Οι εξελίξεις το τελευταίο τρίμηνο του 2022 ήταν πολύ πυκνές. Βοηθούν να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα για τη διεξαγωγή της ιδεολογικής και πολιτικής πάλης τους επόμενους μήνες, καθώς μπαίνουμε και σε προεκλογική περίοδο.
Οι εξελίξεις το τελευταίο τρίμηνο του 2022 ήταν πολύ πυκνές. Βοηθούν να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα για τη διεξαγωγή της ιδεολογικής και πολιτικής πάλης τους επόμενους μήνες, καθώς μπαίνουμε και σε προεκλογική περίοδο.
Συνοπτικά οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν ότι:
– Η ακρίβεια και η ενεργειακή φτώχεια για τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα «ήρθαν για να μείνουν» και να ενισχυθούν και το 2023. Είναι αποτέλεσμα της «απελευθέρωσης» του τομέα της Ενέργειας και της «πράσινης μετάβασης» της ΕΕ, στρατηγικής επιλογής των αστικών τάξεων τα τελευταία χρόνια, που υπηρετήθηκε απ’ όλες τις κυβερνήσεις, σοσιαλδημοκρατικές και φιλελεύθερες. Γι’ αυτό και η άνοδος των τιμών είχε ήδη ξεκινήσει μήνες πριν τον πόλεμο ΝΑΤΟ-Ρωσίας στην Ουκρανία, με την τιμή του φυσικού αερίου στην ΕΕ να φτάνει σε ιστορικό υψηλό τον Οκτώβρη του 2021. Ο πόλεμος επιδείνωσε την κατάσταση, έφερε και νέα βάρη για τους λαούς από τις κυρώσεις της ΕΕ στη Ρωσία, που εκτοξεύουν το κόστος πρώτων υλών, ενέργειας, σειράς εμπορευμάτων.
– Από αυτόν τον πόλεμο δε χάνουν όλοι. Πολλαπλασιάζονται τα κέρδη για τα μονοπώλια της «πράσινης μετάβασης», όχι μόνο λόγω της αύξησης των τιμών, αλλά και λόγω των τεράστιων πακέτων κρατικής και κοινοτικής χρηματοδότησης για επενδύσεις προκειμένου να προχωρήσει το νέο σχέδιο απεξάρτησης από τα ρωσικά καύσιμα κοκ. Ήδη η ΕΕ αποφάσισε να διαθέσει ένα μεγάλο πακέτο, 300 δισ. ευρώ, για το νέο σχέδιο απεξάρτησης από τα ρωσικά καύσιμα, που αφορά επενδύσεις στις ΑΠΕ, στις υποδομές υδρογόνου κλπ. Αντίστοιχα, πάνω από 400 δισ. ευρώ υπολογίζεται το νέο «σχέδιο Μάρσαλ» για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. Μεγάλη αύξηση σημειώνεται στα κέρδη των εφοπλιστών, ιδιαίτερα των Ελλήνων, που μεταφέρουν το αμερικανικό LNG στην Ευρώπη.
– Ταυτόχρονα όμως οξύνονται οι αντιθέσεις με τους ενεργοβόρους ευρωπαϊκούς ομίλους (των τομέων του μετάλλου και της χημικής βιομηχανίας), που βλέπουν να επιδεινώνεται η θέση τους. Συνολικά η υποχώρηση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής μεταποίησης απέναντι σ’ αυτή των ΗΠΑ (που διαθέτει πολύ φθηνότερη ενέργεια), η συνεχής εξασθένηση του ευρώ έναντι του δολαρίου που αυξάνει ακόμα περισσότερο τις τιμές στις εισαγωγές, επιταχύνουν την εκδήλωση νέας ύφεσης στην Ευρωζώνη.
– Και την ίδια στιγμή κλιμακώνεται ο πόλεμος ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ με τη Ρωσία στο έδαφος της Ουκρανίας, με πιθανό το ενδεχόμενο γενίκευσής του, ενώ, ήδη, πολλαπλασιάζονται οι πολεμικές συγκρούσεις και οι εστίες έντασης σε όλο τον πλανήτη, «στρώνοντας το έδαφος» ακόμα και για μια επισιτιστική κρίση.
Οι εξελίξεις, όχι μόνο στο έδαφος της Ουκρανίας αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο, αποδεικνύουν ότι συνεχίζεται με γρήγορους ρυθμούς η πολεμική προετοιμασία και οξύνονται οι ανταγωνισμοί.
Η προσάρτηση, μετά από δημοψήφισμα, του 15% του ουκρανικού εδάφους, στις περιοχές Χερσώνα, Ζαπορίζια, Λουγκάνσκ και Ντονιέτσκ από τη Ρωσία στις αρχές Οκτώβρη, συνοδεύτηκε με δηλώσεις ότι κάθε επίθεση σε αυτές αποτελεί επίθεση σε ρωσικό έδαφος. Ακόμα και μετά από την αποχώρηση των ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων από τη δυτική πλευρά του ποταμού Δνείπερου, η Ρωσία δήλωνε ότι ολόκληρη η περιφέρεια παραμένει ρωσικό έδαφος.
