H δημοσίευση των δύο προσυνεδριακών κειμένων της ΚΕ για το 18ο Συνέδριο του ΚΚΕ αποκτά ιδιαίτερη σημασία, τόσο γιατί συμπίπτει χρονικά με την κορύφωση των εκδηλώσεων προς τιμή των 90 χρόνων από την ίδρυση του Κόμματος (που συμπληρώνονται αυτό το μήνα), όσο και γιατί άνοιξαν την προσυνεδριακή διαδικασία σε συνθήκες που έχει ήδη εκδηλωθεί μια γενικευμένη κρίση στη διεθνή καπιταλιστική οικονομία και εξελίσσεται με απρόβλεπτο βάθος.
Η συμμετοχή στην προσυνεδριακή συζήτηση πάνω στις Θέσεις της ΚΕ δεν αφορά μόνο τα μέλη του Κόμματος και της ΚΝΕ, αλλά και τους οπαδούς του Κόμματος, τους φίλους εργαζόμενους κάθε ηλικίας, ιδιαίτερα τους νέους, με τους οποίους οι κομμουνιστές έδωσαν μαζί μάχες, βρέθηκαν σε κοινούς αγώνες, συναντήθηκαν στα μέτωπα πάλης.
Στο σύνθημα του Συνεδρίου «ΚΚΕ ισχυρό -18ο Συνέδριο Αντεπίθεσης» αποτυπώνεται η επιδίωξη να κατοχυρωθεί η ανοδική πορεία του Κόμματος, ν’ αποκτήσει νέα χαρακτηριστικά που θα του επιτρέψουν με καλύτερους όρους να βρεθεί έτοιμο μπροστά στις εξελίξεις που προοιωνίζονται σημαντικές, ενδεχομένως και ραγδαίες.
Το κάλεσμα της Αντεπίθεσης απευθύνεται στα στελέχη και τα μέλη του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, ώστε να ισχυροποιηθεί η ικανότητα ιδεολογικοπολιτικής ζύμωσης και διαπάλης μέσα στις μαζικές οργανώσεις, πρώτ’ απ’ όλα στα εργατικά σωματεία, στους τόπους δουλειάς. Να ενισχυθεί η ικανότητα οι κομμουνιστές και οι κομμουνίστριες να εμπνέουν νέες εργατικές και λαϊκές δυνάμεις στην αντιμονοπωλιακή, αντιιμπεριαλιστική πάλη. Απαιτεί ανάπτυξη των κομματικών δυνάμεων σε κλάδους και επιχειρήσεις με βαρύνουσα σημασία στην ελληνική κοινωνία. Είναι αντεπίθεση ως προς τις αδυναμίες και τις υστερήσεις του Κόμματος, για να είναι ικανό να δρα με βάση τη στρατηγική του σε μεταβαλλόμενες συνθήκες.
Παράλληλα το σύνθημα της Αντεπίθεσης απευθύνεται ευρύτερα στην εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα, ως κάλεσμα να κάνουν δική τους υπόθεση την ισχυροποίηση του ΚΚΕ, να συσπειρωθούν μαζί του στα μέτωπα πάλης, να έρθουν σε συνολική ρήξη με τα κόμματα του κεφαλαίου, της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, απορρίπτοντας την υπέρ του κεφαλαίου πολιτική τους και όχι κάποια πρόσωπα στην ηγεσία ή στην κοινοβουλευτική τους σύνθεση. Είναι κάλεσμα απόρριψης του ρεφορμισμού και του οπορτουνισμού που ενισχύεται με φορέα το ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και κάθε δορυφόρου της αστικής διακυβέρνησης, όπως ο ΛΑ.Ο.Σ.
