Ηταν 20 Ιούνη του 1976, όταν στον κινηματογράφο «Ιλιον», γυναίκες από 44 συλλόγους από όλη τη χώρα ψήφιζαν το καταστατικό και την επωνυμία της κοινής τους δραστηριότητας και του συντονισμού των αγώνων τους, την Ομοσπονδία Γυναικών Ελλάδας (ΟΓΕ).

Το επτάχρονο σκοτάδι της στρατιωτικής δικτατορίας της 21ης Απρίλη του 1967 μόλις είχε τελειώσει. Το εργατικό, το λαϊκό, το γυναικείο κίνημα ήταν διαλυμένα. Είχαν μείνει όμως γερές οι ρίζες και οι αναφορές από τις γυναίκες της Πανελλαδικής Ομοσπονδίας Γυναικών (ΠΟΓ) - 1946, της Πανελλαδικής Δημοκρατικής Ενωσης Γυναικών (ΠΔΕΓ) - 1948 και της Πανελλαδικής Ενωσης Γυναικών (ΠΕΓ) - 1964, την οποία διέλυσε η χούντα μαζί με άλλους φορείς του λαϊκού μας κινήματος.

Γυναίκες του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ (1941-1944), του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (1946-1949), αγωνίστριες του αντιδικτατορικού αγώνα (1967-1974), συνδικαλίστριες, εργάτριες, γυναίκες των γραμμάτων και των τεχνών, γυναίκες του γραφείου και του αγρού, νοικοκυρές, συγκρότησαν την ΟΓΕ με κοινό στόχο τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους. Γυναίκες μέλη του ΚΚΕ από την πρώτη στιγμή της συγκρότησης της ΟΓΕ ήταν παρούσες και με την πρωτοπόρα δράση τους έδωσαν ώθηση στην ανάπτυξη της οργάνωσης που έθεσε ως σκοπό της «να συντονίζει τον αγώνα και τις προσπάθειες των Ελληνίδων για την ισοτιμία της γυναίκας και την ενεργό συμμετοχή της για την εξασφάλιση της Δημοκρατίας, των αποφάσεων του Παγκόσμιου Συνεδρίου στο Βερολίνο, της Συνδιάσκεψης στο Μεξικό, του Δεκάχρονου Πλάνου των Ενωμένων Εθνών» (Αρθρο 2 του καταστατικού).

Η ίδρυση της ΟΓΕ έγινε σε περίοδο που είχε ανέβει η συμμετοχή των γυναικών στην κοινωνική εργασία και κυρίως είχε ανέβει η συμμετοχή τους στη μισθωτή εργασία με χειρότερους όρους πληρωμής της για την ίδια εργασία με τους άνδρες, δηλαδή σε συνθήκες μεγαλύτερης εκμετάλλευσης της γυναικείας εργατικής δύναμης.

Ταυτόχρονα, μεγάλο ήταν το ποσοστό των εργαζόμενων γυναικών ως συμβοηθούντων μη αμειβόμενων και μη ασφαλισμένων μελών και ως αγροτισσών χωρίς κοινωνική ασφάλιση με ό,τι αυτή συνεπάγεται παρά μόνο με μια προνοιακή σύνταξη.

Το μορφωτικό επίπεδο παρέμενε ακόμα πολύ χαμηλό, με υψηλά ποσοστά αναλφάβητων γυναικών στις γυναίκες της ελληνικής υπαίθρου.

Από την ίδρυσή της η ΟΓΕ διαφοροποιήθηκε από τις άλλες γυναικείες οργανώσεις, τονίζοντας ότι το Γυναικείο Ζήτημα, το ιστορικό αυτό φαινόμενο, είναι ένα σύμπλεγμα οικονομικών, πολιτικών, πολιτιστικών ανισοτιμιών και διακρίσεων που εκδηλώνονται σε όλες τις κοινωνικές σχέσεις, συμπεριλαμβανόμενων και των σχέσεων των δύο φύλων, σχέσεις που πηγάζουν από τις ταξικές σχέσεις εκμετάλλευσης. Διακήρυξε ότι την ισοτιμία των γυναικών την έβλεπε μέσα στα πλαίσια της κατάργησης των ταξικών σχέσεων εκμετάλλευσης των εκμεταλλευτικών κοινωνιών και όχι μόνο μέσα από την ισονομία ανάμεσα στα δύο φύλα, γι’ αυτό δεν την έβλεπε σε αντιπαράθεση με τους άνδρες.

Δεν έβλεπε και δε βλέπει την ισοτιμία να πραγματώνεται όσο κυριαρχεί η εξουσία του κεφαλαίου, όσο τα συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής μένουν στην ιδιοκτησία των κεφαλαιοκρατών. Βλέπει ότι δε θα υπάρξει λύση αν δε χτυπηθεί η ανισότητα στη ρίζα της. Οι γυναίκες που έχουν συμφέρον από τη ριζική λύση του προβλήματος είναι οι γυναίκες που ανήκουν στην εργατική τάξη, την τάξη που θα απελευθερώσει την κοινωνία από κάθε μορφή εκμετάλλευσης, σε συμμαχία κοινής δράσης με τα λαϊκά στρώματα.

Η ΟΓΕ μπήκε δυναμικά στους αγώνες δίπλα στο εργατικό και το λαϊκό κίνημα, καταξιώθηκε στο χώρο του γυναικείου κινήματος, πυκνώνοντας τις γραμμές της μέσα από τους αγώνες.

