Απ’ όσα έχουν γραφτεί παραπάνω προκύπτει ότι τα πανεπιστήμια έχουν κομβικό ρόλο στην παραγωγή και αναπαραγωγή τόσο του επιστημονικά ειδικευμένου εργατικού δυναμικού το οποίο θα ενταχθεί στην εργασιακή διαδικασία, όσο και εκείνου του –μικρότερου– τμήματος το οποίο προσανατολίζεται στην ερευνητική, ακαδημαϊκή λειτουργία. Έχοντας τα παραπάνω υπόψη, μπορεί να γίνει κατανοητή και η σημασία που αποδίδουμε στην ολόπλευρη παρέμβασή μας από την πλευρά της κομματικής οικοδόμησης.
Μας απασχολεί δηλαδή να ανέβει το επίπεδο της ουσιαστικής ιδεολογικής και πολιτικής στήριξης στους νέους και στις νέες που βρίσκονται σε προπτυχιακές σπουδές και να αντιστοιχηθεί στις απαιτήσεις διαπαιδαγώγησης, ανάπτυξης ευθύνης και ταυτόχρονα ιδεολογικής και μορφωτικής λειτουργίας με πρωταρχικό την ανάπτυξη διαλεκτικής σκέψης.
Το τελευταίο ισχύει ακόμα περισσότερο για εκείνο το τμήμα το οποίο προσανατολίζεται ή απασχολείται ήδη στον τομέα της έρευνας. Οι απαιτήσεις στην καθοδήγησή του είναι ακόμα πιο σύνθετες, όχι μόνο από την άποψη της ανάπτυξης ικανότητας παρέμβασης στο χώρο του, αλλά και με βάση την απαίτηση να κατακτά ως νέος επιστήμονας-ερευνητής διαλεκτικό τρόπο σκέψης, μαρξιστικό υπόβαθρο, με βάση και τις ανάγκες μελετητικής δουλειάς που έχει το Κόμμα, σε συνεργασία με τα αντίστοιχα τμήματα της ΚΕ.
Τέλος, αντίστοιχη πρέπει να είναι και η στήριξη στους εργαζόμενους στα πανεπιστήμια, που, παρόλο που έχουν προφανώς διαφορετικές λειτουργίες και δυνατότητες απεύθυνσης και στους φοιτητές –είτε διδάσκοντες είτε διοικητικοί– στα πανεπιστήμια, μπορούν να συμβάλουν αποφασιστικά στη δουλειά του Κόμματος, καθώς συνήθως έχουν καλή γνώση του χώρου, συνολικά μπορούν να συμβάλουν με την πείρα τους.
Το κρίσιμο είναι ότι η παρέμβαση των Κομματικών και Κνίτικων Οργανώσεων στα ΑΕΙ, στο πλαίσιο της συνολικής δράσης του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, έχει διαμορφώσει ορισμένες νέες δυνατότητες, αλλά και νέες απαιτήσεις για την αναβάθμιση της παρέμβασής μας.
Για παράδειγμα, καταγράφονται διακριτά βήματα συμπόρευσης στις δομές του κινήματος στο χώρο των πανεπιστημίων. Στους φοιτητικούς συλλόγους, είμαστε για τρίτη χρονιά 1η δύναμη πανελλαδικά. Στους εργαζόμενους, στην ομοσπονδία εργαζόμενων διοικητικού προσωπικού τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (συμμετέχουν και οι συμβασιούχοι), είμαστε 1η δύναμη για 2η φορά, με άνοδο στις εκλογές σε ψήφους και ποσοστά. Στην ΠΟΣΔΕΠ είμαστε 3η δύναμη, με συνεχόμενη άνοδο σε ψήφους και ποσοστό.
Αυτή είναι μια σημαντική υποδομή, που όχι μόνο αποτυπώνει βήματα που έχουν γίνει, αλλά και αναβαθμισμένες αφετηρίες προκειμένου να παρέμβουμε και τα βήματα αυτά να σταθεροποιηθούν και να διευρυνθούν.
Μας απασχολεί ιδιαίτερα η ικανότητά μας να συμβάλλουμε ώστε να ανεβαίνει ο βαθμός συμμετοχής όχι μόνο στις αρχαιρεσίες, αλλά συνολικά στις συλλογικές διαδικασίες, στις πρωτοβουλίες, στο σχεδιασμό.
