1. https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/strategic_engagement_en.pdf
2. Στην ΕΕ των 28 το ποσοστό απασχόλησης των γυναικών, ηλικίας 20 έως 64 ετών, το 2016 έφτασε το 65,3% σημειώνοντας αύξηση από τα επίπεδα του 63,4% το 2014 και του 62,2% όπου βρισκόταν το 2006.
3. Δελτία Τύπου της Eurostat, με το πιο πρόσφατο να αφορά το έτος 2015 και European semester thematic factsheet: Women in labour Market, 8.11.2017, με έτος αναφοράς τα στοιχεία απασχόλησης του 2016.
4. Το χάσμα στα ποσοστά απασχόλησης ανδρών και γυναικών φτάνει τις 11,6 ποσοστιαίες μονάδες, ενώ είναι ακόμα μεγαλύτερο (18,1 ποσοστιαίες μονάδες) όσον αφορά την πλήρη απασχόληση, λόγω της κυριαρχίας των ευέλικτων μορφών απασχόλησης στο γυναικείο εργατικό δυναμικό.
5. Eurofound (2016), The gender employment gap: Challenges and solutions, Publications Office of the European Union, Luxembourg.
6. Με μέση γυναικεία απασχόληση 70,6%.
7. Με μέση γυναικεία απασχόληση 67,6%.
8. Χαρακτηριστικά, η Ελλάδα έχει το χαμηλότερο ποσοστό γυναικείας απασχόλησης (46,8%), ενώ η Σουηδία έχει το υψηλότερο ποσοστό σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ των 28 (79,2%). Στην Ελλάδα, το ποσοστό της γυναικείας απασχόλησης παρουσίασε αύξηση κατά 5,1% σε σχέση με το 2014 (41,7%), μετά από τη μείωση των ποσοστών γυναικείας απασχόλησης την περίοδο βαθέματος της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα (2008-2014) κατά 19,5%. European semester thematic factsheet: Women in labour Market, 8.11.2017.
9 . Το αντίστοιχο ποσοστό στους άντρες έφτανε το 8,2% στην ΕΕ. 2018/2077(INI) Σχέδιο έκθεσης σχετικά με τις υπηρεσίες φροντίδας στην ΕΕ.
10. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 32% των «οικονομικά ανενεργών» γυναικών στην ΕΕ των 28, ηλικίας 20-64 ετών, είναι επιφορτισμένες με προσωπικές ευθύνες, με τη στήριξη των παιδιών και των άλλων εξαρτώμενων μελών της οικογένειας. Το συγκεκριμένο ποσοστό φτάνει το 40% στις γυναίκες της ηλικιακής κατηγορίας 25-49 ετών, δηλαδή σε μια περίοδο της ζωής τους που τεκνοποιούν και μέχρι τα πρώτα χρόνια ανάπτυξης των παιδιών. European semester thematic factsheet: Women in labour Market, 8.11.2017.