Το σύνθημα του 1ου Συνεδρίου ήταν «Η θέση της γυναίκας στη σημερινή ελληνική πραγματικότητα, τους αγώνες για την ιστορία, την ανάπτυξη της νέας γενιάς, την ειρήνη», ενώ στο επίκεντρο των εργασιών ήταν το παιδί και το μέλλον του.

Αναδείχτηκαν τα προβλήματα ισοτιμίας της Ελληνίδας, αλλά και τα ζητήματα που απασχολούσαν όλο το λαό: ίση αμοιβή για ίση δουλειά, κοινωνική ασφάλιση στην αγρότισσα, η στράτευση των γυναικών, αναθεώρηση του οικογενειακού Δικαίου σε κατεύθυνση νομικής ισοτιμίας των δύο φύλων κ.ά.

Η ΟΓΕ προσανατολίστηκε σε πολύμορφη δράση, διεκδικώντας αιτήματα που αφορούσαν όλες τις πλευρές της πολιτικής και κοινωνικής ζωής. Καλλιέργησε τη συμμετοχή της γυναίκας, την πρωτοπόρα δράση της και σε άλλες μαζικές οργανώσεις, όπως στις επιτροπές Ειρήνης, τους πολιτιστικούς συλλόγους, τους φορείς των γονέων και κηδεμόνων. Μέλη των συλλόγων της ΟΓΕ συμμετείχαν σε λαϊκά-αγωνιστικά ψηφοδέλτια για τις εκλογές στην Τοπική Διοίκηση.

Το περιεχόμενο της δράσης των συλλόγων εξελισσόταν, εμπλουτιζόταν ανάλογα με τις ανάγκες της εποχής: Το δικαίωμα της γυναίκας στη δουλειά, η προστασία της μητρότητας, η υπεράσπιση της ειρήνης στην περιοχή, η εναντίωση στις ξένες βάσεις, στους πυραύλους Πέρσιγκ και Κρουζ, η δωρεάν Υγεία και Παιδεία, το δικαίωμα στον πολιτισμό και στην ψυχαγωγία, η Διεθνιστική Αλληλεγγύη στην πρώτη γραμμή της δράσης, στην Κύπρο, την Παλαιστίνη, τη Χιλή, το Σαλβαδόρ, τις οικογένειες των Βρετανών ανθρακωρύχων, σε όλες τις γυναίκες των λαών που ζούσαν σε καθεστώς αποικιοκρατίας, ξένης κατοχής κλπ.

Η υπόθεση της ισονομίας, αλλά και οι ιδιαίτερες ανάγκες των γυναικών, κυρίως των εργατριών, των αγροτισσών, των αυτοαπασχολούμενων, μπήκαν στο προσκήνιο, εντάχθηκαν μέσα στις διεκδικήσεις του εργατικού συνδικαλιστικού και άλλων κινημάτων.

Εκείνη την περίοδο το ζήτημα της ισονομίας αποτελούσε ένα σημαντικό ζήτημα κοινής δράσης αλλά και διαπάλης, καθώς προβαλλόταν μάλιστα από τα άλλα κόμματα και τον οπορτουνισμό ως το «άλφα και το ωμέγα» της χειραφέτησης και της ισοτιμίας. Βεβαίως η ΟΓΕ ανέδειξε το ζήτημα αυτό και προσπάθησε να αναπτύξει κοινή δράση με άλλες οργανώσεις, αναδεικνύοντας την ταξική πλευρά της πολιτικής, νομικής, κοινωνικής και οικονομικής ανισοτιμίας των γυναικών, πως δεν μπορεί να αρθεί με δικονομικές αλλαγές. Ταυτόχρονα όμως προειδοποιούσε ότι η άρση της νομικής ανισότητας δεν επαρκούσε για την πραγματική ισοτιμία στη ζωή, στην κοινωνία, στην οικονομία.

Οι ξένες αντιπροσωπείες που παραβρέθηκαν στο συνέδριο και τα μηνύματα που στάλθηκαν σηματοδότησαν τους δεσμούς της ΟΓΕ με το παγκόσμιο δημοκρατικό γυναικείο κίνημα, την Παγκόσμια Δημοκρατική Ομοσπονδία Γυναικών (ΠΔΟΓ), μια σχέση που διατηρήθηκε μέχρι σήμερα, περνώντας από τη δίνη των αρνητικών εξελίξεων για το εργατικό και λαϊκό ριζοσπαστικό κίνημα, με τις αντεπαναστατικές ανατροπές της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στο τέλος της δεκαετίας του 1980.

Το παγκόσμιο ριζοσπαστικό γυναικείο κίνημα δέχτηκε μετά την αντεπανάσταση ένα πολύ γερό χτύπημα. Στην ΠΔΟΓ, που αποτελεί την οργανωμένη έκφραση του κινήματος αυτού, κυριάρχησαν μετά το 1990 οι σοσιαλδημοκρατικές και οπορτουνιστικές δυνάμεις.