Ειδικά στους φοιτητές, η πλειοψηφία των νέων που παρεμβαίνουμε εκφράζει και εκφράζεται με αντιφατικότητα, υπάρχει ρευστότητα και απειρία, επηρεάζεται από επιχειρήματα και ιδεολογήματα του αντιπάλου, άλλες πολιτικές φοιτητικές παρατάξεις, από την παρέμβαση του ίδιου του πανεπιστημίου μέσα από τη διδασκαλία, αλλά και τη λειτουργία του - διαπλοκή του με επιχειρήσεις, προγράμματα, ΜΚΟ κ.ά.
Ο απεγκλωβισμός των νέων από την πολύπλευρη και πολυθεματική παρέμβαση του αντίπαλου προϋποθέτει τη σταθερή προσπάθεια ώστε τα όργανα, οι Κομματικές Οργανώσεις Βάσης και οι δυνάμεις της ΚΝΕ, να χτίζουν υπόβαθρο, να αφομοιώνονται οι προγραμματικές μας επεξεργασίες για κάθε χώρο στον οποίο απευθυνόμαστε. Αυτή είναι και η βάση για να κατακτάμε την ικανότητα να γινόμαστε πιο αποδεικτικοί και εκλαϊκευτικοί, πιο πειστικοί, αξιοποιώντας κάθε «θέμα» που απασχολεί, παίρνοντας βεβαίως υπόψη και σε ποιον απευθυνόμαστε. Για παράδειγμα, όταν μιλάμε για τους φοιτητές, παίρνουμε υπόψη την ψυχολογία τους, τη σχετική λόγω ηλικίας κοινωνική και πολιτική απειρία. Σημασία έχει και ο «τρόπος», δηλαδή να καταφέρνουμε να σχεδιάζουμε γύρω από κάθε «θέμα» «ζωντανά», αξιοποιώντας κατάλληλες μορφές, ελκυστικές, ώστε να μας δένει με περισσότερους, να εντάσσονται μαζί μας στην προετοιμασία και στην υλοποίηση του σχεδιασμού.
Με τις επεξεργασίες μας έχουμε προσδιορίσει τι σημαίνει πραγματικά σύγχρονο πανεπιστήμιο το οποίο αξιοποιεί τις δυνατότητες της εποχής για την ικανοποίηση των σύγχρονων κοινωνικών αναγκών.
Σε αυτήν τη βάση μπορούμε να επανερχόμαστε συνεχώς στη μελέτη αλλά και στην αξιοποίηση της έκδοσης του Τμήματος Παιδείας και Έρευνας της ΚΕ του ΚΚΕ, Για το πανεπιστήμιο των σύγχρονων αναγκών και δυνατοτήτων της εποχής μας. Προς αξιοποίηση είναι και η έκδοση της φοιτητικής επιτροπής του ΚΣ της ΚΝΕ Τι πανεπιστήμιο έχουμε ανάγκη σήμερα, η οποία είναι διανθισμένη με πολλά παραδείγματα και στοιχεία. Επίσης, να αξιοποιούμε και να επανερχόμαστε ανάλογα με το αντικείμενο σπουδών, τις σχετικές εκδόσεις και επεξεργασίες. Στις παιδαγωγικές σχολές για το σχολείο και την προσχολική αγωγή. Στις σχολές υγείας για την υγεία. Στις πολυτεχνικές και οικονομικές σχολές τις εκδόσεις και επεξεργασίες για την «πράσινη και ψηφιακή» οικονομία, στις Νομικές για τα ζητήματα Δικαίου, κλπ. Γενικώς, υπάρχει πλούτος εκδόσεων και υλικών που, στο βαθμό που αξιοποιηθεί πιο σταθερά και ολοκληρωμένα, μπορεί να συμβάλει στην αναβάθμιση της παρέμβασής μας.
Η επεξεργασμένη πρόταση του ΚΚΕ μπορεί να εμπνέει τους φοιτητές και τις φοιτήτριες, τους νέους ερευνητές και ερευνήτριες, γενικότερα τον κόσμο των πανεπιστημίων. Ως Κόμμα επιδιώκουμε να καλλιεργούμε την ευαισθησία γύρω από κοινωνικά προβλήματα, από τον πραγματικό ρόλο που θα μπορούσε να επιτελεί η επιστήμη προς όφελος της ανθρωπότητας. Να απαλύνει από το μόχθο, από μονότονες και κοπιαστικές εργασίες, να συμβάλει στην απελευθέρωση ελεύθερου χρόνου, στη δημιουργικότητα, να δώσει απαντήσεις σε σύγχρονα προβλήματα, να απαλλάξει τον άνθρωπο από το σκοταδισμό, τον ανορθολογισμό.
