Το ζήτημα που μπέρδεψε κατά τρόπο εξωφρενικό ο Κάουτσκι παρουσιάζεται στην πραγματικότητα έτσι.

Είναι φανερό ότι, αν δεν θέλουμε να κοροϊδεύουμε την κοινή λογική και την ιστορία, δεν μπορούμε να μιλάμε για «καθαρή δημοκρατία» όσο θα υπάρχουν διαφορετικές τάξεις, μα μπορού­με να μιλάμε μόνο για ταξική δημοκρατία. (Ας το πούμε μέσα σε παρένθεση, η «καθαρή δημοκρατία» δεν είναι μόνο φράση που φανερώνει αμάθεια και ακατανοησία τόσο της πάλης των τάξεων, όσο και της ουσίας του κράτους, αλλά είναι και εντε­λώς κενή φράση, γιατί στην κομμουνιστική κοινωνία η δημο­κρατία, μεταπλασσόμενη και μετατρεπόμενη σε συνήθεια, θα απονεκρώνεται, αλλά ποτέ δεν θα είναι «καθαρή» δημο­κρατία.)

Η «καθαρή δημοκρατία» είναι απατηλή φράση φιλελεύ­θερου, που πάει να ξεγελάσει τους εργάτες. Η ιστορία γνωρίζει την αστική δημοκρατία, που παίρνει τη θέση της φεουδαρχίας, και την προλεταριακή δημοκρατία, που παίρνει τη θέση της αστικής δημοκρατίας.

Αν ο Κάουτσκι αφιερώνει δεκάδες, μπορούμε να πούμε, σελίδες για «να αποδείξει» την αλήθεια ότι η αστική δη­μοκρατία αποτελεί πρόοδο σε σύγκριση με το μεσαίωνα, και ότι το προλεταριάτο πρέπει απαραίτητα να τη χρησιμοποιή­σει στον αγώνα του ενάντια στην αστική τάξη, αυτό είναι μια καθαρή φιλελεύθερη φλυαρία που αποβλακώνει τους ερ­γάτες. Όχι μόνο στη μορφωμένη Γερμανία, αλλά και στην αμόρφωτη Ρωσία αυτό αποτελεί κοινοτοπία. Ο Κάουτσκι απλώς ρίχνει «σοφή» στάχτη στα μάτια των εργατών, μιλών­τας με σπουδαιοφάνεια και για τον Βάιτλινγκ και για τους ιησουίτες της Παραγουάης και για άλλα πολλά, για να παρακάμψει την αστική ουσία της σύγχρονης, δηλαδή της καπιταλιστικής δημοκρατίας.

Ο Κάουτσκι παίρνει από το μαρξισμό ό,τι είναι αποδεκτό για τους φιλελευθέρους, για την αστική τάξη (κριτική του μεσαίωνα, προοδευτικός ιστορικός ρόλος του καπιταλισμού γενικά και της καπιταλιστικής δημοκρατίας ιδιαίτερα) και πετάει, αποσιωπά, συγκαλύπτει ό,τι από το μαρξισμό δεν είναι αποδεκτό για την αστική τάξη (επαναστατική βία του προλετα­ριάτου ενάντια στην αστική τάξη για την εκμηδένισή της). Να γιατί ο Κάουτσκι καταντάει αναπόφευκτα, λόγω της αντικειμενικής στάσης του, όποια και αν είναι η υποκειμενική του πεποίθηση, λακές της αστικής τάξης.

Η αστική δημοκρατία, που σε σύγκριση με το μεσαίωνα αποτελεί μεγάλη ιστορική πρόοδο, μένει πάντα –και μέσα στον καπιταλισμό δεν μπορεί να μη μένει– στενή, κολοβωμένη, ψεύτικη, υποκριτική, παράδεισος για τους πλούσιους, παγίδα και απάτη για τους εκμεταλλευόμενους, για τους φτωχούς. Αυτή την αλήθεια, που αποτελεί ουσιαστικότατο συστατικό μέρος της μαρξιστικής διδασκαλίας, ο «μαρξιστής» Κάουτσκι δεν την κατάλαβε. Σε αυτό το –θεμελιακό– ζήτημα ο Κάουτσκι κάνει φιλοφρονήσεις στην αστική τάξη αντί να κάνει επιστημονική κριτική των όρων που κάνουν την κάθε αστική δημοκρατία, δημοκρατία για τους πλούσιους.