Ομως πώς μπόρεσε η ΟΓΕ και ξεπέρασε τις συμπληγάδες πέτρες της περιόδου 1989-1990; Πώς, αφού εισέπραξε το κόστος της εποχής, τελικά στάθηκε στα πόδια της χωρίς να χάσει τον προσανατολισμό και τον βηματισμό της;

Καθοριστικός ήταν ο ρόλος των κομμουνιστριών, των γυναικών μελών και στελεχών του ΚΚΕ που συμμετείχαν στην ΟΓΕ. Αυτές οι γυναίκες δεν έχασαν την πίστη τους στο εργατικό κίνημα, δεν έσβησαν από την πείρα τους τις κατακτήσεις των γυναικών στις χώρες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, δεν έχασαν τον προσανατολισμό τους στην ανάγκη αγωνιστικής επικοινωνίας με τις γυναίκες της εργατικής τάξης, τις άλλες μισθωτές και αυτοαπασχολούμενες. Πολύ γρήγορα η ζωή επαλήθευσε την πρόβλεψη, την πίστη των κομμουνιστών και κομμουνιστριών που βασίζεται στη βαθύτερη γνώση της κίνησης της καπιταλιστικής κοινωνίας.

Ολα αυτά τα χρόνια μέχρι και σήμερα η ΟΓΕ δίνει με συνέπεια τη μάχη, έχοντας σαφή αντιιμπεριαλιστικό - αντιμονοπωλιακό προσανατολισμό, ενάντια στην κυριαρχούσα αντίληψη και στην ΠΔΟΓ που μέχρι πρότινος ταύτιζε τον ιμπεριαλισμό με τις ΗΠΑ και άφηνε στο απυρόβλητο την ΕΕ. Η ΟΓΕ με σταθερότητα και επιμονή όλα αυτά τα χρόνια δε σταμάτησε να καταδεικνύει τον ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα της ΕΕ, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα τελικά την καταδίκη της πολιτικής της ΕΕ ως ιμπεριαλιστικού κέντρου στις διακηρύξεις της ΠΔΟΓ. Συνεχής κι επίμονη παραμένει η προσπάθεια της ΟΓΕ ν’ αναδείξει τον καπιταλισμό ως την αιτία της ανισοτιμίας των γυναικών, αποκρούοντας τις κυρίαρχες απόψεις που προβάλλουν ως εχθρό τη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση.

Ο προσανατολισμός της ΟΓΕ αναμετρήθηκε με το φεμινιστικό κίνημα που πρόβαλλε τη θέση περί αυτόνομου γυναικείου κινήματος σε αντιπαράθεση προς το εργατικό κίνημα.

Η ΟΓΕ διακήρυξε με την κεντρική εισήγηση στο 2ο Συνέδριό της τον Ιούνη του 1981:

«Διαφωνούμε, γιατί ο τρόπος που προβάλλεται και αναλύεται καλλιεργεί απομόνωση του γυναικείου αγώνα από το γενικότερο δημοκρατικό αγώνα του λαού. Αντιπαραθέτει το γυναικείο κίνημα στα άλλα μαζικά κινήματα, χωρίς να παραγνωρίζουμε την ιδιαιτερότητα του γυναικείου κινήματος και του ειδικού του ρόλου στην απελευθέρωση της γυναίκας. Ομως δεν μπορούμε να μην τονίσουμε πως τελικά βαδίζει και αυτό στην ίδια λεωφόρο με τα άλλα προοδευτικά κινήματα των εργαζομένων, των αγροτών, των επιστημόνων, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, της νεολαίας, του πολιτισμού.

Υποστηρίζουμε πως το γυναικείο κίνημα αποτελεί τμήμα του γενικού λαϊκού κινήματος μέσα στο οποίο συμμετέχει ισότιμα μιας και συμβάλλει με τη δράση του στην ανακούφιση και απολύτρωση από τις διακρίσεις του μισού και πάνω του πληθυσμού της πατρίδας μας».

Η ΟΓΕ, διατηρώντας τον προσανατολισμό της ως προς τη συμπόρευση με το εργατικό κίνημα, την άμεση συμμετοχή δραστήριων μελών της σε επιτροπές γυναικών Εργατικών Κέντρων, Ομοσπονδιών κ.ά., ταυτόχρονα επιδίωκε την κοινή δράση με άλλες γυναικείες οργανώσεις σε θέματα που μπορούσε να βρεθεί κοινό πλαίσιο, όπως το Οικογενειακό Δίκαιο, το Ασφαλιστικό, η προβολή της γυναίκας στα ΜΜΕ κ.ά.

Στα χρόνια της μεταπολίτευσης, κυρίως στις δεκαετίες 1970 και 1980, το ελληνικό καπιταλιστικό κράτος τυπικά αναγνώρισε την ισότητα των δύο φύλων, βελτίωσε το οικογενειακό και το γενικότερο Δίκαιο, αναγνώρισε ορισμένα δικαιώματα στην εργαζόμενη μητέρα, οργάνωσε ορισμένο δίκτυο κρατικών βρεφονηπιακών σταθμών, κατακτήσεις που αμφισβητήθηκαν και αναιρέθηκαν σταδιακά στις δύο τελευταίες δεκαετίες.

Ορισμένες κατακτήσεις ήταν αποτέλεσμα πολλών παραγόντων. Πρώτ’ απ’ όλα της δυνατότητας του ίδιου του κεφαλαίου για παραχωρήσεις. Η πίεση που ασκούσαν οι αγώνες του εργατικού, του γυναικείου κινήματος και κυρίως οι πρωτόγνωρες κατακτήσεις των γυναικών στις σοσιαλιστικές χώρες, επέδρασαν στην τυπική γενίκευση της ισονομίας. Αυτή η γενίκευση για κάποιο διάστημα δημιούργησε αυταπάτες ότι μπορεί να υπάρξει ισότητα στον καπιταλισμό, υπό την επίδραση ανάλογων ιδεολογικοπολιτικών θέσεων και ζύμωσης από αστικά αλλά και οπορτουνιστικά κόμματα, από τους ίδιους τους μηχανισμούς του κράτους.