Αποτελούν σημάδια γρήγορης κλιμάκωσης η συνεχής αποστολή οπλισμού στην Ουκρανία, από ΗΠΑ - ΝΑΤΟ και ΕΕ, με τη συζήτηση να αφορά και όπλα μεγάλης εμβέλειας, σε συνδυασμό με τα χτυπήματα σε δυο αεροπορικές βάσεις της Ρωσίας μερικά χιλιόμετρα έξω από τη Μόσχα και 500-700 χλμ. από τα σύνορα με την Ουκρανία. Αντίστοιχα, οι εκατέρωθεν απειλές για χρήση πυρηνικών όπλων παραμένουν πάνω στο τραπέζι, με την κατάσταση να οξύνεται περαιτέρω μετά από την πτώση του πυραύλου στο έδαφος της Πολωνίας, που αποτελεί ΝΑΤΟϊκό έδαφος, και την επιθετική ρητορική από τη Γερμανία με την επίρριψη ευθυνών στη Ρωσία για την πτώση του πυραύλου.
Στο φόντο της πτώσης του πυραύλου στην Πολωνία, συναντήθηκαν Μπάιντεν και Σι Τζιπίνγκ στο περιθώριο της συνάντησης των G20 στην Ινδονησία. Βέβαια, την ίδια στιγμή αυξάνεται η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στον Ειρηνικό, σε Ταϊβάν και Κορεατική Χερσόνησο, προχωρούν συμφωνίες με την Ιαπωνία για αμυντική συνεργασία. Τέλη Νοέμβρη σημειώθηκε ένταση μεταξύ των Πολεμικών Ναυτικών Κίνας και ΗΠΑ, με την Κίνα να κατηγορεί τις ΗΠΑ για ενέργειες που «αποτελούν σοβαρή παραβίαση της εθνικής κυριαρχίας και της ασφάλειας της Κίνας». Ενώ ήδη το Πεντάγωνο έχει δηλώσει ότι οι ΗΠΑ δε θα επιτρέψουν στην Κίνα να αποκτήσει την πρωτοκαθεδρία στο παγκόσμιο στρατιωτικό μερίδιο.
Οι εστίες έντασης πυκνώνουν και σε Δυτικά Βαλκάνια και Ανατολική Μεσόγειο, με τη νέα αύξηση της έντασης μεταξύ Σερβίας-Κοσόβου, την επίθεση της Τουρκίας σε Βόρεια Συρία και Ιράκ, τις συνεχείς επιθέσεις του Ισραήλ στα Παλαιστινιακά εδάφη. Πάνω από 60 συγκρούσεις βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη σε παγκόσμιο επίπεδο και αφορούν, εκτός των άλλων, την Ινδία, τη Δυτική Σαχάρα, ενώ κλιμακώνεται η κατάσταση και στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Ταυτόχρονα, εκτός από τη μεγάλη δύναμη πυρός από ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις που συγκεντρώνονται στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, διπλασιάστηκε η ΝΑΤΟϊκή παρουσία σε Βαλτική και Βόρεια Θάλασσα, με πρόσχημα τις δολιοφθορές στους αγωγούς NORD STREAM 1 και 2.
Παράλληλα, καταγράφουν ρεκόρ οι συμφωνίες Ρωσίας και Κίνας σε μια σειρά τομείς ενώ προχωράει και η στρατιωτική συνεργασία τους. Ρωσία και Λευκορωσία διαμόρφωσαν «κοινό αμυντικό χώρο», προχωρούν τα σχέδια Ρωσίας-Τουρκίας για δημιουργία κόμβου του ρωσικού φυσικού αερίου στην Τουρκία, ενισχύονται οι εμπορικές συμφωνίες Ρωσίας-Ινδίας, ενώ, παρά τις κυρώσεις, διατηρούνται εμπορικές συναλλαγές Ρωσίας-ΕΕ, π.χ., σε πυρηνική ενέργεια και LNG. Από τη μεριά της, η Κίνα ενισχύει τις διμερείς σχέσεις με τη Σαουδική Αραβία υπογράφοντας συμφωνίες εκατομμυρίων, ενώ παρεμβαίνει (και με τη Ρωσία) μέσα από περιφερειακούς ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς όπως ο ΟΣΣ (Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης).
Μέσα σε αυτό το φόντο και καθώς βαθαίνει η ανισομετρία στην καπιταλιστική ανάπτυξη, οξύνονται οι αντιθέσεις τόσο μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ όσο και μεταξύ ΕΕ-ΗΠΑ. Ήδη οι απανωτές Σύνοδοι Κορυφής των τελευταίων μηνών, οι έκτακτες σύνοδοι των υπουργών Ενέργειας και άλλων, η αδυναμία να καταλήξουν σε μια απόφαση μέχρι την πρόσφατη σύνοδο της 24ης Νοέμβρη, ακόμα και αυτή η κοινή απόφαση για την επιβολή πλαφόν στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου, η αδυναμία να καταλήξουν σε πλαφόν στην τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου, αποδεικνύουν ότι μεταξύ των κρατών-μελών αυξάνεται η δυσκολία να διαμορφωθεί ένας στέρεος συμβιβασμός.
Η δυσκολία δεν αφορά μόνο τη διαχείριση της προσωρινής ήττας της ΕΕ στον ενεργειακό πόλεμο με τη Ρωσία, δηλαδή την αδυναμία της να αναπληρώσει με επαρκή και φτηνό τρόπο την απώλεια του ρωσικού φυσικού αερίου στο οποίο επέδρασε και η μείωση από τον ΟΠΕΚ της παραγωγής κατά 2 εκατομμύρια βαρέλια στις αρχές Οκτώβρη. Αφορά τις μεγάλες διαφορές των κρατών-μελών στο ενεργειακό τους μίγμα, στο βαθμό εξάρτησης από το φυσικό αέριο, στο μέγεθος της ενεργοβόρας βιομηχανίας, στις δυνατότητες του κάθε κράτους να στηρίξει την ανταγωνιστικότητα των εγχώριων ομίλων του. Ενισχύεται έτσι η αντιπαράθεση μεταξύ Γερμανίας και Γαλλίας, με την πρώτη να ιεραρχεί ως προτεραιότητα τη διασφάλιση της επάρκειας των εισαγωγών φυσικού αερίου σε σχέση με τη μείωση των τιμών, σε αντίθεση με τη Γαλλία και την Ιταλία. Ταυτόχρονα, η Γαλλία με τη σειρά της κατηγορεί τις ΗΠΑ για τις πανάκριβες τιμές πώλησης του αμερικανικού LNG στην Ευρώπη. Ενώ, συνολικά, τα αντικειμενικά συμφέροντα της Ευρωζώνης στο ζήτημα των εμπορικών συναλλαγών με την Κίνα και τη Ρωσία αποκλίνουν σε σχέση με αυτά των ΗΠΑ.
