Τις μέρες αυτές συμπληρώνονται 65 χρόνια από τη συγκρότηση του κράτους της Γερμανικής Λαοκρατικής Δημοκρατίας (ΓΛΔ) τον Οκτώβρη του 1949 και 25 χρόνια από τη διάλυσή του και τη συνένωσή του με την καπιταλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας το Νοέμβρη του 1989.
Μετά από τις αντεπαναστατικές ανατροπές της περιόδου 1989-1991 το ΚΚΕ μπήκε σε πορεία οργανωτικής και προγραμματικής ανασυγκρότησης. Ταυτόχρονα έγινε φανερό ότι η αναζωογόνηση της επαναστατικής πάλης για το σοσιαλισμό είναι αλληλένδετη με την ερμηνεία της αντεπανάστασης και της καπιταλιστικής παλινόρθωσης.
Έτσι, παράλληλα με την επαναστατική προγραμματική αλλαγή και επικαιροποίηση που ξεκίνησε με το 15ο Συνέδριο (1996) και ολοκληρώθηκε με την ψήφιση του νέου Προγράμματος στο 19ο Συνέδριο (2013), διεξήγαγε και πλατιά μελετητική-ερευνητική εργασία σχετικά με τις αιτίες των αντεπαναστατικών ανατροπών με επίκεντρο την ΕΣΣΔ. Αυτή η φάση της ερευνητικής διαδικασίας κατέληξε με τη συζήτηση σε όλο το Κόμμα και την ψήφιση από το 18ο Συνέδριο (2009) της απόφασης για τις «Εκτιμήσεις και συμπεράσματα από τη σοσιαλιστική οικοδόμηση στον 20ό αιώνα με επίκεντρο την ΕΣΣΔ. Η αντίληψη του ΚΚΕ για το σοσιαλισμό», στοιχεία της οποίας ενσωματώθηκαν και στο Πρόγραμμά του.
Με τις παραπάνω συλλογικές επεξεργασίες το Κόμμα μας έχει χαράξει τις βασικές γραμμές προσέγγισης της εμπειρίας της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στον 20ό αιώνα. Αυτό του δίνει τα εφόδια να προσεγγίσει με μεγαλύτερη επάρκεια την πείρα της κάθε σοσιαλιστικής χώρας ξεχωριστά, πάντα σαν κομμάτι του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος και του σοσιαλιστικού στρατοπέδου.
Βασικό συμπέρασμα των παραπάνω επεξεργασιών αποτελεί το γεγονός ότι: «Η εργατική τάξη συγκροτείται ως ηγέτιδα δύναμη της νέας εξουσίας, πάνω απ’ όλα με το Κόμμα της. Η πάλη για τη θεμελίωση και ανάπτυξη της νέας κοινωνίας συντελείται από την επαναστατική εργατική εξουσία με καθοδηγητικό πυρήνα της το Κομμουνιστικό Κόμμα, που συνειδητά δρα με βάση τους νόμους κίνησης της σοσιαλιστικής-κομμουνιστικής κοινωνίας […] Επομένως η επιστημονικότητα και η ταξικότητα της πολιτικής του ΚΚ είναι καθοριστική προϋπόθεση της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Στο βαθμό που τα στοιχεία αυτά χάνονται, ανδρώνεται ο οπορτουνισμός, ο οποίος, αν δεν αντιμετωπιστεί, εξελίσσεται σε αντεπαναστατική δύναμη»1.
Με βάση την παραπάνω εκτίμηση έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η παρακολούθηση των εξελίξεων στα κόμματα τα οποία καθοδηγούσαν την προσπάθεια σοσιαλιστικής οικοδόμησης τον 20ό αιώνα. Σε αυτά ανήκει και το Ενιαίο Σοσιαλιστικό Κόμμα Γερμανίας (ΕΣΚΓ), το οποίο προέκυψε το 1946 από τη συνένωση του Κομμουνιστικού Κόμματος και του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Γερμανίας στη λεγόμενη «Σοβιετική Ζώνη Κατοχής» της ηττημένης Γερμανίας.
Το κείμενο που δημοσιεύει η ΚΟΜΕΠ αποτυπώνει την εικόνα που επικρατούσε στο ΕΣΚΓ την τελευταία περίοδο ύπαρξης της ΓΛΔ. Φυσικά, ο χαρακτήρας του κειμένου ως βιωματικής εξιστόρησης των γεγονότων θέτει και συγκεκριμένα όρια στο βάθος της έρευνας των ζητημάτων που θίγει. Ο αναγνώστης δεν μπορεί να προσεγγίσει το συγκεκριμένο κείμενο ούτε ως συλλογική επεξεργασία ούτε ως θεωρητική μελέτη των γεγονότων που εξιστορούνται. Παρ’ όλα αυτά εκτιμάμε ότι αποτυπώνονται πλευρές της κατάστασης λειτουργίας της κομματικής και κρατικής ηγεσίας της ΓΛΔ.