Κατά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1970 υπήρξε μια ποικιλία οργανώσεων, ορισμένες από τις οποίες υπήρχαν πριν από τη δικτατορία, όπως ο Σύνδεσμος Ελληνίδων Επιστημόνων, η Ενωση Ελληνίδων Νομικών, ενώ νεοϊδρυμένες ήταν ο Σύλλογος Ελληνίδας Νοικοκυράς, το Ελληνική Γυναικείο Αντιπυρηνικό Κίνημα, η Κίνηση «Γυναίκες στην Αντίσταση», η Προοδευτική Ενωση Μητέρων Ελλάδας που συσπείρωσε μητέρες θυμάτων της δικτατορίας (νεκρών στο Πολυτεχνείο, φυλακισμένων, εξόριστων, κρατουμένων κλπ.). Ταυτόχρονα ιδρύθηκε η Ενωση Γυναικών Ελλάδας (ΕΓΕ) που στην πραγματικότητα δεν είχε τα τυπικά και ουσιαστικά χαρακτηριστικά μιας μαζικής οργάνωσης, αλλά εμφανίζονταν ως οργάνωση των γυναικών του ΠΑΣΟΚ. Η Κίνηση Δημοκρατικών Γυναικών, αποτελούμενη από μέλη και οπαδούς του λεγόμενου «ΚΚΕ εσωτερικού», εμφανίστηκε ως φεμινιστική ή νεοφεμινιστική οργάνωση που πρότασσε τις επιπτώσεις της ανισότητας στις σχέσεις ανάμεσα στα δυο φύλα, πρόβλημα υπαρκτό αλλά απομονωμένο από την κοινωνικοοικονομική του βάση. Στην πορεία δημιουργήθηκαν μια σειρά γυναικείες ομάδες με την ίδια πολιτικο-ιδεολογική κατεύθυνση όπως η Αδέσμευτη Κίνηση Γυναικών, η Αυτόνομη Κίνηση Γυναικών, η Ομάδα Γυναικών ΑΚΟΑ κ.ά. Σημαντικό ρόλο στα ζητήματα της ισονομίας έπαιζε και ο Σύνδεσμος για τα Δικαιώματα της Γυναίκας και το Εθνικό Συμβούλιο Ελληνίδων.

Η κοινή δράση ανάμεσα στις γυναικείες οργανώσεις δεν μπόρεσε να αγκαλιάσει το σύνολο των θεμάτων, ούτε στην δεκαετία του 1970 ούτε και στα κατοπινά χρόνια και κυρίως ν’ ανοίξει μπροστά στα μάτια των γυναικών την ταξική φύση του γυναικείου ζητήματος, τη διαπλοκή του ταξικού με το φυλετικό, τόσο ιστορικά όσο και στις συνθήκες του καπιταλισμού. Γιατί μόνο σε αυτή τη βάση μπορεί να αποκτήσει ουσιαστικό πολιτικό περιεχόμενο και να καταφέρει τα δυνατά χτυπήματα στο επίπεδο των αντιλήψεων και της οργάνωσης της ζωής της οικογένειας, της συνευθύνης κλπ. Η έλλειψη αυτή όπως θα δούμε στη συνέχεια αντιμετωπίστηκε σταδιακά τη δεκαετία του 1990 και μετά.

Και εδώ -όπως και σε όλα τα επίπεδα του εργατικού, λαϊκού κινήματος, σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής και πολιτικής ζωής- η κοινή δράση δεν μπορεί να ξεπεράσει το αντικειμενικό γεγονός ότι και στις μαζικές οργανώσεις εκφράζεται η αντιπαράθεση των πολιτικών κομμάτων, η ταξική αντίθεση, τα διαφορετικά συμφέροντα των τάξεων, των στρωμάτων.

Η πρώτη οργάνωση που γύρισε την πλάτη στην κοινή δράση ή έστω στην ανίχνευση δυνατότητας συνέχισης κοινής δράσης ήταν η ΕΓΕ, η γυναικεία οργάνωση του ΠΑΣΟΚ, προς το τέλος της δεκαετίας του 1970, όταν άρχισε να φαίνεται ότι θα υπήρχε εναλλαγή στο κυβερνητικό τιμόνι του αστικού πολιτικού συστήματος. Είναι φανερό ότι το ΠΑΣΟΚ και το γυναικείο τμήμα του ήθελε να ξεκόψει από κάθε μορφή μαζικής διεκδικητικής δράσης, ακόμα και στο επίπεδο της ζύμωσης, ώστε να ελαφρώσει έγκαιρα την πίεση προς το ανερχόμενο στην κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ. Να προετοιμάσει το έδαφος για να θεωρηθεί ότι το γυναικείο ζήτημα έπαψε να υπάρχει, αφού η αυριανή κυβέρνηση θα έφερνε ένα νέο οικογενειακό Δίκαιο, που σημειωτέον στις άλλες καπιταλιστικές χώρες της Ευρώπης προ πολλού είχε καθιερωθεί. Την ΕΓΕ ακολούθησαν σιγά-σιγά και άλλες γυναικείες οργανώσεις -ανεξαρτήτως σύνθεσης- και κυρίως εκείνες που είχαν θέσει ως τέρμα των διεκδικήσεών τους τη νομική ισοτιμία. Σημειώνουμε επίσης εδώ, χωρίς να εξαντλήσουμε το θέμα, ότι η κατάργηση κραυγαλέων νόμων ανισοτιμίας έγινε χωρίς όμως να φύγουν καθολικά τα ζητήματα της διαφορετικής μεταχείρισης των δυο φύλων.