Στο πλαίσιο αυτών των ανταγωνισμών κλιμακώνεται η αντιπαράθεση και στα ελληνοτουρκικά. ΗΠΑ και ΕΕ επιχειρούν να διατηρήσουν την Τουρκία ως στρατηγικό σύμμαχο, αφού άλλωστε ανήκει στις ισχυρότερες στρατιωτικές δυνάμεις του ΝΑΤΟ. Έχει υψηλού επιπέδου οικονομικές, πολιτικές σχέσεις και στρατιωτικές συναλλαγές με τις ΗΠΑ, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ισπανία, γενικότερα με την ΕΕ. Γι’ αυτό άλλωστε και κοινή στάση απέναντι στην ευθεία αμφισβήτηση κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας από πλευράς της Τουρκίας καταλήγει στο ότι «πρέπει να τα βρουν οι δυο πλευρές».
Και το τελευταίο διάστημα, η Τουρκία αναβαθμίζει συνεχώς τη θέση της στην περιοχή ενισχύοντας τις σχέσεις της και με τη Ρωσία, και με ΗΠΑ-ΕΕ, αξιοποιώντας, μεταξύ άλλων, και τον έλεγχο των Στενών των Δαρδανελίων. Αποκορύφωμα είναι η αεροπορική επίθεση σε Βόρεια Συρία και Ιράκ που ξεκίνησε με τη στήριξη των ΗΠΑ και την ανοχή της Ρωσίας το Νοέμβρη, αξιοποιώντας και τις πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις στην Κωνσταντινούπολη. Παρά τις όποιες αντιρρήσεις εκφράστηκαν στη συνέχεια για την πραγματοποίηση και χερσαίας επέμβασης, στηρίζουν τα επιχειρήματα της Τουρκίας για «καταπολέμηση της τρομοκρατίας». Σε αυτήν τη βάση αποφασίστηκε και η πώληση των αμερικανικών μαχητικών F-16 στην Τουρκία, με την κυβέρνηση Μπάιντεν να δίνει το «πράσινο φως» να ενταχτούν τα F-16 στο τουρκικό οπλοστάσιο για τις ΝΑΤΟϊκές ανάγκες.
Από την άλλη πλευρά, και η Ελλάδα επιδιώκει συνεχώς να αναβαθμίζει τη θέση της, να αναδειχτεί σε ενεργειακό κόμβο και «δύναμη σταθερότητας» στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ εμπλέκεται όλο και περισσότερο στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο στην Ουκρανία και στους γενικότερους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς. Με ευθύνη της κυβέρνησης της ΝΔ και τη συναίνεση του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ, στο όνομα των συμβατικών υποχρεώσεων στο ΝΑΤΟ στέλνει συνεχώς οπλισμό στην Ουκρανία, ενώ ετοιμάζεται να στείλει και το σύστημα των S-300, προετοιμάζει κέντρο εκπαίδευσης ουκρανικών δυνάμεων στην Ελλάδα, διαθέτει στρατιωτικές δυνάμεις σε χώρες της Αν. Ευρώπης, ενώ είναι δεδομένη και η χρησιμοποίηση στρατιωτικών βάσεων σε όλη την Ελλάδα από τις αμερικανοΝΑΤΟϊκές δυνάμεις, με τη συζήτηση να έχει ενταθεί το τελευταίο διάστημα και για την (εκ νέου) φύλαξη πυρηνικών όπλων στον Άραξο. Η πολιτική αυτή έχει κάνει τη χώρα «θύτη» σε βάρος άλλων λαών και το λαό μας στόχο αντιποίνων.
Με δεδομένο ότι οι εκατέρωθεν διεκδικήσεις και οι απειλές όχι μόνο χρονίζουν αλλά και κλιμακώνονται, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο ενός θερμού επεισοδίου και μιας πιο επικίνδυνης στρατιωτικής εμπλοκής. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο ιστορικά έχει αποδειχτεί ότι θα συνοδεύεται από την παρέμβαση-διαμεσολάβηση των ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΕΕ, ώστε να προχωρήσουν «συμβιβασμοί» και «συμφωνίες» που δε θα διαταράσσουν τις παραπάνω βασικές επιδιώξεις και τα σχέδια ΗΠΑ-ΝΑΤΟ και ΕΕ στην περιοχή, με τους λαούς να πληρώνουν για άλλη μια φορά τα σπασμένα.
Μέσα σε αυτό το εκρηκτικό μίγμα εξελίξεων γίνεται φανερό ότι η επιδείνωση του βιοτικού επίπεδου των εργατικών-λαϊκών στρωμάτων δεν είναι ούτε «φυσικό φαινόμενο», ούτε «εισαγόμενο» λόγω του πολέμου, όπως λέει η ΝΔ, ούτε «ελληνικό φαινόμενο» όπως λέει ο ΣΥΡΙΖΑ.