11. Η Πρόταση Οδηγίας «σχετικά με την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής για τους γονείς και τους φροντιστές» http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=1311&langId=en#navItem-2, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/
?uri=CELEX:52017PC0253&from=EN
12. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:52017PC0253&from=EN
13. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:52017PC0253&from=EN
14. Χαρακτηριστικά, στην Ελλάδα οι φοιτήτριες πλειοψηφούν έναντι των φοιτητών κατά μέσο όρο την τελευταία δωδεκαετία κατά 20 περίπου ποσοστιαίες μονάδες (40,9% είναι άντρες και το 59,1% γυναίκες), ενώ η ψαλίδα μεγαλώνει ακόμα περισσότερο στους πτυχιούχους (35,8% στους άνδρες και 64,2% στις γυναίκες αντίστοιχα). Στην Ελλάδα το 34,2% των νέων γυναικών έχουν ολοκληρώσει πανεπιστημιακές σπουδές, την ώρα που το αντίστοιχο ποσοστό στους άνδρες είναι 27,6%. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Tertiary_education_statistics/el
15. https://www.esos.gr/arthra/59019/htypise-kokkino-i-anergia-ton-ptyhioyhon-aei-stin-ellada
16. «Το μέλλον της Ευρώπης θα είναι ψηφιακό», ανέφερε σε δήλωσή της την 8η Μάρτη 2018 η Μ. Γκαμπριέλ, επίτροπος Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας, διαμηνύοντας πως «οι γυναίκες και τα κορίτσια δεν μπορούν να αποκλειστούν από την ψηφιακή μεταμόρφωση της οικονομίας και της κοινωνίας» (http://europa.eu/rapid/press-release_IP-18-1507_el.htm). Αντίστοιχα, η περασμένη Παγκόσμια Μέρα για το Κορίτσι (11 Οκτώβρη) αφιερώθηκε από τον ΟΗΕ σε αντίστοιχους προβληματισμούς με κεντρικό σύνθημα: «With Her: A Skilled Girl Force» (http://www.un.org/en/events/girlchild/).
17. Το ποσοστό των γυναικών στο σύνολο των αποφοίτων της Πληροφορικής φτάνει το 20,62%, ενώ μόλις το 25% αυτών απασχολούνται σε θέσεις εργασίας ανάλογες με το αντικείμενο σπουδών τους. Το αντίστοιχο ποσοστό στους άνδρες αποφοίτους φτάνει το 53,26%. «Η ετήσια απώλεια παραγωγικότητας για την ευρωπαϊκή οικονομία λόγω των γυναικών που εγκαταλείπουν τις ψηφιακές θέσεις εργασίας τους και παραμένουν οικονομικά ανενεργές, ανέρχεται σε 16,1 δισ. ευρώ ετησίως», εκτιμά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (http://europa.eu/rapid/press-release_IP-18-1507_el.htm).
18. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_norm/---relconf/documents/meetingdocument/wcmspdf
19. Κωνσταντίνα Κούνεβα, με Ερώτησή της προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (E-000663-18, 5 Φλεβάρη 2018).
20. «Πρότυπο» θεωρείται η Σύμβαση που υπέγραψε η γερμανική συνδικαλιστική οργάνωση στον κλάδο του Μετάλλου «IG Metall» με την αντίστοιχη εργοδοτική ένωση σε ένα κρατίδιο της χώρας, με βάση την οποία δίνεται η δυνατότητα να μειώνεται ή να αυξάνεται «σε ατομική βάση ο χρόνος εργασίας. Πιο συγκεκριμένα, προβλέπεται πως εργαζόμενοι με μικρά παιδιά ή επιφορτισμένοι με τη φροντίδα ηλικιωμένων μπορούν να δουλεύουν με μειωμένο ωράριο, δηλαδή έως και 28 ώρες τη βδομάδα (από 35 ώρες), για ένα διάστημα από 6 μήνες έως και 2 χρόνια, με αντίστοιχη μείωση των αποδοχών. Το παράδειγμα προβλήθηκε και από την ετήσια επισκόπηση της απασχόλησης και των κοινωνικών εξελίξεων στην Ευρώπη (ESDE) για το 2018. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποδίδει τα εύσημα στις συνδικαλιστικές οργανώσεις που δεν τάσσονται πλέον υπέρ μιας γενικής μείωσης του εργάσιμου χρόνου, αλλά αναζητούν «λύσεις προσαρμοσμένες στις ανάγκες των εταιριών και των εργαζόμενων».
21. Οι σχετικές προτάσεις αποτυπώνονται στην έκδοση Towards age-friendly work in Europe που επεξεργάστηκαν από κοινού φορείς της ΕΕ (Eurofound, EU-OSHA, Cedefop), ανάμεσα σε αυτούς και το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE).