Αργότερα το 1993 η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ προχώρησε σε ορισμένα συμπληρωματικά μέτρα, κατόπιν εορτής και ενώ άρχιζε, έστω δειλά, η αντίστροφη μέτρηση κατάργησης των όποιων κατακτήσεων υπήρξαν για τις γυναίκες. Η αλλαγή των νόμων αποδείχτηκε ανεπαρκής, αν και από μια πλευρά περιείχε το θετικό σημείο ότι έδινε την δυνατότητα να αναδειχτεί βαθύτερα η ρίζα του γυναικείου προβλήματος.

Αναγνωρίζοντας οι περισσότερες γυναικείες οργανώσεις ότι παρέμεινε η ανισοτιμία, έκαναν μια διπλή στροφή. Σταδιακά απώλεσαν τον όποιο κινηματικό χαρακτήρα είχαν και επέλεξαν να ασχοληθούν με την κριτική των αναχρονιστικών απόψεων για τη γυναικεία ισοτιμία ή με την αξιοποίηση των κοινοτικών προγραμμάτων χρηματοδότησης της προπαγάνδας για την ισότητα των δυο φύλων και την ανάδειξη των γυναικών στα κέντρα λήψης των αποφάσεων ή το πολύ για ορισμένες συμπληρωματικές δευτερεύουσες διορθώσεις. Σε αυτή την κατεύθυνση κινήθηκαν και οι δυνάμεις του οπορτουνισμού, που απώλεσαν την όποια ταξική διάσταση έδιναν στο γυναικείο ζήτημα για να υιοθετήσουν ως βασική αιτία την πατριαρχική και ανδροκρατούμενη κοινωνία, εξήγηση βολική για το καπιταλιστικό σύστημα, για το αστικό πολιτικό σύστημα.

Σήμερα μόνο η ΟΓΕ διατηρεί κινηματική μορφή δράσης των γυναικών, δίνει σημασία στην οργάνωση από τα κάτω. Χωρίς να συγκαλύπτει το γεγονός ότι παρωχημένες πολιτικά, κοινωνικά και πολιτιστικά απόψεις για το ρόλο της γυναίκας της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων υπάρχουν και σε ριζοσπαστικά και προοδευτικά τμήματα, γεγονός που φανερώνει και τη συνθετότητα του προβλήματος, επιχειρεί και πραγματοποιεί την κοινή δράση και συμμαχία με το εργατικό κίνημα, το κίνημα των αυτοαπασχολούμενων, της φτωχής αγροτιάς, το ριζοσπαστικό φοιτητικό κίνημα. Αυτός ο δρόμος, πέρα από το γεγονός ότι συγκροτεί τη συμμαχία ανατροπής, είναι και δρόμος για τη διαπαιδαγώγηση στο πνεύμα και την ουσία της ισοτιμίας, στον περιορισμό των αναχρονιστικών αντιλήψεων, δίνει τη δυνατότητα να μαζικοποιηθεί το κίνημα και με τις εργάτριες, εργαζόμενες γυναίκες, δίχως τις οποίες δεν είναι δυνατή καμία ριζική αλλαγή.

Είναι γεγονός ότι η καπιταλιστική ανάπτυξη έφερε μαζικά τη γυναίκα στην κοινωνική εργασία, δημιούργησε τις προϋποθέσεις για να συμμετέχουν οι γυναίκες της αστικής τάξης, των ανώτερων μεσαίων στρωμάτων, στους αστικούς θεσμούς, να λειτουργούν και οι ίδιες ως κάτοχοι μέσων παραγωγής ή να ασκούν διευθυντικές λειτουργίες σε καπιταλιστικές επιχειρήσεις, σε κρατικές υπηρεσίες κλπ., δηλαδή να αναλάβουν ενεργητικό πολιτικό και κοινωνικό ρόλο για τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Οι αστές βουλευτίνες, υπουργοί ακόμη και πρωθυπουργοί, πρόεδροι δημοκρατίας λειτούργησαν για λογαριασμό των συμφερόντων της τάξης τους, δηλαδή για τη διατήρηση της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, πάνω στην οποία αναπαράγεται για τις γυναίκες της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων η καταπίεση του φύλου.

Οι αστές γυναίκες δεν μπορούσαν πλέον να συμβάλλουν θετικά στο κίνημα για την ισοτιμία της γυναίκας. Αντίθετα λειτούργησαν αντιδραστικά και παραπλανητικά, διαδίδοντας ότι η γυναικεία συμμετοχή -ανεξάρτητα από την ταξική προέλευση- είναι το κύριο, ότι για όλες τις γυναίκες το πρότυπο μπορεί να είναι η γυναίκα επιχειρηματίας, βουλευτής, δήμαρχος, υπουργός. Αυτός ο στόχος κωδικοποιήθηκε στο σύνθημα της ΕΕ «Συμμετοχή των γυναικών στα κέντρα λήψης απόφασης», το οποίο κυριάρχησε και κυριαρχεί στις γυναικείες οργανώσεις που αρνούνται την ταξικότητα του γυναικείου ζητήματος, που χρηματοδοτούνται ως ΜΚΟ και αποτελούν ένα ακόμη επιδοτούμενο κανάλι προώθησης της πολιτικής της ΕΕ, πολιτικής που απομακρύνει από το κράτος κάθε υποχρέωση για κοινωνικές υπηρεσίες και ανοίγει λεωφόρους στην ιδιωτική πρωτοβουλία, στη φιλανθρωπία και στον εθελοντισμό.