Το 18ο Συνέδριο –στα πλαίσια της χάραξης ζητημάτων για περαιτέρω μελέτη στα ζητήματα της σοσιαλιστικής οικοδόμησης– έχει ξεχωρίσει και κάποια συγκεκριμένα πεδία έρευνας. Ανάμεσα σε αυτά είναι και το εξής: «Πώς εκφράστηκε στα άλλα (σ.σ. πέραν της ΕΣΣΔ) σοσιαλιστικά κράτη η μορφή (Λαϊκή Δημοκρατία) της εργατικής εξουσίας, η συμμαχία της εργατικής τάξης με τα μικροαστικά στρώματα και η διαπάλη […] Πώς επέδρασε στο χαρακτήρα των ΚΚ εξουσίας η ενοποίηση, μετά το 1945, με τμήματα της σοσιαλδημοκρατίας, π.χ. στο Πολωνικό Ενιαίο Εργατικό Κόμμα, στο Ενιαίο Σοσιαλιστικό Κόμμα της Γερμανίας, στο ΚΚ Τσεχοσλοβακίας, στο Ουγγρικό Εργατικό Κόμμα»2.
Όσο περισσότερο γίνεται κτήμα του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος η θετική και αρνητική εμπειρία αυτής της οικοδόμησης, τόσο πιο αποτελεσματικό θα γίνεται αυτό στην πάλη του για τις σοσιαλιστικές επαναστάσεις και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού-κομμουνισμού στο μέλλον.
Πριν περάσουμε στο κείμενο πρέπει να αναφερθούν κάποια βιογραφικά στοιχεία του συγγραφέα του, του Χάιντς Κέσλερ (Heinz Kessler). Ο Χάιντς Κέσλερ γεννήθηκε στις 26 Γενάρη του 1920. Από μικρό παιδί είχε ενταχθεί στους Κόκκινους Πιονέρους και στη συνέχεια στην Ένωση Σπάρτακος3, καθώς και οι δύο γονείς του ήταν κομμουνιστές. Κατά τη διάρκεια της φασιστικής δικτατορίας στη Γερμανία οι γονείς του φυλακίστηκαν και στη συνέχεια μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, η μητέρα του π.χ. στο Ράβενσμπρικ.
Ο Χάιντς Κέσλερ ξεκίνησε να μαθαίνει τη δουλειά του μηχανουργού στα 1934. Τον Οκτώβρη του 1940 καλείται να υπηρετήσει στη φασιστική Βέρμαχτ, από την οποία αυτομόλησε στις 15 Ιούνη του 1941 περνώντας στον Κόκκινο Στρατό. Εκεί ανέπτυξε ενεργή αντιφασιστική δραστηριότητα, υπήρξε συνιδρυτής της «Εθνικής Επιτροπής για μια Ελεύθερη Γερμανία»4 κι έδρασε ως απεσταλμένος της σε διάφορα πολεμικά μέτωπα. Στα τέλη του 1945 επέστρεψε στο Βερολίνο, όπου ανέλαβε υπεύθυνος της Κεντρικής Αντιφασιστικής Επιτροπής Νεολαίας του Βερολίνου, ενώ το 1946 υπήρξε ένας εκ των ιδρυτών της Ελεύθερης Γερμανικής Νεολαίας (ΕΓΝ - FDJ) στη «Σοβιετική Ζώνη Κατοχής». Αναδείχθηκε Πρόεδρος της ΕΓΝ στο Βερολίνο και στη συνέχεια Γραμματέας του Κεντρικού Συμβουλίου της. Στα τέλη του 1955 ανέλαβε υπεύθυνος για τη δημιουργία και ανάπτυξη των Οργάνων Ασφαλείας και Προστασίας της ΓΛΔ. Υπήρξε επικεφαλής των αεροπορικών πολεμικών δυνάμεων και της αεροπορικής άμυνας του Εθνικού Λαϊκού Στρατού (ΕΛΣ), στη συνέχεια αρχηγός του Ανώτατου Επιτελείου του ΕΛΣ και τελικά αρχηγός της πολιτικής διοίκησης του ΕΛΣ. Το 1984 ανέλαβε υπουργός Άμυνας.
Με την επαναδραστηριοποίηση του ΚΚΓ το 1945 εκλέχτηκε μέλος της ΚΕ. Όταν το 1946 ιδρύθηκε το Ενοποιημένο Σοσιαλιστικό Κόμμα Γερμανίας έγινε μέλος του προεδρείου του και στη συνέχεια μέλος του Πολιτικού Γραφείου.
Στις 24 Γενάρη 1990 συνελήφθη –επί ΓΛΔ– από την κυβέρνηση Μόντρο «για αντισοβιετική στάση» και απελευθερώθηκε στο τέλος Απρίλη του 1990. Τη δεύτερη μέρα της Πεντηκοστής του 1990 συνελήφθη ξανά, αυτή τη φορά από τα δυτικογερμανικά δικαστικά όργανα. Έμεινε για δύο χρόνια προφυλακισμένος στο Μοάμπτι, για να δικαστεί στη συνέχεια μαζί με άλλα ηγετικά στελέχη του ΕΣΚΓ (Χόνεκερ, Στρέλιτς και Άλμπρεχτ). Καταδικάστηκε σε 7½ χρόνια φυλάκιση. Έμεινε συνολικά 5½ χρόνια στη φυλακή και αποφυλακίστηκε με αναστολή.
Σήμερα ο Χάιντς Κέσλερ ζει με περικοπή στη σύνταξή του στο Βερολίνο και είναι μέλος σε πολλές προοδευτικές οργανώσεις, όπως η Ένωση Εκδιωχθέντων από το Ναζιστικό Καθεστώς και η Ένωση για τη Νομική και Ανθρωπιστική Υποστήριξη που έχουν συστήσει πρώην στελέχη της ΓΛΔ.