22. Υπολογίζεται ότι το «χάσμα» στις συντάξιμες αποδοχές ανδρών και γυναικών φτάνει το 38,3% στην ηλικιακή ομάδα 65 ετών και άνω, παρουσιάζοντας μια μικρή μείωση κατά 2% μέσα σε μια διετία. Με δεδομένα του 2013, υπολόγιζαν το συνταξιοδοτικό κενό μεταξύ γυναικών και ανδρών από 65 έως 74 ετών σε 40,2%. (IPOL_STU(2016)571363_EN.pdf).
23. EU-OSHA, Cedefop, Eurofound and EIGE, Joint report on Towards age-friendly work in Europe: a life-course perspective on work and ageing from EU Agencies, Publications Office of the European Union, Luxembourg, 2017.
24. Η απόκλιση στις συντάξεις ανδρών και γυναικών έφτασε το 26,6% το 2014, παρουσιάζοντας μείωση την περίοδο 2008-2014 κατά 12,4% (IPOL_STU(2016)571363_EN.pdf).
25. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Eurostat, η μέση ωριαία αμοιβή των γυναικών στην ΕΕ είναι κατά 16,7% χαμηλότερη από την αντίστοιχη των ανδρών. Πολλαπλάσια είναι η μέση διαφορά των συνολικών αποδοχών, η οποία φτάνει το 39,6%, ως αποτέλεσμα των χαμηλότερων ωριαίων αποδοχών, των λιγότερων ωρών εργασίας και των μικρότερων ποσοστών απασχόλησης των γυναικών. Αφορά στοιχεία του 2015. Για την Ελλάδα το μισθολογικό χάσμα φτάνει το 15% με έτος αναφοράς το 2010. European semester thematic factsheet: Women in labour Market, 8.11.2017.
26. Μηνιαία στοιχεία απασχόλησης του ΕΦΚΑ για το Μάη του 2018. Το μέσο ημερομίσθιο των γυναικών ήταν κατά 16,4% χαμηλότερο από το αντίστοιχο ημερομίσθιο των ανδρών (39,29 έναντι 47 ευρώ), ενώ ο μέσος μισθός υπολειπόταν κατά 17,5% (820,72 έναντι 995,27 ευρώ). Όσον αφορά τους εργαζόμενους με πλήρη απασχόληση, οι γυναίκες καταγράφουν μέσο ημερομίσθιο (45,72 ευρώ) που αντιπροσωπεύει το 87,50% του αντίστοιχου ημερομισθίου των ανδρών (52,25 ευρώ). Είναι χαρακτηριστικό ότι το ημερομίσθιο ανδρών και γυναικών που εργάζονται με μερική απασχόληση στην Ελλάδα παρουσιάζει μια μικρή διαφοροποίηση, στο 3,35%.
27. 80% του συνόλου της φροντίδας σε επίπεδο ΕΕ παρέχεται από άτυπους φροντιστές. 2018/2077(INI) Σχέδιο έκθεσης σχετικά με τις υπηρεσίες φροντίδας στην ΕΕ.
28. Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «σχετικά με την ανάπτυξη εγκαταστάσεων παιδικής φροντίδας για μικρά παιδιά με σκοπό την ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στην εργασία, τη διευκόλυνση της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής των εργαζόμενων γονέων και την προώθηση της βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης στην Ευρώπη» [COM(2018)273].
29. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαπιστώνει πως έχει επιτευχθεί ο στόχος για τα παιδιά ηλικίας κάτω των 3 ετών για την ΕΕ των 28, καθώς καλύπτεται το 32,9% των παιδιών, αν και εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών-μελών. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, ο στόχος του 33% έχει επιτευχθεί σε μεγάλο βαθμό σε 12 κράτη-μέλη, ενώ στα υπόλοιπα 16 κράτη-μέλη πρόσβαση σε παιδική φροντίδα έχει λιγότερο από το 33% των παιδιών. Μάλιστα, σε 10 κράτη-μέλη πρόσβαση σε παιδική φροντίδα έχει λιγότερο από το 25% των παιδιών της μικρότερης ηλικιακής ομάδας.