Μαζί με τις ανατροπές του 1989-1990 γεννήθηκε και το Ευρωπαϊκό Λόμπυ Γυναικών (ΕΛΓ). Αποτελεί μια γυναικεία οργάνωση «ομπρέλα» που έχει μέλη της γυναικείες οργανώσεις απ’ όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ. Η οργάνωση αυτή αποτελεί εργαλείο της ΕΕ στην προώθηση της πολιτικής της για τις γυναίκες. Κύρια ιδεολογική και πολιτική στόχευση του ΕΛΓ είναι η ενσωμάτωση των γυναικείων οργανώσεων στη στρατηγική της ΕΕ. Γι’ αυτό το λόγο και χρηματοδοτείται αδρά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το 2011 εισέπραξε μόνο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή 910.511 ευρώ ως χρηματοδότηση, που αποτελεί επισήμως το 83% των εσόδων του.

Μέλη του ΕΛΓ είναι οργανώσεις από τα κράτη-μέλη της ΕΕ που ασπάζονται την πολιτική της, είτε αυτές είναι νεοφιλελεύθερης κατεύθυνσης είτε σοσιαλδημοκρατικής. Η μεγάλη πλειοψηφία των οργανώσεων αυτών στερείται κινηματικής δράσης, αλλά και μαζικής βάσης. Είναι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις που χρηματοδοτούνται από τις εθνικές κυβερνήσεις και την ΕΕ για να προωθούν και να υλοποιούν την πολιτική τους. Η δραστηριότητά τους επικεντρώνεται στο ζήτημα της βίας κατά των γυναικών, αλλά και της συμμετοχής των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων, που αποτελούν εξάλλου τη βασική αιχμή της πολιτικής της ΕΕ. Με τις θέσεις τους εγκλωβίζουν και αποπροσανατολίζουν τις γυναίκες με τα ιδεολογήματα της ΕΕ, όπως π.χ. για τη «συμφιλίωση οικογενειακών και επαγγελματικών υποχρεώσεων», που ως επί το πλείστον ανοίγουν το δρόμο για την επέκταση των ευέλικτων εργασιακών σχέσεων στις γυναίκες.

Οι φεμινιστικές οπορτουνιστικές οργανώσεις δραστηριοποιήθηκαν μετά το 2000 στην «Παγκόσμια Πορεία Γυναικών» και στην Ευρώπη στο Ευρωπαϊκό Συντονιστικό της. Η κύρια κατεύθυνσή τους είναι η εναντίωση στο «νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό» και την πατριαρχία. Θεωρούν ότι ευθύνεται ο νεοφιλελευθερισμός για τα δεινά των γυναικών και προωθούν την ιδέα «του καπιταλισμού με ανθρώπινο πρόσωπο»! Στις αναλύσεις τους παραμερίζουν την ταξική εκμετάλλευση της γυναίκας. Αρνούμενες την ταξική ρίζα του γυναικείου ζητήματος, προβάλλουν την πατριαρχία ως την αιτία της γυναικείας ανισοτιμίας.

Στην Ελλάδα σήμερα οι γυναικείες οργανώσεις που εκφράζουν το νεοφιλελευθερισμό, τη σοσιαλδημοκρατία και το νεοφεμινισμό αποτελούν ολιγομελείς μη κυβερνητικές οργανώσεις ή ομάδες που συμπορεύονται είτε με το Ελληνικό Λόμπυ Γυναικών (μέλος του Ευρωπαϊκού Λόμπυ Γυναικών) είτε με την «Παγκόσμια Πορεία Γυναικών» είτε και με τα δύο.

Το νέο πρότυπο που προβάλλει το καπιταλιστικό σύστημα είναι η γυναίκα επιχειρηματίας, εξ ου και τα προγράμματα της ΕΕ για την επιχειρηματική δράση των γυναικών. Αυτό στη χώρα μας άρχισε να γίνεται ορατό από το 1985. Η συνθήκη του Μάαστριχτ (1991) δρομολόγησε τις νέες αντεργατικές - αντιλαϊκές πολιτικές που άγγιζαν ιδιαίτερα τις μισθωτές γυναίκες.

Για τις γυναίκες της εργατικής τάξης και της λαϊκής οικογένειας η ΕΕ αποδεικνύεται πλήρως εχθρική πίσω από τις διακηρύξεις της για «ίσες ευκαιρίες» στο όνομα της ισότητας. Η σύγχρονη ευρωπαϊκή στρατηγική του κεφαλαίου αντιμετωπίζει την αύξηση της μισθωτής γυναικείας εργασίας με αντιδραστικό τρόπο στο όνομα πάντα της ισότητας: μερική απασχόληση για το «συγκερασμό των οικογενειακών και επαγγελματικών υποχρεώσεων», ελαστικό ωράριο, διευθέτηση του εργάσιμου χρόνου σε κλάδους όπου απασχολείται γυναικείο εργατικό δυναμικό, άρση της απαγόρευσης της νυκτερινής εργασίας των γυναικών στη βιομηχανία κ.ά.