Οι πραγματικές αιτίες δεν είναι άλλες από τη στήριξη της καπιταλιστικής ανάπτυξης, στο πλαίσιο τόσο του διεθνούς όσο και του εγχώριου ανταγωνισμού, για να ικανοποιηθούν οι ανάγκες της κερδοφορίας των μονοπωλιακών ομίλων. Αυτήν την κερδοφορία υπηρετούν με συνέπεια οι αστικές κυβερνήσεις και στην Ελλάδα. Αυτή επιβάλλει την ένταση της εκμετάλλευσης, την αφαίρεση όποιων δικαιωμάτων και κατακτήσεων έχουν απομείνει, την επέκταση των «μαύρων» - ελαστικών εργασιακών σχέσεων, τη μείωση των πραγματικών μισθών από την εκτίναξη του πληθωρισμού.
Σε αυτές τις «ράγες» θα κινείται και η όποιας απόχρωσης επόμενη κυβέρνηση, αφού είναι «κοινός τόπος» η στήριξη της καπιταλιστικής οικονομίας, με το αστικό επιτελικό κράτος να παίζει σε αυτό πρωταρχικό ρόλο.
Ο προϋπολογισμός για το 2023, που διαφημίζεται ως «ο πρώτος μεταμνημονιακός», με το ΣΥΡΙΖΑ να διεκδικεί ήδη από το καλοκαίρι να πιστωθεί αυτή την «επιτυχία», επιβεβαιώνει ποιος θα συνεχίσει να πληρώνει το λογαριασμό.
Ήδη από την εισηγητική έκθεση προετοιμάστηκε το έδαφος, αφού δηλώνεται ξεκάθαρα ότι θα είναι «συγκριτικά στενότερα τα περιθώρια» για το 2023 λόγω της «μεγάλης δημοσιονομικής επέκτασης που ακολουθήθηκε για τις κρίσεις της πανδημίας και της ενέργειας την περίοδο 2020-2022». Για άλλη μια φορά δηλαδή οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα θα πληρώσουν για την κρατική στήριξη των μονοπωλιακών ομίλων την περίοδο της πανδημίας.
Έτσι, προβλέπεται ότι στους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα αναλογούν: Πάνω από 56 δισ. ευρώ για έμμεσους και άμεσους φόρους, πάγωμα των μισθών των δημόσιων υπαλλήλων, των δαπανών για την υγεία, για οικογενειακά και άλλα επιδόματα, σε συνθήκες που ήδη εξανεμίζεται το λαϊκό εισόδημα από τις πρώτες μέρες του μήνα. Από την άλλη όμως, μέσα σε αυτό το «ασφυκτικό πλαίσιο», προκειμένου να στηριχτεί η καπιταλιστική οικονομία και να υπηρετηθεί ο στόχος για πρωτογενή πλεονάσματα, απλόχερα το αστικό κράτος θα μοιράσει 15,3 δισ. στα ταμεία των επιχειρηματικών ομίλων για την «πράσινη-ψηφιακή μετάβαση».
Τα παραπάνω έρχονται να προστεθούν στο βαρύ λογαριασμό που ήδη πληρώνει ο λαός: Με το πανάκριβο «πράσινο» ρεύμα και την εισαγωγή του πανάκριβου αμερικανικού LNG, με τις αυξημένες τιμές στα τρόφιμα και στα βασικά είδη κατανάλωσης, με τη βαριά και ασήκωτη έμμεση φορολογία και τις περικοπές κοινωνικών δαπανών. Σε αυτά θα προστεθούν και η αποπληρωμή των νέων δανείων των κρατών-μελών, για να υλοποιηθεί το ενεργειακό πακέτο της ΕΕ, για την «πράσινη μετάβαση».
Την κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων υπηρετούν και μια σειρά επενδύσεις που προχωράει με ταχύτητα η κυβέρνηση της ΝΔ, με το μάτι και στις κάλπες που θα στηθούν τους επόμενους μήνες, όπως στο Ελληνικό, στο Θριάσιο, στο Σκαραμαγκά. Και εδώ, πότε ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ ανταλλάσσουν φιλοφρονήσεις για την «καλή δουλειά» που ξεκίνησε ο ένας για να την συνεχίσει ο άλλος, πότε «διασταυρώνουν τα ξίφη τους» για το ποιος μπορεί να εξασφαλίσει καλύτερους επενδυτικούς όρους, πάντα προς όφελος των μονοπωλιακών ομίλων.
Το εχθρικό για το λαό αστικό κράτος –και οι κυβερνήσεις του– από τη μια θεωρεί κόστος την πολιτική προστασία αφήνοντας το λαό έρμαιο της κακοκαιρίας, με θύματα και κατεστραμμένες περιουσίες, όπως τον Οκτώβρη στη Σητεία, και «θυσιάζει» τα παιδιά του μέσα σε σχολεία επικίνδυνα ακόμα και για τη ζωή τους, όπως με τραγικό τρόπο αποτυπώθηκε στις Σέρρες. Γιατί αυτό επιβάλλει η απαράδεκτη ζυγαριά κόστους-οφέλους της ΕΕ, την οποία στηρίζουν και υλοποιούν όλα τα αστικά κόμματα.
Από την άλλη, πατώντας πάνω σε αυτήν την άθλια πραγματικότητα προχωράνε μια σειρά νομοθετικές παρεμβάσεις από την κυβέρνηση –με την ανοιχτή ή καλυμμένη στήριξη των υπόλοιπων κομμάτων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το νομοσχέδιο για τη δευτεροβάθμια περίθαλψη που ψηφίστηκε στις αρχές Δεκέμβρη. Πατώντας πάνω στην υποχρηματοδότηση και υποβάθμιση των δημόσιων νοσοκομείων που υλοποίησαν όλες οι κυβερνήσεις, εμφανίζει ως «λύση» την περαιτέρω ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα.