30. Τα στοιχεία αφορούν το 2016. (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:52018DC0273&from=EN)
31. Η ΕΕ έχει διαβλέψει «οικονομικές ευκαιρίες που προκύπτουν από τις δημόσιες δαπάνες και τα έξοδα των ίδιων των καταναλωτών, που σχετίζονται με τη γήρανση του πληθυσμού» (έγγραφο αναφοράς της Επιτροπής, της 23ης Φλεβάρη 2015, με τίτλο «Growing the Silver Economy in Europe»).
32. Η εταιρεία «McKinsey» υπολογίζει το ποσοστό της «μη αμειβόμενης εργασίας» των γυναικών στο 75% του συνόλου της παγκοσμίως. Όσον αφορά τα καπιταλιστικά κράτη της Δυτικής Ευρώπης, οι γυναίκες αφιερώνουν διπλάσιο χρόνο σε σύγκριση με τους άνδρες στις σχετικές δραστηριότητες. (THE POWER OF PARITY: HOW ADVANCING WOMEN’S EQUALITY CAN ADD $12 TRILLION TO GLOBAL GROWTH, SEPTEMBER 2015.)
33. 2018/2077(INI) Σχέδιο έκθεσης σχετικά με τις υπηρεσίες φροντίδας στην ΕΕ.
34. Δήλωση της Περιφερειάρχη Αττικής, Ρένας Δούρου, στην εκδήλωση «Athens Business Women Forum 2017» που συνδιοργανώθηκε από την Περιφέρεια Αττικής και το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών.
35. Μνημόνιο συνεργασίας ανάμεσα στην Περιφέρεια Αττικής και την Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ).
36. Ημερίδα της Ελληνικής Αντιπροσωπίας του Ευρωπαϊκού Λόμπι Γυναικών και των τμημάτων του Λυκείου των Ελληνίδων: Εναρμόνιση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής στην εποχή της κρίσης (3.4.2017).
37. Πρόκειται για ενώσεις εργαζόμενων σε επίπεδο επιχείρησης που διαπραγματεύονται με την καπιταλιστική εργοδοσία τη σύμβαση εργασίας. Στην Ελλάδα, εκφράζονται μέσα από τις «Ενώσεις Προσώπων».
38. Ταυτόχρονα, επισημαίνεται από τις εκθέσεις των επιτελείων της ΕΕ ότι η ενίσχυση της σύνθεσης των οργάνων της διοίκησης των εταιριών με γυναίκες μπορεί να βελτιώσει την εικόνα της, καθώς «οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν ένα αυξανόμενο ποσοστό της καταναλωτικής αγοράς και μια ηγετική ομάδα που περιλαμβάνει γυναίκες θα επιτύχει ευκολότερα την κατανόηση των γυναικών πελατών». Η ικανότητα των επιχειρηματικών ομίλων να προσεγγίζουν με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα τις γυναίκες ως καταναλώτριες συναρτάται με καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα [SEC (2011) 246 final].
39. Εστιάζοντας ιδιαίτερα στην κατηγορία των 500 πιο κερδοφόρων επιχειρήσεων στην Ελλάδα το 2015 (με βάση τα αποτελέσματα EBITDA), η ICAP καταγράφει καλύτερες επιδόσεις και των 46 επιχειρήσεων που διοικούνται από γυναίκες (το 9,2% των εταιριών της κατηγορίας).
40. Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE), Estimating the costs of gender-based violence in the European Union, 2014.
