγονται ως τέτοιοι).
Συμμετείχαν νέες δυνάμεις από χωριά, και με σημαντικό θετικό στοιχείο τη συμμετοχή νέων ηλικιακά αγροτών, οι οποίοι είχαν –όπως είναι φυσικό– πιο μαχητικές διαθέσεις, ενθουσιάζονταν, αλλά και απογοητεύονταν πιο εύκολα.
Στο μπλοκ της ΠΑΣΕΓΕΣ εκφράζονταν οι μεγαλοαγρότες, όμως συσπείρωναν και μικρομεσαία αγροτιά και ταυτόχρονα αποτελούσαν τη μαγιά για την προσπάθεια επανασύστασης της χρεοκοπημένης ΓΕΣΑΣΕ. Στη Βόρεια Ελλάδα έλεγαν ότι «εμείς είμαστε Μακεδονία, δεν έχουμε δουλειά με τη Θεσσαλία». Επειδή δυσκολεύονταν ν’ απορρίψουν το πλαίσιο πάλης του Συντονιστικού των Μπλόκων, αλλά και τη γενικότερη απήχησή του, έθεταν γεωγραφικά το ζήτημα της αντιπαράθεσης.
Στην Πελοπόννησο χαρακτηρίζονταν ως «ανεξάρτητα μπλόκα» και χρησιμοποίησαν με αρκετή επιτυχία μορφές και δράσεις όπως το συντονιστικό των μπλόκων, δηλαδή την αλληλεγγύη από φορείς που εκφράστηκε με κλείσιμο μαγαζιών, μαζικές κινητοποιήσεις, κινητοποιήσεις με μπλοκ τρακτέρ για κλείσιμο δρόμων.
Στη Θεσσαλία, αν και προσπάθησαν, δεν κατόρθωσαν να φτιάξουν δυναμικά μπλοκ της επιρροής της ΠΑΣΕΓΕΣ και των άλλων φιλοευρωενωσιακών δυνάμεων. Η ΚΑΠ αντικειμενικά μπαίνει στο πεδίο της ιδεολογικής - πολιτικής πάλης, των αντιθέσεων μεταξύ μεγαλοαγροτών επιχειρηματιών και της μικρής και μεσαίας αγροτιάς. Σήμερα έχει μεγαλύτερη επίδραση η θέση του ΚΚΕ για την ΚΑΠ και την ΕΕ, αν και υπάρχουν ακόμη ελπίδες από την κοινοτική επιδότηση. Στην κατεύθυνση αξιοποίησης της νέας ΚΑΠ έγιναν παρεμβάσεις από δυνάμεις της ΠΑΣΕΓΕΣ και της προσπάθειας ανασυγκρότησής της.
Δύο περιοχές έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, γιατί συγκέντρωσαν δυνάμεις αγροτών που έμπαιναν σε αγώνα πρώτη φορά, αρκετοί από αυτούς νέοι. Η Πέλλα με 6 μπλόκα, τα 5 από τα οποία συντονίστηκαν με τη Νίκαια, ενώ είχε προηγηθεί συμμετοχή αγροτών που πρωτοστάτησαν σε αυτά τα μπλόκα, στην πανελλαδική σύσκεψη της ΠΑΣΥ. Μεγάλη ήταν η συμμετοχή τους στο συλλαλητήριο στην AGROTICA, αλλά και στο συλλαλητήριο στην Αθήνα.
Στη Ροδόπη, αν και δε στήθηκαν μπλόκα αγροτών, έγιναν –κάτω από την επίδραση της πανελλαδικής δυναμικής των μπλόκων– τρία μεγάλα συλλαλητήρια με πάνω από 1.000 άτομα συμμετοχή –κυρίως από τη μειονότητα– υπό την πολιτική επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ και λόγω των οξυμένων προβλημάτων της καπνοκαλλιέργειας και κτηνοτροφίας.
Συνολικά σε όλη την Ελλάδα, σε πόλεις και χωριά, κύρια από κομματικές δυνάμεις κι επιρροές, εκφράστηκε η εργατική-λαϊκή αλληλεγγύη από φορείς των ΠΑΜΕ, ΟΓΕ, αλλά και της ΠΑΣΕΒΕ και ΜΑΣ. Παρεμβάσεις αλληλεγγύης υπήρχαν και μέσω άλλων μαζικών οργανώσεων, επαγγελματιών, π.χ. φορτηγατζήδων στη Νίκαια, ΕΒΕ στην Πελοπόννησο κ.ά., που αναπτέρωσαν το ηθικό για δράση.