Έτσι, όχι μόνο παραχωρεί στα ιδιωτικά μεγαθήρια στο χώρο της Υγείας επιπλέον πελατεία, αλλά γενικεύει τη «συνεργασία» με το δημόσιο τομέα, απαλλάσσοντας το κράτος απ’ οποιαδήποτε «υποχρέωση» στήριξης της δημόσιας υγείας. Υλοποιούνται δηλαδή οι κατευθύνσεις της ΕΕ, όπως και σε άλλες χώρες, που αντιμετωπίζουν την υγεία ως πανάκριβη πολυτέλεια, απλησίαστη για τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα. Αντίστοιχα, με μαζικό τρόπο το 2023 θα προχωρήσουν χιλιάδες πλειστηριασμοί κατοικιών, πατώντας πάνω στο πλαίσιο που έχουν συνδιαμορφώσει ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ τα προηγούμενα χρόνια, για να υπηρετηθεί η κερδοφορία των τραπεζικών ομίλων.
Το προηγούμενο διάστημα βέβαια, έγινε ακόμα πιο φανερό ότι το κράτος της δικτατορίας του κεφαλαίου επιδιώκει να γίνεται όλο και πιο ικανό απέναντι στο βασικό αντίπαλό του, το εργατικό-λαϊκό κίνημα:
Με την ενίσχυση του νομοθετικού κατασταλτικού οπλοστασίου, με αποκορύφωμα το πρόσφατο νομοσχέδιο για την ΕΥΠ. Συνολικά η υπόθεση των υποκλοπών επιβεβαιώνει το ΚΚΕ για όσα είχε θέσει εξαρχής για τις πολλαπλές της στοχεύσεις:
– Να συντηρήσει –όπως φαίνεται μέχρι τις κάλπες– την κάλπικη αντιπαράθεση ανάμεσα σε ΝΔ - ΣΥΡΙΖΑ - ΠΑΣΟΚ, ώστε να μη φαίνεται η από κοινού υπεράσπιση και θωράκιση του θεσμικού πλαισίου που περιστέλλει δικαιώματα και λαϊκές ελευθερίες.
– Να συγκαλύψει τις ευθύνες για τα επί έξι χρόνια περιστατικά υποκλοπών στην Έδρα της ΚΕ του ΚΚΕ.
– Να θωρακίσει ακόμα περισσότερο το πλαίσιο της μαζικής και προληπτικής παρακολούθησης, για να υπερασπίζεται σε όλες τις συνθήκες την «εθνική ασφάλεια» του κεφαλαίου. Έτσι, πλέκεται ένα δίχτυ που στο όνομα της «εθνικής ασφάλειας» και της «διακρίβωσης εγκλημάτων» δε θα εξαιρείται κανείς από τους μηχανισμούς παρακολούθησης της ΕΥΠ και της Αντιτρομοκρατικής Υπηρεσίας.
– Να «αθωώσει» την αστική δημοκρατία και το κράτος της, το «κράτος δικαίου», ως δήθεν «εγγυητή δημοκρατικών δικαιωμάτων».
Με την ένταση της κρατικής καταστολής: Από τα ΜΑΤ και τις συλλήψεις στους απεργούς στη Μαλαματίνα, την προσπάθεια εισόδου της πανεπιστημιακής αστυνομίας στα ΑΕΙ που εμποδίστηκε χάρη στην άμεση παρέμβαση των φοιτητικών συλλόγων, την ένταση της αστυνομικής βίας –με τις πλάτες της Πρυτανείας– στη Θεσσαλονίκη, μέχρι τον εν ψυχρώ πυροβολισμό στο κεφάλι του 16χρονου για 20 ευρώ και τη μετέπειτα προσπάθεια συγκάλυψης των ευθυνών, έντασης του ρατσισμού και του κοινωνικού αυτοματισμού.
Με όλα τα παραπάνω, η αστική τάξη και το κράτος της προσπαθεί να προλάβει, «παίρνει τα μέτρα της», ώστε από τη μια να αποσπάσει την ενεργή στήριξη του εργατικού-λαϊκού κινήματος στα συμφέροντά της και από την άλλη να καταστείλει προσπάθειες αντίδρασης, μαχητικής απάντησης. Ούτε αυτό φυσικά είναι «ελληνικό φαινόμενο». Συμβαίνει σε όλα κράτη-μέλη της ΕΕ, στις ΗΠΑ, σε άλλες χώρες που εκδηλώνονται ελπιδοφόροι αγώνες και οι αστικές κυβερνήσεις –κάθε απόχρωσης– επιδιώκουν να τους καταστείλουν.
Στη Γαλλία ξεχώρισε η πολυήμερη απεργία των εργαζόμενων στα διυλιστήρια και η πανεργατική απεργία αλληλεγγύης παρά τις απειλές, την καταστολή και τις επιστρατεύσεις απεργών. Πραγματοποιούνται κινητοποιήσεις χιλιάδων ανθρώπων σε ευρωπαϊκές πόλεις, π.χ., στη Γερμανία, ενάντια στην ακρίβεια, τις κυρώσεις της ΕΕ. Στις ΗΠΑ, απαγορεύτηκε με νόμο «δυνητική» απεργία στις σιδηροδρομικές μεταφορές με υπογραφή Μπάιντεν, ενώ την ίδια στιγμή πραγματοποιήθηκε η πρώτη απεργία μετά από 40 χρόνια στους New York Times, απεργία χιλιάδων εργαζόμενων στην Amazon. Στη Βρετανία, εκπαιδεύουν στρατιώτες ως οδηγούς ασθενοφόρων, τους στέλνουν στα αεροδρόμια για ελέγχους διαβατηρίων, μπροστά στις απεργίες που έχουν εξαγγείλει μέσα στο Δεκέμβρη υγειονομικοί, σιδηροδρομικοί, στις αερομεταφορές και τα ταχυδρομεία κ.α. Στο Ιράν οι συνεχείς κινητοποιήσεις, παρά την άγρια καταστολή, ενάντια στην «αστυνομία ηθών» έφεραν την τελική κατάργησή της.