Θα θυμίσουμε πρώτα στον σοφολογιότατο κύριο Κάουτσκι τις θεωρητικές θέσεις του Μαρξ και του Ένγκελς, που ο βιβλιοφάγος μας τις «ξέχασε» επαίσχυντα (για να φανεί αρεστός στην αστική τάξη), και έπειτα θα εξηγήσουμε τα πράγματα με τρόπο πιο εκλαϊκευτικό.

Όχι μόνο το αρχαίο και το φεουδαρχικό κράτος, μα και το «σύγχρονο αντιπροσωπευτικό κράτος είναι όργανο εκμε­τάλλευσης της μισθωτής εργασίας από το κεφάλαιο» (Έν­γκελς, στο έργο του για το κράτος)². «Μια και το κράτος δεν είναι παρά ένας προσωρινός θεσμός, που τον χρησιμο­ποιεί κανείς στον αγώνα, στην επανάσταση, για να καταστέλ­λει με τη βία τους αντιπάλους του, είναι καθαρή ανοησία να μιλάει για “ελεύθερο λαϊκό κράτος”. Όσον καιρό το προλεταριάτο χρειάζεται ακόμη το κράτος, το χρειάζεται όχι προς το συμφέρον της ελευθερίας, αλλά της καταστολής των αντιπάλων του, και από τη στιγμή που θα μπορεί να μιλάει κανείς για ελευθερία, το κράτος παύει να υπάρχει σαν τέτιο» (Ένγκελς, γράμμα προς τον Μπέμπελ της 28.III.1875)³. «Στην πραγματικότητα όμως το κράτος δεν είναι τίποτε άλλο, παρά μηχανή για την καταστολή μιας τάξης από μιαν άλλη, και μάλιστα όχι λιγότερο στην αστική δημοκρατία απ’ ό,τι στη μοναρχία» (Ένγκελς, πρόλογος στον «Εμφύλιο πόλε­μο» του Μαρξ)⁴. Η καθολική ψηφοφορία είναι «ένας δεί­κτης του βαθμού ωριμότητας της εργατικής τάξης. Περισσό­τερο δεν μπορεί να είναι και δεν θα είναι ποτέ μέσα στο ση­μερινό κράτος» (Ένγκελς, στο έργο του για το κράτος⁵. Ο κύριος Κάουτσκι αναμασάει εξαιρετικά ανιαρά το πρώτο μέρος αυτής της θέσης, που είναι παραδεκτό για την αστική τάξη. Αλλά το δεύτερο μέρος, που το υπογραμμίσαμε και που δεν είναι παραδεκτό για την αστική τάξη, ο αποστάτης Κάουτσκι το αποσιωπά!). «Η Κομμούνα δεν έμελλε να είναι ένα κοινοβουλευτικό, αλλά ένα εργαζόμενο σώμα, ταυ­τόχρονα εκτελεστικό και νομοθετικό... Αντί να αποφασίζεται μια φορά κάθε τρία ή έξι χρόνια, ποιο μέλος της άρχουσας τάξης θα εκπροσωπεί και θα τσαλαπατά (ver- und zertreten) το λαό στο Κοινοβούλιο, το καθολικό εκλογικό δικαίωμα θα εξυπηρετούσε τον οργανωμένο σε κομμούνες λαό, όπως το ατομικό δικαίωμα εκλογής χρησιμεύει σε κά­θε εργοδότη για να αναζητεί εργάτες, επιστάτες και λογι­στές για την επιχείρησή του» (Μαρξ, στο έργο του για την Κομμούνα του Παρισιού «Ο εμφύλιος πόλεμος στη Γαλ­λία»)⁶.

Κάθε μια απ’ αυτές τις θέσεις, που τις ξέρει περίφημα ο σοφολογιότατος κύριος Κάουτσκι, είναι ένα χαστούκι γι’ αυτόν, ξεσκεπάζει όλη του την αποστασία. Σε όλη την μπροσούρα του Κάουτσκι δεν υπάρχει ούτε ίχνος κατανόησης αυτών των αληθειών. Όλο το περιεχόμενο της μπροσούρας του αποτελεί εμπαιγμό του μαρξισμού!