Οι Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ με θέμα: «Απολογισμός από το 17ο Συνέδριο, τα καθήκοντα μέχρι το 19ο Συνέδριο» φωτίζουν αναλυτικά τις εξελίξεις στο διεθνές καπιταλιστικό σύστημα, το πώς διαμορφώνεται ο συσχετισμός δύναμης στο ιμπεριαλιστικό σύστημα και οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις. Στέκονται ιδιαίτερα στην ανάπτυξη του ελληνικού καπιταλισμού, τη θέση του σε περιφερειακό και διεθνές πεδίο. Γίνεται εκτίμηση των κοινωνικών και πολιτικών συσχετισμών που έχουν διαμορφωθεί στην ελληνική κοινωνία. Αποτυπώνεται η κατάσταση στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα. Υπό το πρίσμα αυτών των εκτιμήσεων μελετούνται οι κατακτήσεις, αλλά και οι καθυστερήσεις στους στόχους που είχε προσδιορίσει το 17ο Συνέδριο του ΚΚΕ, διατυπώνονται νέα καθήκοντα που μπαίνουν από τις εξελίξεις. Κεντρικός στόχος είναι ένα ισχυρό ιδεολογικοπολιτικά και οργανωτικά Κόμμα, με γερούς δεσμούς με την εργατική τάξη, ιδιαίτερα σε σημαντικούς κλάδους της καπιταλιστικής οικονομίας και σε νέα ηλικιακά τμήματά της, ικανό να συμβάλει στην ανασύνθεση του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος, αλλά και του κινήματος των φτωχών λαϊκών στρωμάτων, των γυναικών και της νεολαίας, στην προοπτική συγκρότησης της κοινωνικοπολιτικής συμμαχίας του ΑΑΔ Μετώπου, συμμαχίας ικανής να θέσει μαχητικά τη σύγκρουση με την αστική εξουσία, με τα μονοπώλια και τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις. Η ενδυνάμωση του Κόμματος συνδέεται με την ενίσχυση της δυνατότητάς του να συμβάλει πιο αποφασιστικά στην ανασυγκρότηση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος.
Το 18ο Συνέδριο έχει ξεχωριστή σημασία γιατί στα θέματα του Συνεδρίου περιλαμβάνεται η συζήτηση των «Θέσεων της ΚΕ για το σοσιαλισμό». Δεκατρία χρόνια μετά την Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ για τις αιτίες της αντεπανάστασης, πιο ώριμα μπορεί το ανώτατο σώμα του Κόμματος, το Συνέδριο, να καταλήξει σε θέσεις, ως αποτέλεσμα πολύχρονης προσπάθειας διερεύνησης των αιτιών νίκης της αντεπανάστασης. Οι Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ επιχειρούν στη βάση των συμπερασμάτων από τη διαδικασία οικοδόμησης του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ να εμπλουτίσουν την Προγραμματική αντίληψή του για το σοσιαλισμό. Η αποτίμηση δε γίνεται με το βλέμμα στραμμένο στο παρελθόν, αλλά στο μέλλον. Η εξαγωγή συμπερασμάτων στη βάση του επιστημονικού κομμουνισμού θα εξοπλίσει με νέα εφόδια τους κομμουνιστές, αλλά και γενικότερα το εργατικό κίνημα στην πάλη για την ανατροπή του καπιταλισμού.
Η τραγική ήττα με τη νίκη της αντεπανάστασης προσφέρει αντικειμενικά στο κομμουνιστικό κίνημα πολύτιμα διδάγματα για την πορεία σοσιαλιστικής οικοδόμησης, κατ’ αναλογία με εκείνα που προσέφερε η ήττα της Παρισινής Κομμούνας για τους υποκειμενικούς παράγοντες νίκης της επανάστασης και για την αναγκαιότητα συντριβής της αστικής κρατικής μηχανής. Χωρίς τη βαθιά μελέτη των συμπερασμάτων της Κομμούνας, στην οποία πρωτοστάτησαν αμέσως μετά την ήττα της οι Μαρξ - Ενγκελς και αργότερα ο Λένιν, θα ήταν αδύνατη η νίκη της Οκτωβριανής Επανάστασης στη Ρωσία το 1917. Χωρίς τη βαθιά μελέτη της πείρας από τη σοσιαλιστική οικοδόμηση στην ΕΣΣΔ, όλης της πορείας του κομμουνιστικού κινήματος στον 20ό αιώνα, θα είναι ανεπαρκής και ευάλωτη κάθε επαναστατική απόπειρα οικοδόμησης του σοσιαλισμού στο μέλλον. Η αντικειμενική απάντηση στα ερωτήματα για τη σοσιαλιστική οικοδόμηση στον 20ό αιώνα αποτελεί άλλωστε έναν από τους όρους της επαναστατικής ανασυγκρότησης του κομμουνιστικού κινήματος στον αιώνα μας. Με τη συλλογική επεξεργασία των Θέσεων για το σοσιαλισμό το ΚΚΕ φιλοδοξεί να συμβάλει και σε αυτή την προσπάθεια. Οι Θέσεις της ΚΕ προσδιορίζουν και θέματα συνέχισης της έρευνας.
Η προσυνεδριακή διαδικασία αλλά και οι αποφάσεις του Συνεδρίου μπορούν να ενισχύσουν την ικανότητα των μελών και στελεχών του Κόμματος να προβάλουν τη ρεαλιστικότητα και αναγκαιότητα του σοσιαλισμού στις σύγχρονες συνθήκες.