Η όξυνση των ανταγωνισμών, οι τριβές στο εσωτερικό των ιμπεριαλιστικών συμμαχιών κάτω και από την αντίδραση των εργατικών-λαϊκών στρωμάτων λόγω της εκτόξευσης της ακρίβειας, με δεδομένο ότι ήδη στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης ο χειμώνας έχει αρχίσει να «δείχνει τα δόντια του», ενισχύει τις δυσκολίες της αστικής τάξης και σε πολιτικό επίπεδο. Ειδικά τους τελευταίους μήνες, οι πρόωρες εκλογές στην Ιταλία και η νίκη της ακροδεξιάς Μελόνι, οι διεργασίες στο Ισραήλ για το σχηματισμό κυβέρνησης υπό τον Νετανιάχου, οι ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ και η οριακή επικράτηση των Δημοκρατικών έναντι των Ρεπουμπλικάνων (51-49) στη Γερουσία, η αντικατάσταση της Λ. Τρας από τον Ρ. Σούμακ στην πρωθυπουργία της Βρετανίας και την ηγεσία των Συντηρητικών 45 μέρες αφότου ανέλαβε, είναι ενδεικτικές αυτών των δυσκολιών.
Αλλά και στην Ελλάδα, η δράση του εργατικού-λαϊκού κινήματος το τελευταίο διάστημα δίνει ξεκάθαρη απάντηση. Η παρέμβαση του εργατικού και λαϊκού κινήματος για τα οξυμένα προβλήματα της λαϊκής οικογένειας πριν την απεργία στις 9 Νοέμβρη, η τεράστια επιτυχία της ίδιας της απεργίας, οι κινητοποιήσεις ενάντια στους πλειστηριασμούς και η παρεμπόδισή τους, αποδεικνύουν ότι οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα έχουν δύναμη, στοχεύοντας τον πραγματικό αντίπαλο, βάζοντας στο επίκεντρο τις ανάγκες τους, όχι μόνο να βάλουν εμπόδια, αλλά να μεγαλώσουν ακόμα περισσότερο τις «δυσκολίες» του συστήματος και να αντεπιτεθούν.
Το ΚΚΕ πρωτοστατεί και απευθύνει κάλεσμα αγωνιστικής συμπόρευσης στους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα. Να μη συμβιβαστούν με το ρεαλισμό της υποταγής, να γυρίσουν την πλάτη σε «σωτήρες», να οργανώσουν την πάλη με σημαία τις σύγχρονες ανάγκες τους, στο δρόμο της σύγκρουσης και της ανατροπής της καπιταλιστικής βαρβαρότητας.
Μόνο έτσι θα μπει τέλος στα όσα έρχονται στο φως της δημοσιότητας και αποτυπώνουν τη βαθιά σήψη του συστήματος της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης. Η μία όψη του νομίσματος αυτής της σαπίλας είναι τα συνεχή εγκλήματα με θύματα ανήλικα παιδιά, οι δολοφονίες γυναικών, οι εκατόμβες πνιγμένων προσφύγων, η βάναυση μεταχείριση, ο εξευτελισμός και ο εγκλεισμός όσων διασωθούν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Η άλλη όψη του είναι και τα σκάνδαλα διαφθοράς με στελέχη αστικών κομμάτων να θησαυρίζουν με εταιρίες που διαχειρίζονται «κόκκινα δάνεια» και πετάνε τον κόσμο έξω από τα σπίτια του, να γεμίζουν βαλίτσες με λεφτά προκειμένου να προχωρήσουν οι μπίζνες των επιχειρηματικών ομίλων. Η μήτρα που τα γεννάει είναι το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα, που όλα τα υποτάσσει στο κέρδος, στο «όλα πουλιούνται και όλα αγοράζονται», ακόμα και το ανθρώπινο σώμα, που καλλιεργεί τον ατομισμό και τον ανταγωνισμό στις σχέσεις των ανθρώπων.
Οι λαοί δεν έχουν πει την τελευταία τους λέξη.
Η επέτειος των 100 χρόνων από την ίδρυση της ΕΣΣΔ και των 105 χρόνων από τη Μεγάλη Σοσιαλιστική Οκτωβριανή Επανάσταση είναι ζωντανή απόδειξη ότι η ανθρωπότητα δεν τελειώνει με το βάρβαρο εκμεταλλευτικό σύστημα. Ότι υπάρχει διέξοδος, και αυτή είναι ο σοσιαλισμός: Η κοινωνική ιδιοκτησία που θα εξασφαλίσει τη λαϊκή ευημερία, η εργατική εξουσία που μπορεί να σχεδιάσει κεντρικά, επιστημονικά την παραγωγή με σκοπό να καλυφθούν οι σύγχρονες ανάγκες, με τους εργαζόμενους να έχουν βασικό, καθοριστικό ρόλο σε αυτό μέσα από την καθημερινή λήψη, εφαρμογή και έλεγχο των αποφάσεων.