Πάρτε τους βασικούς νόμους των σύγχρονων κρατών, πάρτε τον τρόπο της διακυβέρνησής τους, πάρτε την ελευθερία του συνέρχεσθαι ή του Τύπου, πάρτε την «ισότητα των πο­λιτών μπροστά στο νόμο» – και θα δείτε σε κάθε βήμα την υποκρισία της αστικής δημοκρατίας, την τόσο γνωστή σε κά­θε τίμιο και συνειδητό εργάτη. Δεν υπάρχει κανένα κράτος, έστω και το πιο δημοκρατικό, που να μην έχει στο Σύν­ταγμά του παραθυράκια και επιφυλάξεις που εξασφαλίζουν στην αστική τάξη τη δυνατότητα να κινητοποιεί στρατεύ­ματα ενάντια στους εργάτες, να κηρύσσει το στρατιωτικό νόμο κτλ. «σέ περίπτωση διατάραξης της τάξης», – στην πραγματικότητα σε περίπτωση που η εκμεταλλευόμενη τάξη «παραβιάζει» το καθεστώς της σκλαβιάς της και κάνει προσπάθειες να φέρεται όχι δουλικά. O Κάουτσκι εξωραΐζει ξεδιάντροπα την αστική δημοκρατία, αποσιωπώντας, λογουχάρη, αυτά που κάνουν οι πιο δημοκράτες και ρεπουμπλικανοί αστοί στην Αμερική ή στην Ελβετία ενάντια στους απεργούς εργάτες.

Ω! ο σοφός και πολυδιαβασμένος Κάουτσκι το αποσιωπά αυτό! Δεν καταλαβαίνει, αυτός ο εμβριθής πολιτικός άνδρας, ότι η αποσιώπηση αυτού του πράγματος αποτελεί προστυ­χιά. Προτιμά να διηγείται στους εργάτες παραμύθια για παι­διά, σαν το παραμύθι ότι δημοκρατία πάει να πει «προστα­σία της μειοψηφίας». Απίστευτο, και όμως γεγονός! Το κα­λοκαίρι του χιλιοστού εννεακοσιοστού δεκάτου ογδόου έτους από γεννήσεως Χριστού, τον πέμπτο χρόνο του παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού μακελειού και της κατάπνιξης των διεθνιστικών μειοψηφιών (δηλαδή εκείνων που δεν πρόδοσαν πρό­στυχα το σοσιαλισμό, όπως το έκαναν οι Ρενοντέλ και οι Λονγκέ, οι Σάιντεμαν και οι Κάουτσκι, οι Χέντερσον και οι Ουέμπ κτλ.) σε όλες τις «δημοκρατίες» του κόσμου, ο σοφός κύριος Κάουτσκι με γλυκιά-γλυκιά φωνή υμνολογεί την «προ­στασία της μειοψηφίας». Όποιος επιθυμεί, μπορεί να το δια­βάσει στην μπροσούρα του Κάουτσκι, στη σελίδα 15. Από το άλλο μέρος, στη σελίδα 16 αυτό το σοφό... πρόσωπο θα σας μιλήσει για τους ουίγους και τους τόρι⁷ του 18ου αιώνα στην Αγγλία!

Τι εμβρίθεια! Τι εκλεπτισμένος λακεδισμός μπροστά στην αστική τάξη! Τι πολιτισμένος τρόπος να σέρνεσαι με την κοιλιά μπροστά στους καπιταλιστές και να τους γλείφεις τις μπότες! Αν ήμουν Κρουπ ή Σάιντεμαν, ή Κλεμανσώ, ή Ρενοντέλ θα πλήρωνα εκατομμύρια στον κύριο Κάουτσκι, θα τον αντάμειβα με φιλήματα του Ιούδα, θα τον εξυμνούσα μπροστά στους εργάτες, θα συνιστούσα την «ενότητα του σοσιαλισμού» με τόσο «αξιότιμα» πρόσωπα, σαν τον Κάουτσκι. Να γράφεις μπροσούρες ενάντια στη δικτατορία του προλεταριάτου, να διηγείσαι για τους ουίγους και τους τόρι του 18ου αιώνα στην Αγγλία, να διαβεβαιώνεις ότι δημοκρατία πάει να πει «προ­στασία της μειοψηφίας» και να αποσιωπάς τα πογκρόμ ενάντια στους διεθνιστές στη «δημοκρατική» ρεπουμπλικανική Αμε­ρική– δεν είναι μήπως όλα αυτά υπηρεσίες λακέ προς την αστική τάξη;