Η προγραμματική εξειδίκευση για την πανεπιστημιακή εκπαίδευση στο σοσιαλισμό δίνει τη δυνατότητα για μια πιο ουσιαστική συμφωνία με το Πρόγραμμά μας, για τη διέξοδο υπέρ των αναγκών της λαϊκής πλειοψηφίας και τις πολιτικές προϋποθέσεις γι’ αυτήν, άρα και το περιεχόμενο που πρέπει να πάρει η πάλη σήμερα για μια τέτοια κατεύθυνση.
Η μάχη που δίνουμε για να κερδίσουμε τους φοιτητές και τους εργαζόμενους των πανεπιστημίων στην πάλη για τη μοναδική ελπιδοφόρα προοπτική, της σοσιαλιστικής επανάστασης, είναι άρρηκτα δεμένη με την προσπάθεια ανασύνταξης του φοιτητικού, του εργατικού-λαϊκού κινήματος, ανάπτυξης αγωνιστικών διεργασιών, δυναμώνοντας το μπλοκ εναντίωσης στην πολιτική της κυβέρνησης - ΕΕ - άλλων κομμάτων, βάζοντας στο επίκεντρο της πάλης τις σύγχρονες κοινωνικές-μορφωτικές ανάγκες.
Στο κίνημα, πυρήνας της αντιπαράθεσής μας με την εκάστοτε κυβερνητική πολιτική αλλά και βάση της διαμόρφωσης των διεκδικήσεών μας, από τη σκοπιά υπεράσπισης των μορφωτικών-κοινωνικών αναγκών είναι η προσπάθεια να αναδεικνύεται μέσα από τα επιμέρους προβλήματα, αιτήματα, ότι το δίλημμα είναι: παιδεία και επιστημονική μόρφωση εμπόρευμα ή κοινωνικό αγαθό, πανεπιστήμιο και έρευνα υποταγμένη στις προτεραιότητες της καπιταλιστικής κερδοφορίας ή προς όφελος των σύγχρονων κοινωνικών αναγκών.
Στους φοιτητικούς συλλόγους, τα τελευταία χρόνια και με βάση το θετικό συνδικαλιστικό συσχετισμό που εκφράζεται πανελλαδικά και σε δεκάδες συλλόγους, με ανάδειξη της ΠΚΣ σε πρώτη δύναμη, παρά τις επιμέρους καθυστερήσεις και ελλείψεις, μπορούμε ωστόσο να πούßμε πως γενικά οι δυνάμεις μας, και με τον ιδιαίτερο ρόλο των εκλεγμένων μας, έχουν κατακτήσει αντανακλαστικά, ξεχωρίζουν για την ανάπτυξη αγωνιστικής δράσης για όλα τα ζητήματα.
Την προηγούμενη χρονιά, οι Κομματικές και ΚΝίτικες Οργανώσεις στα πανεπιστήμια, με αιχμή την εναντίωση στο νομοσχέδιο-έκτρωμα Πιερρακάκη, έδωσαν μια σκληρή μάχη απέναντι στο μπλοκ κυβέρνησης, αστικών κομμάτων, διάφορων κονδυλοφόρων, με την κυβέρνηση να αξιοποιεί τόσο την κοροϊδία και τα ψέματα, όσο και τη συκοφάντηση και την καταστολή απέναντι στο κίνημα που αναπτύχθηκε.
Ιδιαίτερης σημασίας είναι ότι εκφράστηκε μετατόπιση στη σκέψη και στη στάση μέρους της κοινωνίας, ως αποτέλεσμα κυρίως της δικής μας δουλειάς, απέναντι στην αντιδραστική τομή. Εκφράστηκε η συντριπτική εναντίωση –ακόμα και δημοσκοπικά, η απόρριψη έφτασε στο 70%– των φοιτητών και γενικά των νεότερων ηλικιών. Χαρακτηριστικό είναι ότι μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου αυτή η μετατόπιση αποτυπώνεται και δημοσκοπικά (τον Ιανουάριο του 2024 το ΥΠΕΡ της ίδρυσης ιδιωτικών ήταν στο 52%, ενώ στην τελευταία δημοσκόπηση είναι 42% και το ΚΑΤΑ από το 45% έφτασε στο 53%).