Η ΟΓΕ έγκαιρα, με ειδικές εκδόσεις, ανάδειξε και προειδοποίησε για τις επιπτώσεις στις γυναίκες από τη συνθήκη του Μάαστριχτ και την ΟΝΕ:

«Μέσω των όρων σύγκλισης, που έχουν επιβληθεί από τη συνθήκη, για την οικονομία μας, οι γυναίκες θα αποτελούν όλο και πιο πολύ τα μαζικά θύματα μιας αντικοινωνικής πολιτικής, που θα κτυπά τα όσα θετικά μέτρα υπάρχουν για τις γυναίκες και ταυτόχρονα θα αποκλείεται η δυνατότητα διεύρυνσής τους […]

Η πορεία για την ισοτιμία χρειάζεται μια φιλολαϊκή οικονομική και κοινωνική πολιτική ανάπτυξης που θα εξασφαλίζει: το δικαίωμα στην εργασία, θα αναγνωρίζει έμπρακτα την κοινωνική προσφορά της μητρότητας και θα κατοχυρώνει τα δικαιώματα των γυναικών. Με δυό λόγια μια πολιτική που θα έχει στο κέντρο της προσοχής της τον άνθρωπο και τις ανάγκες του»1.

Από τη δεκαετία του 1990, μέσω της στρατηγικής της ΕΕ που υιοθετούν όλα τα κράτη-μέλη της και όχι μόνο, έχει δρομολογηθεί η κατάργηση κατακτήσεων της εργατικής τάξης, της εργατικής και λαϊκής οικογένειας, ιδιαίτερες κατακτήσεις για τη μισθωτή εργαζόμενη ή γενικά για την εργαζόμενη γυναίκα, την αγρότισσα. Εχουν μπει σε διαδικασία υλοποίησης και επέκτασής τους οι λεγόμενες αναδιαρθρώσεις που αφορούν όλο τον αναπτυγμένο καπιταλιστικό κόσμο. Αυτή τη σύγχρονη πολιτική του κεφαλαίου, υπηρετούν τα αστικά κόμματα στην Ελλάδα, ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΛΑ.Ο.Σ., που επιταχύνθηκε με το πρόσχημα του διογκωμένου δημόσιου χρέους και της οικονομικής καπιταλιστικής κρίσης. Στο όνομα της ισότητας εντάθηκε η επίθεση στα εργασιακά, ασφαλιστικά και κοινωνικά δικαιώματα της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, με μεγαλύτερα θύματα τις γυναίκες και τη νεολαία. Ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ έβαλε πλάτη στήριξης αυτής της πολιτικής στο όνομα της ισότητας ή τουλάχιστον καλλιέργησε συγχύσεις, αυταπάτες, ωραιοποιώντας τη διαχειριστική δυνατότητα των αστικών θεσμών, της γυναικείας συμμετοχής σε αυτούς, αλλά και συγκαλύπτοντας τον αντιδραστικό χαρακτήρα της ΕΕ.

Η ανεργία χτυπάει κόκκινο ειδικά στις γυναίκες, η νομιμοποίηση της μαύρης εργασίας με το μανδύα του κοινωνικού εθελοντισμού, η αύξηση των ηλικιακών ορίων συνταξιοδότησης ακόμη και για τις μητέρες με ανήλικα ή ανάπηρα παιδιά, η μείωση μισθών και συντάξεων που έτσι και αλλιώς στις γυναίκες είναι μικρότερες, το πετσόκομμα των επιδομάτων, ενώ οι ανάγκες τους που απορρέουν από τον αναπαραγωγικό τους ρόλο είναι μεγαλύτερες, η εμπορευματοποίηση της Υγείας, Παιδείας, Πρόνοιας συνεχώς υποβιβάζουν το επίπεδο της ζωής των γυναικών σε πρωτόγνωρα επίπεδα. Τις αναγκάζουν να επωμισθούν εξ ολοκλήρου τη φροντίδα των παιδιών, των γερόντων, των ασθενών, των ΑμΕΑ,

Σε αυτή την κοινωνική βάση αναζωπυρώνονται αντιδραστικές αντιλήψεις και πρακτικές για το ρόλο της γυναίκας στην οικογένεια σε αντιπαράθεση με τον άνδρα κλπ.

Στον καπιταλισμό του 21ου αιώνα γίνεται πιο σαφής ο ταξικός χαρακτήρας της ανισοτιμίας των γυναικών. Τα προβλήματα του λαού μας και εκείνα των γυναικών της εργατικής-λαϊκής οικογένειας πέρασαν σε νέα φάση όξυνσης. Ο καπιταλισμός δεν μπορούσε ούτε να αμβλύνει την εκμετάλλευση, να δώσει την πραγματική ισοτιμία της γυναίκας, γιατί ακριβώς αυτά έρχονταν σε αντίθεση με τον εκμεταλλευτικό του χαρακτήρα.

Στο έδαφος των αντιδραστικών εξελίξεων γεννήθηκε η ανάγκη πιο άμεσης διασύνδεσης του ριζοσπαστικού γυναικείου κινήματος, της ΟΓΕ, με το ταξικά προσανατολισμένο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα και το κίνημα των αυτοαπασχολούμενων. Προϊόν αυτής της ανάγκης ήταν η σύσκεψη συντονισμού στις 10 Σεπτέμβρη 2010 ανάμεσα στο ΠΑΜΕ, την ΠΑΣΕΒΕ, την ΠΑΣΥ, το ΜΑΣ και την ΟΓΕ, που διακήρυξαν:

«Αποφασίσαμε να συντονίσουμε τις δυνάμεις μας και τους αγώνες μας με βάση τα κοινά μας συμφέροντα και να συμβάλλουμε στην ανάπτυξη ενός ρωμαλέου κινήματος πάλης και ανατροπής με στόχο:

- Να πληρώσουν τα μονοπώλια τα βάρη της κρίσης. ΟΧΙ άλλες θυσίες για τα συμφέροντά τους.