Ο σοφός κύριος Κάουτσκι «ξέχασε» –προφανώς ξέχασε τυχαία...– μια «λεπτομέρεια», και συγκεκριμένα ότι: το κυρί­αρχο κόμμα της αστικής δημοκρατίας παρέχει προστασία της μειοψηφίας μόνο σε ένα άλλο αστικό κόμμα, ενώ για το προλεταριάτο σε κάθε σοβαρό, βαθύ, θεμελιακό ζήτημα επιφυλάσσει αντί για την «προστασία της μειοψηφίας» το στρατιωτικό νόμο ή τα πογκρόμ. Όσο πιο εξελιγμένη είναι η δημοκρατία, τόσο πιο κοντά βρίσκονται τα πογκρόμ ή ο εμφύλιος πόλεμος σε κάθε βαθιά πολιτική διάσταση, επικίνδυνη για την αστική τάξη. Ο σοφός κύριος Κάουτσκι θα μπορούσε να παρακολουθήσει αυτό το «νόμο» της αστικής δημοκρατίας στην υπόθεση Ντρέυφους⁸ στη δημοκρατική Γαλλία, στο λιντσάρισμα των νέγρων και των διεθνιστών στη ρεπουμπλικανική Δημοκρατία της Αμερικής, στο παράδειγμα της Ιρλανδίας και του Ώλστερ στη δημοκρατική Αγγλία⁹, στη συκοφαντική εκστρατεία κατά των μπολσεβίκων και στην οργάνωση πογκρόμ ενάντιά τους τον Απρίλη του 1917 στη ρεπουμπλικανική Δημοκρατία της Ρωσίας. Επί­τηδες διαλέγω παραδείγματα όχι μόνο από τον καιρό του πολέμου, μα και από τον προπολεμικό ειρηνικό καιρό. Ο μελίρυτος κύριος Κάουτσκι αρέσκεται να κλείνει τα μάτια του μπροστά σ’ αυτά τα γεγονότα του 20ού αιώνα και αντί αυτών να διηγείται στους εργάτες καταπληκτικά καινούργια, πολύ ενδιαφέροντα, εξαιρετικά διδακτικά, απίστευτα σπουδαία πράγματα για τους ουίγους και τους τόρι του 18ου αιώνα.

Πάρτε το αστικό Κοινοβούλιο. Μπορούμε να δεχτούμε ότι ο σοφός Κάουτσκι δεν άκουσε ποτέ πως το χρηματιστήριο και οι τράπεζες τόσο περισσότερο καθυποτάσσουν τα αστικά Κοινοβούλια, όσο πιο εξελιγμένη είναι η δημοκρατία; Από δω δεν βγαίνει το συμπέρασμα ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε τον αστικό κοινοβουλευτισμό (και οι μπολσεβίκοι τον χρησιμο­ποίησαν με τόση επιτυχία, που είναι ζήτημα αν το έκανε άλλο κόμμα στον κόσμο, αφού στα 1912-1914 κερδίσαμε όλη την εργατική κουρία της IV Δούμας). Από δω όμως βγαίνει ότι μόνο ένας φιλελεύθερος μπορεί να ξεχνά τον ιστορικά περιορι­σμένο και συμβατικό χαρακτήρα του αστικού κοινοβουλευτισμού, όπως το ξεχνά ο Κάουτσκι. Οι καταπιεζόμενες μάζες συναντούν στο κάθε βήμα, ακόμη και στο πιο δημοκρατικό αστικό κράτος, τη χτυπητή αντίφαση ανάμεσα στην τυπική ισότητα που διακηρύσσει η «δημοκρατία» των καπιταλιστών και στους χιλιάδες πραγματικούς περιορισμούς και πονηριές, που μετα­τρέπουν τους προλετάριους σε μισθωτούς δούλους. Αυτή ακριβώς η αντίφαση ανοίγει τα μάτια των μαζών για να δουν τη σαπίλα, την ψευτιά και την υποκρισία του καπιταλισμού. Αυτή ακριβώς την αντίφαση ξεσκεπάζουν συνεχώς μπροστά στις μάζες οι διαφωτιστές και οι προπαγανδιστές του σοσιαλισμού, για να τις προετοιμάσουν για την επανάσταση! Και όταν άρχισε η εποχή των επαναστάσεων, ο Κάουτσκι τους γύρισε την πλάτη και άρχισε να εξυμνεί τα θέλγητρα της αστικής δημοκρατίας που πεθαίνει.