Αυτό άσκησε πίεση και στα υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης που αναγκάστηκαν να καταψηφίσουν με το πρόσχημα της αντισυνταγματικότητας (είναι χαρακτηριστικό ότι ΠΑΣΟΚ - Ελληνική Λύση - το φασιστομόρφωμα Σπαρτιάτες είπαν ξεκάθαρα ότι συμφωνούν με τα «μη κρατικά», αλλά με αναθεώρηση πρώτα, η Πλεύση ψήφισε ΥΠΕΡ ή ΠΑΡΩΝ στη συντριπτική πλειοψηφία των άρθρων για τα ιδιωτικά, ενώ και οι ΣΥΡΙΖΑ-ΝΕΑΡ, αν και ήταν πιο προσεκτικοί στη συζήτηση στη Βουλή, έχουν ουκ ολίγες δηλώσεις στελεχών τους που επιβεβαιώνουν ότι στην ουσία δε διαφωνούν).
Είναι πολύ σημαντική και η πείρα παρέμβασης που αποκτήθηκε αυτό το διάστημα. Η ικανότητα των δυνάμεών μας να ηγούνται στο κίνημα, όπως εκφράστηκε το διάστημα των κινητοποιήσεων, που ιδιαίτερα στους φοιτητές χαρακτηρίστηκαν από αυξημένη συμμετοχή, διάρκεια, πρωτόγνωρη για τα δεδομένα των τελευταίων ετών άνοδο της συμμετοχής στις μαζικές διαδικασίες των φοιτητικών συλλόγων (ΓΣ, συνελεύσεις ετών) –σε ορισμένες περιπτώσεις ΓΣ πραγματοποιήθηκαν μετά από χρόνια– είναι αποτέλεσμα συνδυασμένης κομματικής δουλειάς. Στοιχεία αυτής της δουλειάς αποτελούν η επεξεργασία της γραμμής, των αιχμών, των διεκδικήσεων, των συνθημάτων, η ευστοχία και στην προσαρμογή της προπαγάνδας μας παίρνοντας υπόψη τις εξελίξεις, τις διαθέσεις κλπ., στηρίζοντας την κεντρική μας γραμμή, και βεβαίως πλευρές που έχουν να κάνουν με την οργάνωση της δουλειάς, την επιλογή κατάλληλων μορφών παρέμβασης, σχεδίου, του ιδιαίτερου ρόλου των εκλεγμένων μας κ.ά. Σημαντική συμβολή σε αυτήν την υπόθεση είχαν και οι δυνάμεις στα ΔΕΠ αξιοποιώντας και καλύτερες θέσεις στα όργανα των συλλόγων σε ορισμένα πανεπιστήμια, η οποία εκφράστηκε και σε βελτιωμένους συσχετισμούς στην ΠΟΣΔΕΠ όπου αναγνωριζόμαστε ως η ουσιαστική αντιπολίτευση στην κυβερνητική πολιτική.
Η επεξεργασμένη μας γραμμή στο φοιτητικό κίνημα, μαζί με τη σχετική για την ηλικία πείρα που αποκτούν οι σύντροφοί μας στα πανεπιστήμια, η αναγνώρισή τους μέσα από την καθημερινή προσπάθεια στους συλλόγους, μας επιτρέπουν με την κατάλληλη σε κάθε φάση επεξεργασία κατάλληλων αιχμών, πλαισίων αλλά και σχεδίου να διατηρούμε την πρωτοβουλία των κινήσεων στο κίνημα.
Αυτή η πείρα είναι κρίσιμο να κατασταλάζει στα όργανα, με κάθε αφορμή, ώστε να εξασφαλίζεται και η συνέχεια, λόγω της μεγάλης ανανέωσης. Μαζί με αυτό, είναι σημαντικό τα κομματικά όργανα να συμβάλλουν ώστε μέσα από αυτήν τη σημαντική προσπάθεια και κατοχύρωση στο κίνημα να δυναμώνει το πολιτικό κριτήριο των δυνάμεών μας και ευρύτερα, με την απαραίτητη κλιμάκωση στο περιεχόμενο και στις μορφές, χωρίς βεβαίως βιασύνες και άλματα. Για να το καταφέρνουμε αυτό, έχει σημασία να προβάλλουμε τη «μεγάλη εικόνα», τις συνολικές κατευθύνσεις στις οποίες εντάσσεται κάθε επιμέρους εξέλιξη, πρόβλημα, νόμος κλπ. Για παράδειγμα, το επιχείρημα «δεν υπάρχουν λεφτά» μπορεί να απαντηθεί διαμορφώνοντας το κριτήριο ότι τα κρατικά έσοδα - έξοδα διαμορφώνονται υπηρετώντας τις καπιταλιστικές ανάγκες, όχι την οργάνωση της κοινωνικής εργασίας και των κοινωνικών υπηρεσιών για την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών. Η υποχρηματοδότηση είναι επιλεκτική και αφορά τις δικές μας ανάγκες, ενώ «βρέχει» εκατομμύρια για τις ανάγκες του πανεπιστημίου-επιχείρηση. Έτσι μπορούμε να απαντάμε πιο εύστοχα και πειστικά, φωτίζοντας ταυτόχρονα το ρόλο της κυβέρνησης μέσα από τις προτεραιότητές της, αλλά και του ίδιου του πανεπιστημίου. Στο βαθμό που η ανάπτυξη των διεκδικήσεών μας απέναντι στις συνέπειες που πληρώνουν οι φοιτητές και οι οικογένειές τους «δένεται» με αυτά τα ζητήματα, μπορεί να συμβάλλει πιο αποφασιστικά και περισσότεροι να μπαίνουν στον αγώνα.