Η ΚΟΜΕΠ στο παρόν τεύχος της δημοσιεύει ως όφειλε τις Θέσεις της ΚΕ στα δυο θέματα του 18ου Συνεδρίου, ενώ στα επόμενα τεύχη της πρόκειται να φιλοξενήσει στις σελίδες της κείμενα του προσυνεδριακού διαλόγου.
Σε αυτό το τεύχος κεντρική θέση κατέχει ενότητα αφιερωμένη στα 90 χρόνια του ΚΚΕ η οποία περιλαμβάνει:
Κείμενο του Πολιτικού Γραφείου με τίτλο: «Κομματική Οικοδόμηση στα 90χρονα του Κόμματος». Το ζήτημα της κομματικής οικοδόμησης, της ανάπτυξης γερών οργανώσεων του ΚΚΕ πρώτα απ’ όλα στην εργατική τάξη, σε συγκεκριμένους κλάδους της καπιταλιστικής οικονομίας, αναδεικνύεται ως ένα από τα βασικά ζητήματα των Θέσεων της ΚΕ για το 18ο Συνέδριο, ως όρος για την ισχυροποίηση του Κόμματος, ως απαραίτητη προϋπόθεση για να αναπτύσσει το Κόμμα τους δεσμούς και την επιρροή του στις μάζες της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων. Στο κείμενο του Πολιτικού Γραφείου, που αποτέλεσε την εισήγησή του σε ανάλογη σύσκεψη στελεχών, αναλύονται οι προϋποθέσεις για την υλοποίηση αυτού του καθήκοντος, οι απαιτήσεις στη δράση του υποκειμενικού παράγοντα σε σχέση με τις αντικειμενικές συνθήκες.
Στην ίδια ενότητα το άρθρο με τίτλο «Κομμουνιστικό ιστορικό παρελθόν και μέλλον» επικεντρώνεται στο περιεχόμενο της ιδεολογικοπολιτικής πάλης στις συνθήκες εκδήλωσης της οικονομικής κρίσης σε διεθνές επίπεδο, στην ΕΕ, αλλά και στην Ελλάδα. Αναδεικνύει τα διαχρονικά συμπεράσματα από την πάλη του ΚΚΕ με τον οπορτουνισμό στην 90χρονη πορεία του, συμπεράσματα γενικότερης σημασίας για το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα.
Αναδεικνύεται η αναγκαιότητα της ιδεολογικοπολιτικής ετοιμότητας του Κόμματος να κινηθεί με ταξικότητα, πρόβλεψη και επάρκεια σε καμπές της κοινωνικο-ιστορικής εξέλιξης που μπορούν και να επιταχύνουν την ωρίμανση προϋποθέσεων για την επίλυση του ζητήματος της εξουσίας.
Επιχειρεί να σκιαγραφήσει το πώς εξελίσσεται η κοινωνική ρίζα του οπορτουνισμού στην περίοδο ενσωμάτωσης της ελληνικής οικονομίας στην ΕΕ, στις συνθήκες που οι συνέπειες έχουν ήδη επιφέρει αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις και στο βιοτικό επίπεδο τμημάτων των μισθωτών που σε προηγούμενη περίοδο ήταν άμεσα ενταγμένα στην κρατική παραγωγική δραστηριότητα. Οι ανακατατάξεις αφορούν και τη διαστρωμάτωση των μεσαίων στρωμάτων, δυνάμεων που τροφοδοτούν τον οπορτουνισμό στο εργατικό κίνημα.
Η στήριξη του οπορτουνιστικού ρεύματος από την αστική τάξη αποτελεί σταθερή επιλογή της ως αναχώματος της ριζοσπαστικοποίησης των λαϊκών δυνάμεων, αποκοπής τους από την ιδεολογική-πολιτική επιρροή και συσπείρωση με το ΚΚΕ, αλλά και ως φορέα πίεσης για τη διάβρωσή του. Ως κεντρικό ζήτημα αναδεικνύεται μέσα από την πείρα του ΚΚΕ και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος η ανάγκη να αναλύονται με ταξικότητα και επιστημονικότητα οι εξελίξεις στην καπιταλιστική οικονομία, οι αντιθέσεις στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα, οι εναλλαγές στην πολιτική διαχείρισης της αστικής εξουσίας, ώστε έγκαιρα και σωστά να εμπλουτίζεται και να προσαρμόζεται η τακτική του Κόμματος, να εξυπηρετείται η επαναστατική στρατηγική του στις μεταβαλλόμενες συνθήκες.