Η προλεταριακή δημοκρατία, που μια από τίς μορφές της είναι η Σοβιετική εξουσία, έδοσε μια πρωτοφανέρωτη στον κόσμο ανάπτυξη και διεύρυνση της δημοκρατίας ακριβώς για την τεράστια πλειοψηφία του πληθυσμού, για τους εκμεταλ­λευόμενους και τους εργαζόμενους. Να γράφεις ολόκληρο βιβλίο για τη δημοκρατία, όπως έκανε ο Κάουτσκι, που μιλάει σε δυο σελιδούλες για τη δικτατορία και σε δεκάδες σελίδες για την «καθαρή δημοκρατία» — και να μην το παρατηρείς αυτό, σημαίνει ότι διαστρεβλώνεις εντελώς τα πράγματα κατά φιλε­λεύθερο τρόπο.

Πάρτε την εξωτερική πολιτική. Σε καμιά, έστω και στην πιο δημοκρατική, αστική χώρα η εξωτερική πολιτική δεν ασκείται ανοιχτά. Παντού εξαπάτηση των μαζών και στη δημοκρατική Γαλλία, στην Ελβετία, στην Αμερική, στην Αγγλία η εξαπάτηση αυτή είναι εκατό φορές πιο μεγάλη και πιο εκλεπτυσμένη από ό,τι στις άλλες χώρες. Η Σοβιετική εξουσία αφαίρεσε επαναστατικά τον πέπλο του μυστηρίου στην εξωτερική πολιτική. Ο Κάουτσκι δεν το πρόσεξε αυτό, το παρασιωπά, αν και στην εποχή των ληστρικών πολέμων και των μυστικών συνθηκών για το «μοίρασμα των σφαιρών επιροής» (δηλαδή για το μοίρασμα του κόσμου ανάμεσα στους καπιτα­λιστές ληστές) αυτό έχει κεφαλαιώδη σημασία, γιατί απ’ αυτό εξαρτάται το ζήτημα της ειρήνης, το ζήτημα ζωής ή θανάτου δεκάδων εκατομμυρίων ανθρώπων.

Πάρτε τη διάρθρωση του κράτους. Ο Κάουτσκι γαντζώνεται από «λεπτομέρειες», ακόμη και από το γεγονός ότι οι εκλογές είναι «έμμεσες» (στο Σοβιετικό Σύνταγμα) δεν βλέπει όμως την ουσία του ζητήματος. Δεν παρατηρεί την ταξική φύση του κρατικού μηχανισμού, της κρατικής μηχανής. Στην αστική δημοκρατία οι καπιταλιστές με χίλιες δυο λαθροχειρίες –τόσο πιο έντεχνες και δραστικές, όσο πιο εξελιγμένη είναι η «καθαρή» δημοκρατία– απομακρύνουν τις μάζες από τη συμμε­τοχή στη διακυβέρνηση, από την ελευθερία του συνέρχεσθαι, του Τύπου κτλ. Η Σοβιετική εξουσία είναι η πρώτη στον κόσμο (για την ακρίβεια η δεύτερη, γιατί το ίδιο πράγμα είχε αρχίσει να κάνει η Κομμούνα του Παρισιού), που προσελκύει στη διακυβέρνηση τις μάζες, κυρίως τις εκμεταλλευόμενες μάζες. Η συμμετοχή των εργαζόμενων μαζών στο αστικό Κοινοβούλιο (που στην αστική δημοκρατία ποτέ δεν αποφασίζει για τα πιο σοβαρά ζητήματα· γι’ αυτά αποφασίζουν το χρηματιστήριο και οι τράπεζες) αποκλείεται με χίλιους δυο φραγμούς, και οι εργάτες ξέρουν και νιώθουν θαυμάσια, βλέπουν και αντιλαμβάνονται ότι το αστικό Κοινοβούλιο είναι θεσμός ξένος, όργανο καταπίεσης των προλετάριων από την αστική τάξη, θεσμός της εχθρικής τάξης, της εκμεταλλεύτριας μειοψηφίας.