Σε αυτήν την υπόθεση εντάσσεται η αναγκαιότητα παρακολούθησης των εξελίξεων ανά ίδρυμα, σχολή, τμήμα, καθώς οι ελλείψεις, τα προβλήματα, όπως και το προχώρημα των αλλαγών είναι συγκεκριμένο σε κάθε τμήμα, σχολή, πανεπιστήμιο. Από αυτήν την άποψη, η καλή και ολοκληρωμένη εικόνα, η επαφή και αξιοποίηση των μελών ΔΕΠ και άλλων εργαζόμενων στα ΑΕΙ, η ενασχόληση με το τι προωθείται σε κάθε χώρο, η παρέμβαση στις συνελεύσεις των τμημάτων δίνουν τη δυνατότητα να παρεμβαίνουμε έγκαιρα και εύστοχα στις εξελίξεις, αλλά και να γειώνουμε την πρότασή μας στις συγκεκριμένες αλλαγές που προωθούνται. Έτσι θα γινόμαστε και πιο ικανοί να αναδεικνύουμε θέματα που μπορούν πυροδοτήσουν κινητοποιήσεις, όπως π.χ. αλλαγές σε προγράμματα σπουδών, για παράδειγμα μαθήματα που μπορεί να αφαιρούνται από προπτυχιακό κύκλο σπουδών και να μεταφέρονται σε επί πληρωμή σεμινάρια, μεταπτυχιακά, ακόμα και συζήτηση για ενδεχόμενο συγχώνευσης τμημάτων. Ή προβλήματα με πρακτικές, όπως για παράδειγμα να μην υπάρχουν προγράμματα χρηματοδότησης για να γίνουν και να υπάρχουν καθυστερήσεις, κάτι το οποίο φαίνεται να υπάρχει σε πολλές σχολές. Επίσης, η παρακολούθηση των οργάνων των πανεπιστημίων μάς επιτρέπει να ξεχωρίζουμε θέματα που θα μπορούν να φωτίζουν την κεντρική μας γραμμή μέσα από κατανοητά και συγκεκριμένα παραδείγματα από το χώρο, π.χ. θέματα χρηματοδότησης για τις ανάγκες των επιχειρήσεων κι όχι των φοιτητών, «κατευθύνσεις» σπουδών που προσαρμόζονται κ.ά. Πολύ χρήσιμο στην παρέμβασή μας θα ήταν να καταφέρουμε σε κάθε ίδρυμα να έχουμε τον προϋπολογισμό του, ο οποίος αποτυπώνει τι παίρνει από τον τακτικό προϋπολογισμό και τα έσοδα του ΕΛΚΕ και τι τελικά σε κάθε περίπτωση κατευθύνεται για την εκπαιδευτική διαδικασία και φοιτητική μέριμνα.
Τέλος, χρειάζεται να τεθεί πιο συγκεκριμένα η ευθύνη ώστε η μαζική μας παρέμβαση γύρω από τα προβλήματα να στηρίζεται και από την κοινοβουλευτική παρέμβαση. Για κάθε πρόβλημα που προκύπτει, μαζί με την ανάπτυξη μαζικής παρέμβασης στο κίνημα, οι κομματικές πρωτοβουλίες μπορούν να δένονται και με κοινοβουλευτικές παρεμβάσεις. Οι ΚΟ, με ευθύνη των αντίστοιχων οργάνων και κατάλληλο καταμερισμό, έχει σημασία να ετοιμάζουν κοινοβουλευτικές παρεμβάσεις ανάδειξης κάθε προβλήματος στη Βουλή, καθώς, μεταξύ άλλων, είναι μορφή που μπορεί να απευθύνεται σε ένα ευρύτερο ακροατήριο που πιθανά οι ΚΟ να μη φτάνουν.