- Ενιαίο μέτωπο πάλης εργατών, υπαλλήλων του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, αυτοαπασχολουμένων, φτωχών αγροτών, γυναικών, νεολαίας, για τη διεκδίκηση μιας αξιοπρεπούς ζωής για τις οικογένειές μας και για ένα σίγουρο μέλλον για τα παιδιά μας. Προοπτική και μέλλον που συνδέεται με τον ασυμβίβαστο αγώνα απαλλαγής από το ζυγό των μονοπωλίων, της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, τον απεγκλωβισμό από τα κόμματα και τις κυβερνήσεις που τα υπηρετούν. Ενιαίο μέτωπο πάλης για να διεκδικήσουμε αγωνιστικά το δικαίωμα και τη δυνατότητα να διαφεντεύουμε προς όφελός μας και προς όφελος όλου του λαού τον πλούτο που παράγουμε, για άλλο δρόμο ανάπτυξης και εξουσίας που θα έχει ως σκοπό της ευημερία του λαού, την ανάπτυξη για το λαό και όχι για τα μονοπώλια».

Ο αέρας αισιοδοξίας και αγωνιστικότητας διαπέρασε όλους τους συλλόγους και τις ομάδες της ΟΓΕ σε όλη τη χώρα. Τα αποτελέσματα αυτής της κοινής δράσης δεν άργησαν να φανούν. Οι σύλλογοι και οι ομάδες της ΟΓΕ αναλαμβάνουν τη νέα τους ευθύνη να δυναμώσουν την κοινωνική συμμαχία με τη συμμετοχή των γυναικών, με τη διεκδίκηση αιτημάτων που απαντούν στις σύγχρονες ανάγκες τους.

Η ΟΓΕ βρίσκεται μπροστά στο 11ο Συνέδριό της. Μπαίνει σε μια νέα φάση ως ιδιαίτερη συνιστώσα της κοινωνικής συμμαχίας μεταξύ της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων.

Εχει μεγάλη παρακαταθήκη τους πολύμορφους αγώνες αυτά τα 36 χρόνια της δυναμικής παρουσίας της στο λαϊκό κίνημα της χώρας μας. Εχει καθαρούς στόχους, έμπειρα στελέχη και προ παντός την ορμή που φέρνουν οι νέες γυναίκες που συστρατεύονται στις γραμμές της. Πρωταρχικός στόχος είναι να κατακτήσει ένα νέο επίπεδο μαζικοποίησής της με γυναίκες της εργατικής τάξης, αυτοαπασχολούμενες, φτωχές αγρότισσες, νέες γυναίκες, γυναίκες που θα απεγκλωβιστούν από τα δόκανα της κυρίαρχης τάξης που τις εγκλωβίζουν σε ξένα προς τα πραγματικά τους συμφέροντα.

Η ΟΓΕ, με τη συμμετοχή της στην κοινωνική συμμαχία, απέκτησε δυναμική η οποία αναδεικνύεται στις πρωτοβουλίες και στις μορφές της δράσης της. Ενδεικτική είναι η συγκρότηση ομάδων σε όλες τις περιοχές, οι οποίες αποτελούν πυρήνες δράσης ανάμεσα στις γυναίκες της εργατικής λαϊκής οικογένειας σε επίπεδο γειτονιάς, η συμβολή της στη δημιουργία των λαϊκών επιτροπών.

Οσο ξεδιπλώνεται το ατελείωτο κουβάρι της αντιλαϊκής επίθεσης θα ξετυλίγεται και η δράση των συλλόγων και των ομάδων της ΟΓΕ, προκειμένου να συμβάλουν στην οργάνωση της πάλης των γυναικών της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις ώστε να υποχωρήσει ο φόβος από τις απειλές και τους εκβιασμούς της κυβέρνησης και των εργοδοτών που επιχειρούν να τρομοκρατήσουν τις γυναίκες, οι οποίες έτσι και αλλιώς είναι πιο ευάλωτες.

Η συγκρότηση του λαϊκού μετώπου θα κριθεί στον κάθε μεγάλο χώρο δουλειάς, στον κλάδο, στον τόπο κατοικίας, όπου ο γυναικείος σύλλογος ή ομάδα γυναικών της ΟΓΕ μπορεί να έχει τη δική του αυτοτελή προσφορά.

Ο αγώνας για την επιβίωση και την ισοτιμία της γυναίκας της εργατικής, της λαϊκής οικογένειας είναι αναπόσπαστο μέρος του γενικότερου εργατικού, λαϊκού αγώνα για την ανατροπή της εξουσίας των μονοπωλίων, για να φτάσει στη νίκη η εργατική τάξη και οι σύμμαχοί της, οπότε θα αρχίσει η οικοδόμηση της νέας κοινωνίας, της κοινωνικής ισότητας. Αυτή η ισότητα θα παραμερίσει και θα καταργήσει και τη φυλετική ανισότητα, θα ανοίξει το δρόμο για την πραγματική χειραφέτηση της γυναίκας από κάθε μορφή εκμετάλλευσης και καταπίεσης, για τη δημιουργική συμμετοχή της σε όλες τις πλευρές της κοινωνικής ζωής, για αλληλοσεβασμό και αλληλοεκτίμηση στις σχέσεις των δύο φύλων, που θα εκφράζεται σε όλες τις κοινωνικές αλλά και στις προσωπικές τους σχέσεις.