41. http://europa.eu/rapid/press-release_STATEMENT-18-6501_el.htm
42. Σε πολλές περιπτώσεις, το φύλο ενσωματώνεται ή αποτελεί μεγάλη συνιστώσα διμερών προγραμμάτων, όπως το πρόγραμμα δημοσιονομικής στήριξης για τα ανθρώπινα δικαιώματα ύψους 12 εκατομμυρίων ευρώ στην Αρμενία. Άλλο παράδειγμα αποτελεί η χρηματοδότηση στη Λιβύη ενός προγράμματος ψυχικής υγείας, ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και οικονομικής και κοινωνικής ένταξης των γυναικών (2,9 εκατ. ευρώ, διμερής χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Μέσου Γειτονίας και Εταιρικής Σχέσης). Στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, έχει ξεκινήσει ένα πρόγραμμα για την οικονομική και κοινωνική χειραφέτηση γυναικών θυμάτων ένοπλων συγκρούσεων (1,5 εκατ. ευρώ, ταμείο εμπιστοσύνης της ΕΕ για την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία / Bekou) και τα περιφερειακά προγράμματα έχουν ανάλογες στοχεύσεις. Το πολυετές ενδεικτικό περιφερειακό πρόγραμμα για τη Λατινική Αμερική για το 2014-2020 περιλαμβάνει συγκεκριμένες δράσεις για την ισότητα των φύλων και την ενδυνάμωση των κοριτσιών και των γυναικών στους τρεις τομείς προτεραιότητας συνεργασίας του (εκτιμώμενος προϋπολογισμός 16-18 εκατομμυρίων ευρώ). https://www.consilium.europa.eu/el/infographics/eu-trade-map/
43. Σε συνεργασία με τα Ηνωμένα Έθνη, έχει δρομολογήσει από το Σεπτέμβρη του 2017 την πρωτοβουλία «Spotlight Initiative» για την εξάλειψη όλων των μορφών βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών, με αρχική επένδυση ύψους 500 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ ολοκληρώνεται η περιφερειακή εκστρατεία για την καταπολέμηση και την πρόληψη της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών στη Βόρεια Αφρική και στη Μέση Ανατολή. Η πρωτοβουλία, που εφαρμόζεται με τριετή σύμβαση επιχορήγησης ύψους 3,24 εκατ. ευρώ, θα ξεκινήσει την άνοιξη του 2019 και θα υποστηρίξει δραστηριότητες «ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης».
44. «Τα τελευταία πέντε χρόνια έχουν δαπανηθεί 103 εκατομμύρια EUR σε 121 έργα και προγράμματα για την προώθηση της ισότητας των φύλων στην ευρωπαϊκή γειτονία, συμπεριλαμβανομένων των 5 εκατομμυρίων EUR του προγράμματος Women in Business (Γυναικεία Επιχειρηματικότητα) στις χώρες της ανατολικής εταιρικής σχέσης» [2016/2060(INI)].
45. Μια πρακτική που έχουν υποστεί τουλάχιστον 200 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια και εξακολουθεί να εφαρμόζεται σε περίπου 30 χώρες. http://europa.eu/rapid/press-release_STATEMENT-18-6501_el.htm
46. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΕ, αφορούν περίπου 12 εκατομμύρια κορίτσια κάτω των 18 ετών κάθε χρόνο, με αποτέλεσμα να εγκαταλείπουν το σχολείο και να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ενδοοικογενειακής βίας. http://europa.eu/rapid/press-release_STATEMENT-18-6501_el.htm
47. Το 2014, σε περίπου 125.000 ειρηνευτικές δυνάμεις, οι γυναίκες αποτελούσαν το 3% του στρατιωτικού προσωπικού και το 10% του αστυνομικού προσωπικού στις ειρηνευτικές αποστολές του ΟΗΕ.
48. Πλήρες κείμενο των συμπερασμάτων σχετικά με την «Ενίσχυση της στρατηγικής εταιρικής σχέσης ΟΗΕ-ΕΕ για τις ειρηνευτικές επιχειρήσεις και τη διαχείριση κρίσεων: Προτεραιότητες 2019-2021».
49. http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2017/599302/EPRS_BRI(2017)599302_EN.pdf, «Ενισχύοντας τις γυναίκες στην ΕΕ και πέραν αυτής: Ηγεσία και επίλυση συγκρούσεων».