Σημαντική συμβολή στην κωδικοποίηση χρήσιμων συμπερασμάτων από την 90χρονη ιστορία του ΚΚΕ αποτελεί το άρθρο με τίτλο: «Το “κομματικό οργανωτικοπολιτικό πρόβλημα” στα χρόνια 1950 -1967». Το κείμενο επικεντρώνεται στη διαπάλη μέσα στο ΚΚΕ, γύρω από το λεγόμενο οργανωτικό πρόβλημα στις δεκαετίες του 1950 και του 1960. Το συγκεκριμένο πρόβλημα ήταν αποτέλεσμα της οπορτουνιστικής απόφασης της 8ης Ολομέλειας του 1958 για τη διάλυση των Κομματικών Οργανώσεων, ως συνέχεια στην επικράτηση οπορτουνιστικών αντιλήψεων στην ηγεσία του ΚΚΕ με την 6η Ολομέλεια του 1956. Το ζήτημα που ουσιαστικά τέθηκε σε αμφισβήτηση όλη εκείνη την χρονική περίοδο ήταν η αναγκαιότητα ύπαρξης του ΚΚΕ, ενώ επιχειρήθηκε η διάχυσή του μέσα στο συμμαχικό σχήμα της ΕΔΑ, με τη μετατροπή της σε κόμμα. Η διαπάλη οξύνθηκε τη δεκαετία του 1960 και κορυφώθηκε κατά τη διάρκεια της 12ης Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ (Φεβρουάριος του 1968), η οποία κατέληξε στην αποχώρηση από το ΚΚΕ της οπορτουνιστικής ομάδας στην ηγεσία του ΚΚΕ, που στη συνέχεια συγκρότησε το αποκαλούμενο «ΚΚΕ Εσωτερικού».
Υπενθυμίζουμε στον αναγνώστη και στην αναγνώστρια ότι στα τεύχη 2/2008 και 4/2008 έχουν δημοσιευτεί τα άρθρα «Η 12η Πλατιά Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (1968)» και «Ο ευρωκομμουνισμός και η ελληνική του έκφραση» που αναφέρονται στα ζητήματα της διαπάλης με το οπορτουνιστικό ρεύμα στο ΚΚΕ εκείνης της περιόδου.
Στην ίδια ενότητα δημοσιεύεται ένα σύντομο αφιέρωμα στην 90χρονη εκδοτική δραστηριότητα του ΚΚΕ. Στο αφιέρωμα γίνεται μια πρώτη προσπάθεια να αποτυπωθεί η ιστορική εξέλιξη της εκδοτικής του δραστηριότητας, για την οποία είναι αναγκαία περαιτέρω ιστορική έρευνα. Παρουσιάζονται σημαντικές εκδόσεις που έγιναν από τα κατά καιρούς εκδοτικά του Κόμματος, καθώς και αντίστοιχες αποφάσεις των καθοδηγητικών οργάνων του για την ανάπτυξη εκδοτικής δραστηριότητας.
Στο αφιέρωμα φιλοξενούνται φωτογραφίες από την Εκθεση φωτογραφίας και αρχειακού υλικού της ΚΕ του ΚΚΕ αφιερωμένη στα 90 χρόνια του ΚΚΕ που πραγματοποιήθηκε από 1 Οκτωβρίου έως 9 Νοεμβρίου στον πολυχώρο «Μάνος Λοΐζος» του δήμου Νίκαιας.
Στην ενότητα «Σοσιαλισμός» συνεχίζουμε τη δημοσίευση εισηγήσεων από το συμπόσιο της ΚΟΜΕΠ που πραγματοποιήθηκε το Δεκέμβριο του 2007. Σε αυτό το τεύχος δημοσιεύεται η εισήγηση του Μίκαελ Οπερσκάλσκι, δημοσιογράφου, μέλους της Συντακτικής Επιτροπής του Γερμανικού περιοδικού «ΟΦΕΝΣΙΒ» στο θέμα: «Ρεβιζιονισμός, ιμπεριαλιστική υπονόμευση και αντεπανάσταση». Με αυτό το θέμα ξεκινάει η δημοσίευση των εισηγήσεων της δεύτερης ημέρας του συμποσίου, αφιερωμένης σε θέματα εποικοδομήματος και στρατηγικής του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος.
Στο 6ο τεύχος της ΚΟΜΕΠ δημοσιεύονται Κομματικά Ντοκουμέντα της περιόδου 2.9.2008 έως 24.10.2008 και η θεματική κατάταξη των περιεχομένων των τευχών του 2008.