Το παρόν τεύχος περιέχει:
Το ΑΦΙΕΡΩΜΑ για τα 100 χρόνια από την ίδρυση της ΕΣΣΔ, στο οποίο περιλαμβάνονται:
Το άρθρο του ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρη Κουτσούμπα με τίτλο «ΕΣΣΔ: Απέδειξε την ανωτερότητα του σοσιαλισμού έναντι του καπιταλισμού», που βασίζεται στην εισήγησή του στην τηλεδιάσκεψη των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων της Ευρωπαϊκής Κομμουνιστικής Πρωτοβουλίας με θέμα τα «100 χρόνια της ίδρυσης της ΕΣΣΔ» και τονίζει την τεράστια προσφορά της ΕΣΣΔ και της Μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης που προηγήθηκε, στους λαούς και τις εθνότητες της ίδιας της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά και στους λαούς όλους του κόσμου. Αναδεικνύει τα πραγματικά αίτια λαθών, αδυναμιών και αστοχιών που σημειώθηκαν στην 70χρονη ιστορία της και οδήγησαν τελικά στη διάλυσή της, την ανατροπή του σοσιαλιστικού συστήματος. Αποτυπώνει τις τραγικές συνέπειες για τους λαούς μετά από τις ανατροπές, αλλά και τον προσωρινό χαρακτήρα αυτού του πισωγυρίσματος.
Το άρθρο του Ελισαίου Βαγενά, μέλους της ΚΕ και υπευθύνου του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων της ΚΕ του ΚΚΕ, με τίτλο «Η πορεία της ΕΣΣΔ: Συμπεράσματα για τη σύγχρονη ταξική πάλη, σε συνθήκες ιμπεριαλιστικού πολέμου», που βασίζεται στην παρέμβαση του ΚΚΕ στο 3ο Διεθνές Σεμινάριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Βενεζουέλας. Αναδεικνύει τα συμπεράσματα από τη σοσιαλιστική επανάσταση, τη σοσιαλιστική οικοδόμηση, αλλά και την ανατροπή της ΕΣΣΔ. Τονίζει τη μεγάλη σημασία που έχουν για τα Κομμουνιστικά και Εργατικά Κόμματα στις σύγχρονες συνθήκες, ιδιαίτερα σε συνθήκες ιμπεριαλιστικού πολέμου, προκειμένου να φωτίζουν το χαρακτήρα του, την επικαιρότητα της σοσιαλιστικής επανάστασης, ώστε να μην εγκλωβιστεί το εργατικό-λαϊκό κίνημα κάτω από τις σημαίες και τα συμφέροντα της αστικής τάξης.
Περιλαμβάνει επίσης τα κείμενα της Διακήρυξης για το σχηματισμό της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών και της Συμφωνίας για το σχηματισμό της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών.
Στην ενότητα ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ-ΠΟΛΙΤΙΚΗ περιλαμβάνονται:
Το άρθρο του Γιώργου Μαρίνου, μέλους του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, με τίτλο «Η επικίνδυνη πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων επιβάλλει την ενίσχυση της λαϊκής πάλης». Φωτίζονται οι αιτίες της έντασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αναλύεται η πρακτική της δημιουργίας τετελεσμένων από πλευράς της τουρκικής αστικής τάξης και η στάση της ελληνικής αστικής τάξης. Καταρρίπτονται τα επιχειρήματα των αστικών πολιτικών δυνάμεων για το ρόλο των ισχυρών «συμμάχων» και αναδεικνύεται η μοναδική διέξοδος που θα εξασφαλίσει την πραγματική ειρήνη και ευημερία των λαών.
Το κείμενο του Μάκη Παπαδόπουλου, μέλους του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, με τίτλο «Δικτατορία του κεφαλαίου: Το αληθινό πρόσωπο του “επιτελικού κράτους δικαίου”». Βασίζεται στην ομιλία σε σχετική ημερίδα που διοργάνωσε το Τμήμα Δικαιοσύνης και Λαϊκών Ελευθεριών της ΚΕ του ΚΚΕ και η ΤΟ Δικαιοσύνης της ΚΟΑ του ΚΚΕ. Αναλύει τον ταξικό χαρακτήρα του «επιτελικού κράτους δικαίου», τις βασικές εξελίξεις και τον εκσυγχρονισμό των λειτουργιών του, τονίζει τη σημασία του επιτελικού του χαρακτήρα για την προώθηση των συμφερόντων της αστικής τάξης, τον ταξικό χαρακτήρα του ψηφιακού μετασχηματισμού. Αναδεικνύει τον πραγματικό ρόλο του Δικαίου και της δικαιοσύνης στη στήριξη αυτών των συμφερόντων. Αποδομεί τη δήθεν προοδευτική μάσκα που επιδιώκουν να του φορέσουν αστικές και οπορτουνιστικές δυνάμεις. Τονίζει τη σημασία της έντασης της ιδεολογικής διαπάλης για την προβολή της ανάγκης τσακίσματος του αστικού κράτους, αλλά και της υπεροχής της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Αποτυπώνει την ανωτερότητα της εργατικής εξουσίας και τον ιδιαίτερο ρόλο του Δικαίου και των νομικών.
