Συντρόφισσες, από μια ορισμένη άποψη το συνέδριο του γυναικείου τμήματος της προλεταριακής στρατιάς έχει ιδιαίτερα σοβαρή σημασία, επειδή σε όλες τις χώρες οι γυναίκες είναι εκείνες που έμπαιναν πιο δύσκολα στο κίνημα. Δεν μπορεί να γίνει η σοσιαλιστική επανάσταση, αν δεν πάρει μέρος σ’ αυτή σε σημαντικό βαθμό το μεγάλο τμήμα των εργαζόμενων γυναικών.
Σε όλες τις πολιτισμένες χώρες, ακόμη και στις πιο προηγμένες, η θέση των γυναικών είναι τέτια, που δεν τις ονομάζουν άδικα σκλάβες του σπιτιού. Σε κανένα καπιταλιστικό κράτος, ακόμη και στην πιο ελεύθερη Δημοκρατία, δεν υπάρχει πλήρης ισοτιμία των γυναικών.
Το καθήκον της Σοβιετικής Δημοκρατίας είναι πρώτα-πρώτα να καταργήσει όλους τους περιορισμούς των δικαιωμάτων των γυναικών. Η Σοβιετική εξουσία εξάλειψε ολότελα την πηγή της αστικής βρωμιάς, εξουθένωσης, ταπείνωσης - τη διαδικασία του διαζυγίου.
Σε λίγο κλείνει ένας χρόνος από τότε που ισχύει μια απόλυτα ελεύθερη νομοθεσία σχετικά με το διαζύγιο. Εκδόσαμε διάταγμα που κατάργησε τη διάκριση ανάμεσα στο νόμιμο και μη νόμιμο παιδί και μια σειρά πολιτικούς περιορισμούς. Πουθενά δεν πραγματοποιήθηκαν τόσο ολοκληρωμένα η ισότητα και η ελευθερία των εργαζόμενων γυναικών.
Ξέρουμε πως όλο το βάρος των απαρχαιωμένων κανόνων πέφτει στους ώμους της γυναίκας της εργατικής τάξης.
Για πρώτη φορά στην ιστορία ο νόμος μας ακύρωσε καθετί που στερούσε από τις γυναίκες τα δικαιώματα. Μα η ουσία του ζητήματος δεν είναι ο νόμος. Στις πόλεις και στα βιομηχανικά κέντρα της χώρας μας ο νόμος αυτός για την πλήρη ελευθερία του γάμου πιάνει γερές ρίζες, ενώ στο χωριό μένει συνήθως στα χαρτιά. Εκεί και σήμερα επικρατεί ο εκκλησιαστικός γάμος. Αυτό οφείλεται στην επιρροή των παπάδων. η καταπολέμηση του κακού αυτού είναι πιο δύσκολη από την καταπολέμηση της παλιάς νομοθεσίας.
Τις θρησκευτικές προλήψεις πρέπει να τις καταπολεμάμε με πολύ μεγάλη σύνεση. μεγάλη ζημιά προξενούν εκείνοι που προσδίνουν στην πάλη αυτή έναν τόνο προσβολής του θρησκευτικού αισθήματος. Η πάλη αυτή πρέπει να γίνεται με την προπαγάνδα, με τη διαφώτιση. Προσδίνοντας οξύ τόνο στην πάλη αυτή, μπορούμε να ερεθίσουμε τις μάζες. μια τέτοια πάλη επιτείνει τη διαίρεση των μαζών με βάση τη θρησκεία, ενώ η δύναμή μας βρίσκεται στην ένωση. Η πιο βαθιά πηγή των θρησκευτικών προλήψεων είναι η εξαθλίωση και η αμάθεια. αυτό ακριβώς το κακό πρέπει να καταπολεμήσουμε.
Η θέση της γυναίκας ήταν ως τώρα τέτια που να χαρακτηρίζεται κατάσταση σκλαβιάς. η γυναίκα είναι πνιγμένη στις δουλιές του σπιτιού και μόνο ο σοσιαλισμός μπορεί να την απαλλάξει από την κατάσταση αυτή. Μόνο όταν περάσουμε από τα μικρά νοικοκυριά στο συλλογικό νοικοκυριό και στην κοινή καλλιέργεια της γης, μόνο τότε θα ολοκληρωθεί η απελευθέρωση και το ξεσκλάβωμα των γυναικών. Είναι δύσκολο καθήκον, τώρα όμως που σχηματίζονται οι Επιτροπές φτωχολογιάς, πλησιάζει ο καιρός που θα αρχίσει να δυναμώνει η σοσιαλιστική επανάσταση.
Μόλις τώρα οργανώνεται το φτωχό κομμάτι του πληθυσμού της υπαίθρου, και μέσα σ’ αυτές, μέσα στις οργανώσεις της φτωχολογιάς ο σοσιαλισμός αποκτά στέρεη βάση.
Παλιότερα συνέβαινε συνήθως το εξής: πρώτα γινόταν επαναστατική η πόλη και ύστερα εκδηλωνόταν το χωριό.
Η σημερινή επανάσταση στηρίζεται στο χωριό, και εδώ βρίσκεται η σημασία και η δύναμή της. Η πείρα όλων των απελευθερωτικών κινημάτων έχει δείξει πως η επιτυχία της επανάστασης εξαρτάται από το βαθμό συμμετοχής των γυναικών σ’ αυτή. Η Σοβιετική εξουσία κάνει το παν για να μπορέσει η γυναίκα να κάνει ανεξάρτητα την προλεταριακή σοσιαλιστική δουλιά της.
Η θέση της Σοβιετικής εξουσίας είναι δύσκολη, επειδή οι ιμπεριαλιστές όλων των χωρών μισούν τη Σοβιετική Ρωσία και ετοιμάζονται να αρχίσουν πόλεμο εναντίον της, γιατί αυτή άναψε τη φωτιά της επανάστασης σε ολόκληρη σειρά χώρες και έκανε αποφασιστικά βήματα προς το σοσιαλισμό.
Τώρα που οι ιμπεριαλιστές θέλουν να συντρίψουν την επαναστατική Ρωσία, στις ίδιες τους τις χώρες αρχίζει να καίει το έδαφος κάτω από τα πόδια τους. Ξέρετε τι έκταση παίρνει το επαναστατικό κίνημα στη Γερμανία. στη Δανία οι εργάτες αγωνίζονται ενάντια στην κυβέρνηση. Δυναμώνει το επαναστατικό κίνημα στην Ελβετία και στην Ολλανδία. Το επαναστατικό κίνημα στις μικρές αυτές χώρες δεν έχει αυτοτελή σημασία, είναι όμως πολύ ενδεικτικό, επειδή στις χώρες αυτές δεν έγινε πόλεμος και εκεί υπήρχε η πιο «έννομη» δημοκρατική τάξη. Αφού και τέτοιες χώρες μπαίνουν σε κίνηση, αυτό δημιουργεί την πεποίθηση ότι το επαναστατικό κίνημα αγκαλιάζει όλον τον κόσμο.
Ως τώρα καμιά Δημοκρατία δεν μπόρεσε να απελευθερώσει τη γυναίκα. Η Σοβιετική εξουσία τη βοηθάει. Η υπόθεσή μας είναι ακατανίκητη, γιατί σε όλες τις χώρες ορθώνει το ανάστημά της η ακατανίκητη εργατική τάξη. Το κίνημα αυτό σημειώνει την άνοδο της ακατανίκητης σοσιαλιστικής επανάστασης.