Τα Σοβιέτ είναι η άμεση οργάνωση των ίδιων των εργαζόμενων και εκμεταλλευόμενων μαζών, η οποία τους κάνει πιο εύκολη τη δυνατότητα να οργανώνουν οι ίδιες το κράτος και να το κυβερνούν με κάθε δυνατό τρόπο. Ακριβώς η πρωτοπορία των εργαζομένων και των εκμεταλλευομένων, το προλεταριάτο των πόλεων, έχει από την άποψη αυτή το πλεονέκτημα ότι είναι καλύτερα συνενωμένο χάρη στις μεγάλες επιχειρήσεις· του είναι πιο εύκολο να εκλέγει και να επιβλέπει τους αιρετούς εκπροσώπους του. Η σοβιετική οργάνωση διευκολύνει αυτόματα τη συνένωση όλων των εργαζομένων και εκμεταλλευομένων γύρω από την πρωτοπορία τους, το προλεταριάτο. Ο παλιός αστικός μηχανισμός –η υπαλληλοκρατία, τα προνόμια του πλούτου, της αστικής εκπαίδευσης, των σχέσεων κτλ. (αυτά τα πραγμα­τικά προνόμια είναι τόσο πιο ποικιλόμορφα, όσο πιο εξελιγμένη είναι η αστική δημοκρατία)– όλα αυτά εξαφανίζονται στις συνθήκες της σοβιετικής οργάνωσης. Η ελευθερία του Τύπου παύει πια να είναι υποκρισία, γιατί αφαιρούνται από την αστική τάξη τα τυπογραφεία και το χαρτί. Το ίδιο γίνεται και με τα καλύτερα κτίρια, τα παλάτια, τις επαύλεις, τα σπίτια των τσιφλικάδων. Η Σοβιετική εξουσία αφαίρεσε αμέσως από τους εκμεταλλευτές πολλές χιλιάδες από τα καλύτερα κτίρια, και έκανε έτσι το δικαίωμα του συνέρχεσθαι για τις μάζες –δικαίω­μα που χωρίς αυτό η δημοκρατία αποτελεί απάτη– ένα εκα­τομμύριο φορές πιο «δημοκρατικό». Οι έμμεσες εκλογές για τα μη τοπικά Σοβιέτ διευκολύνουν τη σύγκληση των συνεδρίων των Σοβιέτ, κάνουν όλο το μηχανισμό πιο φτηνό, πιο ευκίνητο, πιο προσιτό στους εργάτες και τους αγρότες σε μια περίοδο που η ζωή βράζει και που πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα να ανακαλείται πολύ γρήγορα ο τοπικός βουλευτής, ή να στέλνεται στο γενικό συνέδριο των Σοβιέτ.

Η προλεταριακή δημοκρατία είναι ένα εκατομ­μύριο φορές πιο δημοκρατική από κάθε αστική δημοκρατία. Η Σοβιετική εξουσία είναι ένα εκατομμύριο φο­ρές πιο δημοκρατική από την πιο δημοκρατική αστική δημο­κρατία.

Αυτό μπορούσε να μην το προσέξει μόνο ένας συνειδητός υπηρέτης της αστικής τάξης, είτε ένας πολιτικά ολότελα νεκρός, που πίσω από τα σκονισμένα αστικά βιβλία δεν βλέπει την αληθινή ζωή, ο οποίος είναι ως το μεδούλι ποτισμένος από τις αστικοδημοκρατικές προκαταλήψεις και μετατρέπεται έτσι, αντικειμενικά, σε λακέ της αστικής τάξης.

Αυτό μπορούσε να μην το προσέξει μόνο ένας άνθρωπος που δεν είναι ικανός να θέτει το ζήτημα από την άποψη των καταπιεζόμενων τάξεων:

υπάρχει μήπως έστω και μια μόνο χώρα στον κόσμο, από τις πιο δημοκρατικές αστικές χώρες, όπου ο μέσος εργάτης της μάζας, ο μέσος εργάτης γης της μάζας, ή γενικά ο μισοπρολετάριος του χωριού (δηλαδή ο εκπρόσωπος της καταπιεζόμενης μάζας, της τεράστιας πλειοψηφίας του πληθυσμού) να απολαμβάνει έστω και κατά προσέγγιση τέτια ελευθερία να οργανώνει συγκεντρώσεις στα καλύτερα κτίρια, τέτια ελευθερία να έχει τα μεγαλύτερα τυπογραφεία και τις καλύτερες αποθήκες χαρτιού για να εκφράζει τις ιδέες του και να υπερασπίζει τα συμφέροντά του, τέτια ελευθερία να αναδείχνει στη διακυβέρνηση του κράτους και στην «οργάνωση» του κράτους ανθρώπους ακριβώς από τη δική του την τάξη, όπως συμβαίνει στη Σοβιετική Ρωσία;