Η ενότητα ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΖΗΤΗΜΑ περιλαμβάνει το άρθρο της Ελένης Μπέλλου, μέλους του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, με τίτλο «Ερωτικές σχέσεις, συμβίωση, γάμος: Είναι ατομικά δικαιώματα;» που βασίζεται στην ομιλία στην αντίστοιχη εκδήλωση στο πλαίσιο του 48ου Φεστιβάλ ΚΝΕ-Οδηγητή. Στέκεται στα νέα φαινόμενα που εμφανίζονται στις διαπροσωπικές σχέσεις στην καπιταλιστική κοινωνία, τονίζοντας ότι η συνεχής αντιδραστικοποίησή της διαπερνά και αυτές. Τονίζει τη σημασία της πρωτοπόρας δράσης του ΚΚΕ και της ΚΝΕ ώστε να προβάλλεται η πραγματική αιτία της ανισοτιμίας μεταξύ άνδρα και γυναίκας, τη σημασία της πάλης για την κοινωνική απελευθέρωση, που θα κατοχυρώσει και την ουσιαστική γυναικεία χειραφέτηση. Ασκεί κριτική στον αστικό θεσμό του γάμου αναδεικνύοντας τον οικονομικό του χαρακτήρα, τις σχέσεις οικονομικής εξάρτησης και καταπίεσης που αναπαράγει. Προβάλλει την κομμουνιστική αντίληψη για τις ανθρώπινες σχέσεις στη βάση της αλληλεγγύης, του σεβασμού, της συλλογικότητας ανεξάρτητα από φύλο, θρησκεία, εθνική ή εθνοτική καταγωγή, σεξουαλικό προσανατολισμό. Τονίζει τη σημασία της πάλης για τη σοσιαλιστική επανάσταση και οικοδόμηση ως προϋπόθεσης για την κατοχύρωση της πραγματικής ελευθερίας σε όλα τα επίπεδα.
Η ενότητα ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ αποτελείται:
Από την παρέμβαση του ΚΚΕ στην 22η Διεθνή Συνάντηση Κομμουνιστικών κι Εργατικών Κομμάτων, στην Αβάνα, με τίτλο «Ο σοσιαλισμός είναι το μέλλον μας και οι λαοί η μόνη υπερδύναμη που μπορεί να τον πραγματώσει». Αναδεικνύει τις εξελίξεις σε διεθνές επίπεδο και καταγγέλλει την ιμπεριαλιστική επιθετικότητα απέναντι στην Κούβα. Αποδομεί τα επιχειρήματα που προβάλλονται απ’ όλες τις πλευρές που εμπλέκονται και επιδιώκουν να συσκοτίσουν τον πραγματικό χαρακτήρα του πολέμου, τόσο από πλευράς ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ όσο και από Ρωσία-Κίνα. Τονίζει τη σημασία της αποκάλυψης του ιμπεριαλιστικού χαρακτήρα του πολέμου, ώστε η εργατική τάξη και ο λαός να μην εγκλωβίζονται κάτω από τις σημαίες της δικτατορίας του κεφαλαίου.
Από το άρθρο της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ του ΚΚΕ με τίτλο «Ορισμένα στοιχεία για την οικονομία της Ρωσίας». Προσφέρει πολύτιμη γνώση για τις αντεπαναστατικές ανατροπές και την καπιταλιστική παλινόρθωση στη Ρωσία. Παρουσιάζει ευσύνοπτα την καπιταλιστική ανάπτυξη και την ενίσχυση των μονοπωλιακών ομίλων τη δεκαετία του 1990, τις τραγικές συνέπειες για τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα στο σύνολο της ζωής τους.
Στην ενότητα ΠΑΙΔΕΙΑ, το άρθρο του Κυριάκου Ιωαννίδη, μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνου του Τμήματος Παιδείας κι Έρευνας της ΚΕ του ΚΚΕ, με τίτλο «Για την παρέμβαση των κομμουνιστών στους φορείς των γονέων των μαθητών», αποτυπώνει τα βασικά χαρακτηριστικά των συλλόγων γονέων, των ενώσεων γονέων, των ομοσπονδιών και της ΑΣΓΜΕ σε πανελλαδικό επίπεδο. Αποτυπώνει πολύτιμη πείρα από την παρέμβαση των κομμουνιστών σε αυτά, αναδεικνύοντας τα θετικά βήματα των τελευταίων χρόνων, τη σημασία της οργάνωσης της πάλης, με όπλο την πρόταση του ΚΚΕ για το σχολείο, τις κατευθύνσεις του 21ου Συνεδρίου του ΚΚΕ.
Στην ενότητα ΤΕΧΝΗ-ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ περιλαμβάνονται:
Η ομιλία της Αλέκας Παπαρήγα, μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ, στην τελετή αποχαιρετισμού στο σ. Κώστα Καζάκο στην Έδρα της ΚΕ.
Η ομιλία του Θοδωρή Χιώνη, μέλους του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, στην εκδήλωση για τον ένα χρόνο από το θάνατο του Μίκη Θεοδωράκη, που πραγματοποιήθηκε στις φυλακές Ωρωπού.
Το άρθρο της Ελένης Μηλιαρονικολάκη, μέλους της ΚΕ και υπεύθυνης του Τμήματος Πολιτισμού της ΚΕ του ΚΚΕ, με τίτλο «Πόλεμος και ταξική σύγκρουση στην ελληνική λογοτεχνία τα χρόνια της θύελλας (1940-1950)», που βασίστηκε στην αντίστοιχη ομιλία που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του 48ου Φεστιβάλ ΚΝΕ-Οδηγητή. Αποτυπώνει τη βαθιά επίδραση της δεκαετίας του 1940 σε μεγάλο κομμάτι των αστών λογοτεχνών, μέσα από την παράθεση χαρακτηριστικών αποσπασμάτων του έργου τους.
Τέλος, σε αυτό το τεύχος περιλαμβάνονται τα Κομματικά Ντοκουμέντα της περιόδου από 1.9.2022 έως 5.12.2022