Είναι αστείο και να σκεφτεί κανείς ότι ο κύριος Κάουτσκι θα μπορούσε να βρει σε μια οποιαδήποτε χώρα, μέσα σε χίλιους κατατοπισμένους εργάτες ή εργάτες γης, έστω και έναν που θα δίσταζε να απαντήσει σ’ αυτό το ερώτημα. Οι εργάτες όλου του κόσμου, βρίσκοντας στις αστικές εφημερίδες ψήγματα ομολο­γιών της αλήθειας, συμπαθούν ενστικτωδώς τη Σοβιετική Δημοκρατία, ακριβώς γιατί βλέπουν στο πρόσωπό της την προλεταριακή δημοκρατία, τη δημοκρατία για τους φτωχούς και όχι τη δημοκρατία για τους πλούσιους, όπως είναι στην πραγματικότητα κάθε αστική δημοκρατία, ακόμη και η καλύ­τερη.

Μας κυβερνούν (και «διοργανώνουν» το κράτος μας) οι αστοί υπάλληλοι, οι αστοί κοινοβουλευτικοί άνδρες, οι αστοί δικαστές. Να η απλή, ολοφάνερη, αναμφισβήτητη αλήθεια που την ξέρουν από την πείρα της ζωής τους, που τη νιώθουν και την αντιλαμβάνονται καθημερινά δεκάδες και εκατοντάδες εκατομμύρια από τις καταπιεζόμενες τάξεις σε όλες τις αστικές χώρες, μαζί και στις πιο δημοκρατικές.

Στη Ρωσία όμως τσακίστηκε εντελώς ο γραφειοκρατικός μηχανισμός, δεν έμεινε απ’ αύτόν πέτρα πάνω στην πέτρα, διώχτηκαν όλοι οι παλιοί δικαστές, διαλύθηκε το αστικό Κοινοβούλιο και δόθηκε μια αντιπροσώπευση πολύ πιο προσιτή ακριβώς στους εργάτες και στους αγρότες. Μέσω των Σοβιέτ τους αντικαταστάθηκαν οι υπάλληλοι, η τα Σοβιέτ τους μπήκαν πάνω από τους υπαλλήλους, τα Σοβιέτ τους εκλέγουν τους δικαστές. Και μόνο αυτό το γεγονός είναι αρκετό για να αναγνωρίσουν όλες οι καταπιεζόμενες τάξεις ότι η Σοβιετική εξουσία, δηλαδή τούτη η μορφή της δικτατορίας του προλε­ταριάτου, είναι ένα εκατομμύριο φορές πιο δημοκρατική από την πιο δημοκρατική αστική δημοκρατία.

Ο Κάουτσκι δεν καταλαβαίνει αυτή την αλήθεια, την τόσο κατανοητή και φανερή για κάθε εργάτη, γιατί «ξέχασε», «ξέμαθε» να βάζει το ερώτημα: δημοκρατία για π ο ι α τάξη; Κρίνει από την άποψη της «καθαρής» (δηλαδή της αταξικής; ή της εξωταξικής;) δημοκρατίας. Φέρνει επιχειρήματα σαν Σάυλοκ: «μόνο μια λίβρα κρέας», τίποτε περισσότερο. Ισότητα όλων των πολιτών – αλλιώς δεν υπάρχει δημοκρατία.

Είμαστε υποχρεωμένοι να θέσουμε στο σοφό Κάουτσκι, στο «μαρξιστή» και «σοσιαλιστή» Κάουτσκι το ερώτημα:

Μπορεί να υπάρχει ισότητα ανάμεσα στον εκμεταλλευόμενο και τον εκμεταλλευτή;

Είναι τερατώδες, είναι απίστευτο ότι είμαστε υποχρεωμένοι να θέτουμε ένα τέτιο ερώτημα, αναλύοντας το βιβλίο του ιδεολογικού ηγέτη της II Διεθνούς. Αλλά «μια και μπήκες στο χορό, πρέπει να χορέψεις». Μια και καταπιάστηκες να γράψεις για τον Κάουτσκι, εξήγησε στο σοφό αυτό άνθρωπο, γιατί δεν μπορεί να υπάρχει ισότητα ανάμεσα στον εκμεταλλευτή και στον εκμεταλλευόμενο.